Πόρος: Ο εφιαλτικός Μάρτιος του 1837 - Οι σεισμοί και η πανώλη

Ο Μάρτιος του 1837 έχει μείνει στην ιστορία του Πόρου ως ένας μήνας εφιαλτικός, που προκάλεσε θάνατο και καταστροφές στο νησί.
Οι δύο σεισμοί στις 7 και στις 18 Μαρτίου, προκάλεσαν σοβαρές ζημιές σε κτήρια του Πόρου, δίχως να καταγραφούν νεκροί. Στο Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής κατέρρευσαν οι τοίχοι του ναού και διάφορα κτήρια. Ο ναός επισκευάστηκε με επίβλεψη του αξιωματικού του Μηχανικού Τηλέμαχου Βλασσόπουλου, αλλά δεν έγινε όπως ήταν αρχικά.
Μερικές μέρες αργότερα, ήρθε και ο θάνατος για τους κατοίκους του Πόρου. Στις 20 Μαρτίου 1837, κατέπλευσε από την Κωνσταντινούλη, στο λιμάνι του Πόρου, το καΐκι του καπετάν Γιώργη Φάρσα. Στο ταξίδι, είχε πεθάνει ο ναύτης Αντρέας Στέργιος από πανώλη, το πτώμα του οποίου είχε ριχτεί στη θάλασσα.
Το κρούσμα πανώλης αποσιωπήθηκε από το πλήρωμα για την αποφυγή της καραντίνας. Στο λιμεναρχείο κατέθεσαν ότι ο ναύτης είχε παρασυρθεί από τον αέρα και δεν βρέθηκε. Οι ναύτες του καΐκιού ήρθαν σε επαφή με συγγενείς τους και κατοίκους του Πόρου, με αποτέλεσμα η διάδοση της πανώλης στον Πόρο να εξαπλωθεί και τα πρώτα κρούσματα να αρχίζουν να φαίνονται.
Στις 5 Απριλίου 1837, πέθανε άλλος ένας, ο Γιάννης Κατζαράπης. Ο γιατρός του Ναυστάθμου που τον εξέτασε, κάποιος Βερνάρδης, δεν μπόρεσε να διαγνώσει την πανούκλα, με αποτέλεσμα την συνέχιση της διάδοσης της.
Οι αρχές του τόπου, το Ιατροσυνέδριο, η Ιατρική Εταιρία της Αθήνας και η κυβέρνηση, πήραν μέτρα για να περιορίσουν το κακό.
Όσους είχαν προσβληθεί τους έστελναν στο νησάκι Δεϊμέζη, που είχε ονομάστεί Λαζαρέτο. Τα ύποπτα κρούσματα, στην παραλία του Μοναστηριού και τους υγειής στο Κρυονέρι, κοντά στο Δρεπάνι.
Συνεργεία από Έλληνες και ξένους γιατρούς και νοσοκόμους με επικεφαλής τον βαυαρό γιατρό Ροθλάουφ, εργάστηκαν με αφοσίωση και κίνδυνο της ζωής τους για να αποτρέψουν το κακό. Ο Ροθλάουφ προσβλήθηκε από την πανώλη και πέθανε. Ο Πόρος τον τίμησε με ονοματοδοσία οδού (στον δρόμο που συνδέει το παλιό ΠΙΚΠΑ με την παραλιακή οδό), ενώ προς τιμήν του τοποθετήθηκε στην Πλάκα, κοντά στο σπίτι Καραδήμα, αναθηματική στήλη από τραχίτη με την επιγραφή:
ΤΩ ΕΚ ΒΑΥΑΡΙΑΣ ΙΑΤΡΩ
ΡΟΘΛΑΟΥΦ
ΤΗΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΣ ΘΥΜΑ ΓΕΝΟΜΕΝΟΣ
ΤΩ ΑΩΛΖ
ΕΝ ΤΗ ΝΗΣΩ ΚΑΛΑΥΡΙΑ ΥΠΟ ΠΑΝΩΛΟΥΣ
ΜΑΣΤΙΖΟΜΕΝΗΣ ΟΙ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ
ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΑΝΕΓΕΙΡΑΝ
Ο γιατρός Πέτρος Ηπίτης, από την Πάργα που εστάλη στον Πόρο για να βοηθήσει, έγραψε αργότερα πραγματεία με τίτλο η πανώλης εν Πόρω, στην οποία διακωμωδούσε τα σπασμωδικά μέτρα που είχαν πάρει οι αρχές. Ο Ηπίτης ήταν Φιλικός, γιατρός του Αλέξανδρου Υψηλάντη και με έξοδα του είχε εξοπλιστεί ένα πλοίο που είχε πάρει μέρος στον αγώνα.

Πηγή: Βασίλης Παν. Κουτουζής - βιβλίο: Καλυρία, Σφαιρία, Πόρος, Γαλατάς, Μέθανα, Τροιζηνία - Ιστορία (2002).