Πειραιάς: ... και για τον Άγιο Νείλο

Μια νοσταλγική µατιά στο τότε και, κυρίως, στο σήµερα της χιλιοτραγουδισµένης γειτονιάς στον κεντρικό Πειραιά, που σήµερα ξαναπαίρνει τα πάνω της. Του Νότη Ανανιάδη Eίναι ο μοναδικός άγιος με το όνομα Νείλος σε όλο τον κόσμο. Ακόμη κι αν δεν τον έχει επισκεφθεί κανείς, είναι μάλλον απίθανο να υπάρχει Έλληνας που δεν τον έχει τραγουδήσει. Το «Αποβραδίς ξεκίνησα με έναν παλιό μου φίλο, για το Χατζηκυριάκειο και για τον Άγιο Νείλο» είναι από τις πιο πολυτραγουδισμένες μελωδίες όλων των εποχών. Για εκείνη δε τη μελαχρινή που «είναι όλο νάζι» έχουν αναπτυχθεί ουκ ολίγοι θρύλοι. Αποτελεί ίσως έναν από τους πιο οικείους μύθους. Σχεδόν κάθε οικογένεια στην περιοχή είχε μια μελαχρινή για την οποία δήθεν είχε γραφτεί το τραγούδι. Το πιο πιθανό πάντως, σύμφωνα με την εκτίμηση παλιών κατοίκων της γειτονιάς, είναι ότι η μελαχρινή του τραγουδιού ήταν η Ελένη Μαστροκάλου, έξω από το παράθυρο του σπιτιού της οποίας, ψηλά στην Αντωνίου Θεοχάρη, κάθε βράδυ ο καλός της της έκανε καντάδα. ταν ο κανταδόρος πνίγηκε στο ναυάγιο της «Χειμάρρας», η φυσική καλλονή της εποχής ορκίστηκε να μην παντρευτεί κι έζησε ανύπαντρη, φροντίζοντας ανίψια και μικρανίψια μέχρι το 2009, όταν έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 95 ετών. Ανεβαίνοντας την Αντωνίου Θεοχάρη, ακόμη και μέχρι τη δεκαετία του 90, έχανες το μέτρημα στις ταβέρνες και στα καφενεία. Η «Μύκονος» του Πολυκανδριώτη και τα «Δωδεκάνησα» του «Γιάγκου» ήταν σταθερά σημεία αναφοράς. ταν έβγαζαν τον Σεπτέμβριο τα βαρέλια για να τα πλύνουν, η γειτονιά μεθούσε από τον μούστο. Σε κάποια στέκια βέβαια, μεγαλώνοντας, μπορούσε να διακρίνει κανείς και μυρωδιές από έναν... ιδιαίτερο καπνό – αλλά αυτό δεν ξένιζε κανέναν στον Πειραιά. Στα χρόνια που ακολούθησαν, τα ταβερνάκια και τα καφενεία σιγά-σιγά έσβησαν και η γειτονιά έδειχνε να πέφτει σε παρακμή. Είναι ίσως αντιφατικό, αλλά οπωσδήποτε αξιοπρόσεκτο το γεγονός ότι μέσα στα χρόνια της κρίσης οι δύο βασικοί δρόμοι που ορίζουν τον Άγιο Νείλο, η Γεωργίου Θεοτόκη και η Αντωνίου Θεοχάρη, έχουν ξαναζωντανέει. Ενδεχομένως ακριβώς λόγω της κρίσης και της στροφής πολλών νέων και οικογενειών στην αναζήτηση της επαγγελματικής αποκατάστασης μέσα από μικρές επιχειρήσεις εστίασης και αναυχής. Έτσι, λίγο μετά τον Άγιο Νείλο, προς την Κλεισόβης, μπορεί να μετρήσει κανείς πέντε-έξι καφέ και ουζερί, ενώ άλλα δυο-τρία βρίσκονται πάνω στην Κλεισόβης, προς την πλατεία Καρπάθου. Αλλά και στην Αντωνίου Θεοχάρη –που κάποτε κρατούσε τα πρωτεία στη σχετική αγορά– υπάρχει χαμηλά, μετά την Πηγάδα, το καφενείο «Του Χρηστάρα», ενώ στο παλιό καφενείο των Δωδεκανησίων, που ανακαινίστηκε, λειτουργεί το ρεμπετάδικο «Της Φλώρας το ρεβάνι». Εκείνο όμως το ταβερνάκι που έχει ξεπεράσει τα σύνορα της περιοχής και προσελκύει πελατεία όλων των ηλικιών από παντού είναι ο «Αποσπερίτης». Στη γωνία Αντωνίου Θεοχάρη και Σοφοκλέους, ακριβώς εκεί που ήταν «Τα βαρέλια του Γιάγκου», μια οικογένεια με μυκονιάτικη καταγωγή έστησε το μικρό «Μαερειό», προσφέροντας εξαιρετικά πιάτα σε τίμιες τιμές και κυρίως δημιουργώντας το βράδυ μια ατμόσφαιρα ταβέρνας με κέφι, ιδίως όταν ο Τζανής, ο Αλέξανδρος και ο Πέτρος, οι τρεις γιοι του Κώστα και της Ελένης, και οι φίλοι τους πιάνουν τις κιθάρες και τα μπουζούκια. Στις 12 Νοεμβρίου ο Άγιος Νείλος γιορτάζει. Και την παραμονή στη Γεωργίου Θεοτόκη στήνεται ένα πανηγύρι. Άλλο ένα «χωριό» ζωντανεύει μέσα στην πόλη. Η περιφορά της εικόνας, η φιλαρμονική του Δήμου, η Μπάντα της Αστυνομίας ή του Λιμενικού, ο επίσκοπος και οι παπάδες, αλλά και το «μαλλί της γριάς», οι λουκουμάδες, τα σχολεία, κορίτσια ντυμένα με νησιώτικες φορεσιές –νησιώτες είναι οι περισσότεροι κάτοικοι της γειτονιάς–, γιρλάντες και λαμπάκια, φωτισμένα σπίτια και καφενεία με τραπεζάκια έξω, μαγαζάκια υπαίθρια που πουλάνε τα πάντα, κόσκινα, κουβέρτες, παπούτσια, πυτζάμες, μπαλόνια, θυμίζουν επαρχιώτικο πανηγύρι στην καρδιά της πόλης. Η γειτονιά βάζει τα καλά της, γιατί αυτή είναι η μέρα της. Μπορεί να μην υπάρχει ούτε ένας που να έχει βαφτιστεί Νείλος, αλλά είναι χιλιάδες εκείνοι που είναι περήφανοι γιατί μεγάλωσαν στον Άγιο Νείλο.