Το κερασάκι στην τούρτα των ενεργειακών deals είναι η κοινή επένδυση της ΔΕΠΑ Εμπορίας με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για την κατασκευή της πρώτης θερμικής μονάδας ηλεκτροπαραγωγής στην Αλβανία, ύψους περί τα 300 εκατ. ευρώ. Το τελευταίο εξάμηνο πολλοί ελληνικοί ενεργειακοί όμιλοι άνοιξαν την πόρτα στις εκτός συνόρων αγορές και ιδίως στα Βαλκάνια κάνοντας βήματα εξωστρέφειας και διεύρυνσης. Η διεθνής επέκταση λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στο «φρένο» που έχει μπει στην εγχώρια ζήτηση.
Μεταξύ των συμφωνιών που ανακοινώθηκαν τους τελευταίους μήνες περιλαμβάνονται η εξαγορά της Enel Romania από τη ΔΕΗ, η απόκτηση μονάδων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) σε Ρουμανία και Κύπρο από την Helleniq Energy, οι κινήσεις της Mytilineos στα φωτοβολταϊκά. Εντάσσεται επίσης η συμφωνία (που εκκρεμεί) για το μεγάλο υδροηλεκτρικό Cebren στη Βόρεια Μακεδονία από τις ΔΕΗ και Archirodon, αλλά και η φημολογούμενη προσπάθεια του ΑΔΜΗΕ (που δεν επιβεβαιώθηκε επισήμως) για απόκτηση του αντίστοιχου διαχειριστή στην ίδια γειτονική χώρα.
Η κίνηση ματ της ΔΕΗ
Πριν από έναν μήνα σχεδόν είχε κλείσει ένα από τα μεγαλύτερα ελληνικά deal με τη ΔΕΗ να αποκτά την Enel Romania από την ιταλική Enel, ύψους 1,24 δισ. Η εξαγορά αποτελεί ορόσημο για τη στρατηγική ανάπτυξης της ΔΕΗ, με την απόκτηση ενός σημαντικού χαρτοφυλακίου ΑΠΕ (τόσο έργων σε λειτουργία όσο και έργων σε διαδικασία ωρίμανσης), καθώς και δραστηριοτήτων διανομής και εμπορίας, όπου οι εξαγορασθείς εταιρείες κατέχουν ηγετική θέση στην αγορά της Ρουμανίας.
Η Enel Romania κατέχει την πρώτη θέση στην αγορά ΑΠΕ με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 600 MW και με επιπλέον 5 GW σε πορεία υλοποίησης, κάτι που ταιριάζει απόλυτα με τη στρατηγική της ΔΕΗ. Η Enel Ρουμανίας έχει 8 αιολικά πάρκα στις περιοχές με το καλύτερο αιολικό δυναμικό στη χώρα και 5 φωτοβολταϊκά πάρκα τελευταίας τεχνολογίας.
Είναι, επίσης, νούμερο 1 στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας με την εταιρεία να έχει πάνω από 3 εκατομμύρια πελάτες και 81 καταστήματα σε όλη τη χώρα. Στη διανομή, κατέχει το δίκτυο διανομής σε 3 περιφέρειες της χώρας, μεταξύ των οποίων και το Βουκουρέστι, μακράν η πιο σημαντική περιφέρεια της χώρας. Διανέμει ενέργεια στο 1/3 περίπου της Ρουμανίας με πάνω από 133.000 χλμ. δικτύου ενώ έχει ήδη εγκαταστήσει πάνω από 1,4 εκατ., έξυπνους μετρητές σε σπίτια και επιχειρήσεις. Μέχρι το τέλος του έτους η εταιρεία θα έχει σε λειτουργία 500 σημεία φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Σύμφωνα με την Eurostat, τη Statista, το Economist Intelligence Unit και άλλους φορείς, η Ρουμανία θεωρείται μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τη Μέση Πραγματική Ανάπτυξη του ΑΕΠ να υπολογίζεται για την περίοδο 2022–2026 σε 3,3% κάθε χρόνο. Από αυτή την αναμενόμενη ανάπτυξη, οι ΑΠΕ θα έχουν ένα μεγάλο μερίδιο καθώς υπολογίζεται ότι η Μέση Πραγματική Ανάπτυξη των ΑΠΕ μεταξύ 2020 και 2030 θα κινηθεί γύρω στο 12,2% κάθε χρόνο.
