Στις Παναγιές της Αίγινας που πανηγυρίζουν

Οι Παναγιές του Δεκαπενταύγουστου στην Αίγινα είναι πολλές. Άλλες γνωστές και διάσημες άλλες μικρές και άσημες κρυμμένες μέσα σε χωράφια και πάνω στο λόφο της Παλιαχώρας.

Στην Αίγινα  πολλές είναι οι εκκλησιές και  τα ξωκλήσια που πανηγυρίζουν τον Δεκαπενταύγουστο.  

Η  «Μεγάλη Εκκλησία»

Στο επίκεντρο του εορτασμού η «Μεγάλη Εκκλησία», ο Μητροπολιτικός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης.

Ο στρατηγός Γεώργιος Καραϊσκάκης ονόμασε πρώτος «Μεγάλη Εκκλησία»  τον ναό αυτό, αφήνοντας παραγγελία στους αξιωματικούς που τον περιστοίχιζαν στην μάχη του Φαλήρου [1827], «…εάν πεθάνει, να ταφεί εις Μεγάλην  Εκκλησία».

Ο ναός αποτελεί ένα από τα λαμπρότερα και σημαντικότερα κτίσματα των αρχών του 19ου αιώνα. Οι εργασίες ανοικοδόμησης ολοκληρώθηκαν το 1806 και διεδραμάτισε πρωταγωνιστικό  ρόλο στα χρόνια που η Αίγινα ήταν  πρωτεύουσα του Νεοσύστατου Ελληνικού κράτους.

Ανάμεσα στα χρόνια 1826–1828 η Μητρόπολη ήταν καθεδρικός ναός της Ελεύθερης Ελλάδος, στέγη και πολιτικό κέντρο της Κοινότητας, δηλαδή του Εκλογικού σώματος, όπου πραγματοποιούνταν οι συνελεύσεις. Στην Μητρόπολη είχε ορισθεί να συνέλθει η Γ΄ Εθνική Συνέλευση, εκεί συνεδρίαζε η Βουλή, στο γυναικωνίτη βρήκε στέγη  το πρώτο Δημόσιο Σχολείο, και  ελάμβαναν χώρα όλες οι μεγάλες Θρησκευτικές και Εθνικές εορτές.

Θα ήταν μεγάλη παράλειψη εάν δεν σημειώναμε ότι στην Εκκλησία αυτή έγινε η επίσημη υποδοχή του πρώτου Κυβερνήτη  Ιωάννη Καποδίστρια.

Σήμερα οι κολώνες, το τέμπλο, οι εικόνες, τα αφιερώματα του ναού μαρτυρούν το ένδοξο παρελθόν και το αδειανό στασίδι του  Ι.Καποδίστρια πιστοποιεί και θυμίζει την συμμετοχή του νησιού στην νεότερη Ιστορία της Ελλάδος.

Ιερά  Μονή Παναγίας Χρυσολεόντισσας

Η μεγάλη γιορτή της Παναγιάς στην Αίγινα είναι ταυτισμένο για πολλούς ντόπιους αλλά και παραθεριστές,  με την Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσολεόντισσας, την οποία επισκέπτονται αυτές τις μέρες εκατοντάδες προσκυνητές.

Η πρόσβαση στο Μοναστήρι είναι απλά θέμα ολίγων λεπτών με το αυτοκίνητο, όταν πριν από τρεις δεκαετίες ο αναβάτης έπρεπε να ανέβει πεζός ή με ζώο στο βουνό.

Η επίσκεψη στην Χρυσολεόντισσα ήταν μονοήμερη εκδρομή. Η ανάβαση δύσκολη, το μονοπάτι τραχύ ανάμεσα στα σκίνα, τα θυμάρια και τα πουρνάρια. Όμως αυτές οι εποχές έχουν παρέλθει. Η διάνοιξη του δρόμου έχει φέρει πολλούς προσκυνητές στο Μοναστήρι το οποίο γνωρίζει άνθηση.

Το μοναστήρι ήταν ανδρικό, κοινοβιακό και χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα. Ο πύργος του έχει επιγραφή με χρονολογία 1601. Ιδρύθηκε από τους μοναχούς Αρσένιο και Μακάριο, με δικά τους χρήματα και συνδρομές.