Και η Mytilineos στο παιχνίδι
Η ΔΕΗ δεν εισέρχεται στη Ρουμανία μόνο μέσω της Enel. Πρόσφατα, η θυγατρική της «ΔΕΗ Ανανεώσιμες» ανακοίνωσε συμφωνία με τη Mytilineos για την ανάπτυξη, κατασκευή και πώληση ενός χαρτοφυλακίου ηλιακής ενέργειας περίπου 210 MW στη Ρουμανία. Το χαρτοφυλάκιο αυτό αποτελείται από δύο φωτοβολταϊκά πάρκα, που αναμένεται να τεθούν σε εμπορική λειτουργία κατά τη διάρκεια του 2024. Και τα δύο έργα αναπτύχθηκαν από τη Mytilineos, η οποία θα αναλάβει και την κατασκευή. Τα εν λόγω έργα βρίσκονται στη νότια περιοχή της Ρουμανίας, κοντά στο Βουκουρέστι. Το μεγαλύτερο από αυτά είναι το Kinisis, ένα φωτοβολταϊκό πάρκο ισχύος 130 MW. Η ΔΕΗ αγόρασε και ένα αιολικό πάρκο, ισχύος 84 MW, στη Ρουμανία με την απόκτηση της Land Power από τον ρωσικό όμιλο Lukoil. Υπενθυμίζεται πως ωριμάζει και η επένδυση ύψους 211 εκατ. ευρώ του ομίλου για κατασκευή μονάδας συμπαραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας από φυσικό αέριο στην περιοχή της Βόρειας Μακεδονίας.
Άνοιγμα στην αγορά της Ρουμανίας και από τη Helleniq Energy
Με δύο συμφωνίες για έργα ΑΠΕ άνω των 800 MW εισήλθε και η HELLENiQ ENERGY στην αγορά Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας της Ρουμανίας. Ο έλεγχος ενεργειακών πόρων στο εξωτερικό ισοδυναμεί με γεωπολιτική ισχύ. Η εταιρεία επισπεύδει την υλοποίηση του στρατηγικού της σχεδιασμού για τουλάχιστον 1 GW εγκατεστημένης ισχύος έως το 2025 και άνω των 2 GW το 2030. Συγκεκριμένα, η θυγατρική της εταιρεία, HELLENiQ Renewables υπέγραψε δεσμευτική συμφωνία με την MYTILINEOS για την κατασκευή και απόκτηση 4 φωτοβολταϊκών πάρκων στη νότια Ρουμανία, με συνολική ισχύ 211 MW. Τα έργα βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο ανάπτυξης και αναμένεται να ξεκινήσουν εμπορική λειτουργία σταδιακά, από το δ’ τρίμηνο 2023 έως το γ’ τρίμηνο 2025. Η συνολική ετήσια παραγωγή ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας υπολογίζεται πως θα ξεπερνά τις 300 GWh, ικανή για να καλύψει τις ανάγκες 100.000 νοικοκυριών. Παράλληλα, η HELLENiQ Renewables προχώρησε σε συμφωνία με έτερο αντισυμβαλλόμενο, για την ανάπτυξη χαρτοφυλακίου φωτοβολταϊκών πάρκων έως 600 MW στη Ρουμανία.
Ο Όμιλος έχει εισχωρήσει και στην αγορά της Κύπρου, μέσω θυγατρικής της HELLENiQ Renewables, για την απόκτηση χαρτοφυλακίου 6 φωτοβολταϊκών, συνολικής ισχύος 26 MW, στην Κύπρο. Η εκτιμώμενη ετήσια παραγωγή ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας από τα έργα ανέρχεται στις 43 GWh. Η συμφωνία αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του α’ τριμήνου 2024, με την οριστική μεταβίβαση των μετοχών και την έναρξη εμπορικής λειτουργίας των 6 πάρκων. Η εν λόγω εξαγορά συνιστά τη δεύτερη που πραγματοποιείται στην κυπριακή αγορά.
Η ΔΕΠΑ Εμπορίας συνέταιρος της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στην Αλβανία
Στην Αλβανία η ΔΕΠΑ θα συμμετάσχει με ποσοστό 35% στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας FIER THERMOELECTRIC SA, η οποία ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022 από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και την αλβανική GENER2, για την ανάπτυξη μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο ισχύος 174 MW στο Relievi Roskovec της Αλβανίας. Στο πλαίσιο της συμμετοχής της στο έργο, η ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει υπογράψει πολυετή σύμβαση για την παροχή φυσικού αερίου στη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής. Το ύψος της επένδυσης υπολογίζεται να ανέλθει στα 300 εκατομμύρια. Μετά τις μετοχικές ανακατατάξεις, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ θα ελέγχει το υπόλοιπο 35% και το 30% η Cener2. Η τελική επενδυτική απόφαση αναμένεται να έχει ληφθεί ως τα τέλη του έτους.
Σημειώνεται πως η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή η οποία διαθέτει σήμερα χαρτοφυλάκιο αιολικών πάρκων περί τα 130 MW σε Πολωνία και Βουλγαρία είχε επίσης σχέδια για την περαιτέρω επέκταση στις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η διοίκηση της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή είχε υποστηρίξει πως εκτός από το σχεδιασμό για ενίσχυση της παρουσίας του ομίλου σε αυτές τις δύο όμορες χώρες επιδιώκει και την επέκτασή της στις αγορές της Ρουμανίας και της Αλβανίας, με στόχο το 1 GW μονάδων ΑΠΕ μέχρι το 2030.
Επιπλέον είναι γνωστό το ενδιαφέρον του ομίλου Κοπελούζου να αναλάβει το project ωρίμανσης και κατασκευής του αγωγού πετρελαίου Αλεξανδρούπολη- Μπουργκάς. Ο αγωγός που φιλοδοξεί να συνδέσει τα δύο λιμάνια, την Αλεξανδρούπολη και το Μπουργκάς, αναβιώνει, αλλά με κατεύθυνση από Ελλάδα προς Βουλγαρία (σ.σ. με αντίστροφη ροή δηλαδή). Ο κ. Δημήτρης Κοπελούζος είχε σημειώσει ότι η όλη διαδικασία δεν ξεκινά από μηδενική βάση, καθώς υπάρχουν οι μελέτες που είχαν εκπονηθεί όταν είχε δρομολογηθεί το έργο του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, προ 20ετίας, με τα ΕΛΠΕ (νυν Helleniq Energy) στον ρόλο του φορέα υλοποίησης τότε.
Τέλος, τον τελευταίο καιρό φούντωσαν οι φήμες περί εξαγοράς της MEPSO, του διαχειριστή συστήματος μεταφοράς της Βόρειας Μακεδονίας, από τον ΑΔΜΗΕ. Η πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας μετά τον αναβρασμό που προκλήθηκε στο εσωτερικό επιχείρησε να βάλει τέλος στα σενάρια αυτά. Ο ΑΔΜΗΕ έχει προτείνει την απόκτηση τμήματος της MEPSO, την οποία υποστήριξε η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Μια τέτοια συμφωνία θα χρησίμευε ως βάση για την επέκταση του ΑΔΜΗΕ στην περιοχή, αν και θα απαιτούσε τη συμμετοχή και της ελληνικής κυβέρνησης. Με αυτή την εξαγορά του μεριδίου η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να επενδύσει απευθείας στις γραμμές διασύνδεσης της Βόρειας Μακεδονίας.
Πάντως, οι γειτονικές αγορές γίνονται ιδιαίτερα ελκυστικές λόγω της μικρής διείσδυσης των ΑΠΕ στα ηλεκτρικά συστήματα, αλλά και τα χαμηλά κόστη των έργων ανάπτυξης. Οι ελληνικοί ενεργειακοί κολοσσοί ετοιμάζονται για την επόμενη μέρα, επενδύουν σε πράσινη ενέργεια και αλλάζουν το ενεργειακό τοπίο.