Η ονομασία "του Αγίου Λεοντίου" συνδέεται πιθανόν με το μικρό ξωκλήσι που σώζεται παραπάνω απο το μοναστήρι, οπού υπάρχουν μεγάλες υδροδεξαμενές με το αρχαίο όνομα "μπουρδέχτης" -ομβροδέχτης- που ανήκουν σε αυτό.

Η μονή ήταν Σταυροπηγιακή, υπαγόταν δηλαδή κατ' ευθείαν στο Πατριαρχείο και όχι στη τοπική Αρχιεπισκοπή

Κατά τη τοπική παράδοση βρισκόταν αρχικά στη Β. Ακτή της Αίγινας στη θέση Λεόντι. Οι κάτοικοι της περιοχής δείχνουν εκεί κάποια λείψανα και λένε ότι εξ αιτίας του κινδύνου από τους κουρσάρους μεταφέρθηκε στο εσωτερικό

Το μοναστήρι είναι χτισμένο στο κέντρο μιας μεγάλης κοιλάδας κατάφυτης από σκήνα, ανάμεσα στα βουνά Αγ. Ανδρέα, Σκρέκα, Ρουμελιώτη, Κουράγιου και Κοτρόνη. Έχει φρουριακό  χαρακτήρα. Είναι τετράγωνο, εξωτερικά κλειστό με πυργίσκους και πολεμίστρες στους τοίχους και μικρά παράθυρα τοποθετημένα ψηλά.

Έχει μία εσωτερική τετράγωνη αυλή με τη μικρή εκκλησία στη μέση. Το κτίριο είναι διώροφο. Απάνω βρίσκονται τα κελιά, κάτω με θολωτή σκέπη είναι τα εργαστήρια και οι αποθήκες. Η σημερινή καμαρωτή είσοδος και όλη η δυτική πλευρά είναι νεότερη.

Η Παναγία η Πολίτισσα στο Μεσαγρό   

Η Παναγία η Πολίτισσα στο Μεσαγρό αποτελεί ένα από τα σημαντικά προσκυνήματα της Αίγινας και αγαπημένος τόπος λατρείας των Μεσαγριτών. Τα στοιχεία που ακολουθούν προέρχονται από την ιστοσελίδα του Γυμνασίου Μεσαγρού "Κλικ στην τοπική ιστορία".

Ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του Μεσαγρού είναι η Παναγία η Πολίτισσα, όπως έχει καθιερωθεί στο πέρασμα του χρόνου ο Ιερός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου.

Σύμφωνα με την παράδοση, τέσσερις οικογένειες που γλίτωσαν από τις σφαγές που ακολούθησαν την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453, μετέφεραν στην Αίγινα, όπου και κατέφυγαν, την εικόνα της Παναγίας, εικονογραφημένη σε πευκίσιο ξύλο.

Εγκαταστάθηκαν  κοντά στη Χώρα, τον προστατευμένο από τις πειρατικές επιδρομές οικισμό του βόρειου τμήματος του νησιού, και πιο συγκεκριμένα στον πευκόφυτο Μεσαγρό. Στο λόφο «Κρόκο» έχτισαν έναν πρώτο ναό για να στεγαστεί η πολύτιμη εικόνα και με πορφύρα έγραψαν στην εικόνα «ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ Η ΕΝ ΤΩ ΣΠΗΛΑΙΩ».

Το 1537 οι πειρατικές επιδρομές του Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα δεν άφησε αλώβητη την εικόνα της Παναγίας η οποία κόπηκε σε δυο κομμάτια αλλά επισκευάστηκε.

Οι δυο αιώνες που ακολούθησαν θεωρούνται «σκοτεινή» εποχή για το νησί, καθώς σταδιακά επανέρχεται η ζωή, ποτέ όμως με τον ίδιο τρόπο όπως και στο παρελθόν. Η «Παληαχώρα» εγκαταλείπεται, καθώς η κοινωνική ζωή του νησιού αποκεντρώνεται και οι πειρατικές επιδρομές μειώνονται συνεχώς.