Τουρκία: H ύαινα της Ιστορίας - Άρθρο του Κωνσταντίνου Παΐδα

«O Τ. Ερντογάν θεώρησε ότι ένα συμβολικό κλείσιμο των Στενών θα μπορούσε να αναθερμάνει τις σχέσεις της Τουρκίας με τις Η.Π.Α., να «επουλώσει πληγές που έχουν κακοφορμίσει» (βλ. π.χ. την υπόθεση των S-400) και να «ανοίξει τον δρόμο» για την «επιστροφή του ασώτου υιού» και για νέα ανατολίτικα παζάρια»

Το πιο αδύναμο σημείο των κακών της Ιστορίας είναι ότι συνήθως λειτουργούν με τρόπο αναμενόμενο και προβλέψιμο. Δυστυχώς, όμως, και το πιο αδύναμο σημείο των καλών της Ιστορίας είναι ότι αργούν να συνειδητοποιήσουν πόσο κοντά τους βρίσκονται οι κακοί…

Την ώρα που η προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας είναι εστιασμένη στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο και στο πώς αυτή η «πυρκαγιά» θα μπορέσει να σβήσει, πριν καταστεί ανεξέλεγκτη και αφανίσει τον δυτικό κόσμο, ο Τούρκος πρόεδρος Τ. Ερντογάν επιχειρεί να εκμεταλλευτεί το αίσθημα τρόμου που προκαλεί σε κάθε νοήμονα και πολιτισμένο άνθρωπο η προέλαση της ρωσικής πολεμικής μηχανής στα εδάφη της Ουκρανίας.

Αυτήν την κρίσιμη στιγμή ο Τούρκος πρόεδρος όφειλε να συνταχθεί πλήρως με τη «γραμμή» του ΝΑΤΟ και να συναινέσει εξ αρχής στο να επιβληθούν οι βαρύτερες δυνατές κυρώσεις εκ μέρους της διεθνούς κοινότητας στη Ρωσία, η οποία άνευ αντικειμενικής αιτίας επιτέθηκε στην Ουκρανία. Αν ο Τ. Ερντογάν, προτάσσοντας αποκλειστικά και μόνον τα συμφέροντα και τις τεράστιες εξαρτήσεις της χώρας του από τη Ρωσία, δεν επιθυμούσε να το πράξει αυτό, θα έπρεπε έστω να επιχειρήσει να δικαιολογηθεί για την απόκλισή του από τη «γραμμή» του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα έπρεπε, επίσης, να απολογηθεί στους Ουκρανούς για την καιροσκοπική στάση του, αφού έως χθες τους πωλούσε τα (υπερτιμημένα) τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη bayraktar, για να θωρακιστούν από τη ρωσική απειλή…

Σε μία προσπάθεια να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα ο Τ. Ερντογάν, σύμφωνα με δήλωση του προέδρου Βολ. Ζελένσκι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενημέρωσε το Σάββατο 26/2/2022 τον Ουκρανό ομόλογό του ότι αποφάσισε να ικανοποιήσει το ουκρανικό αίτημα και να κλείσει τα Στενά για τα ρωσικά πολεμικά πλοία. Η κίνηση αυτή στην πραγματικότητα μόνο συμβολική αξία θα είχε, αφού η Ρωσία ασφαλώς και είχε προνοήσει να προβεί στις απαραίτητες για εκείνην μετακινήσεις ναυτικών δυνάμεων πριν την εισβολή της στην Ουκρανία. Άλλωστε, σύμφωνα με τη Σύμβαση του Montreux, τα ρωσικά πολεμικά πλοία διατηρούν τη δυνατότητα να διέλθουν από τα Στενά, εφόσον δηλώσουν ότι επιστρέφουν στη βάση τους. Δυστυχώς, λίγη ώρα αργότερα Τούρκος αξιωματούχος διέψευσε την πληροφορία περί κλεισίματος των Στενών και δήλωσε ότι το ζήτημα εξετάζεται.

Πολλές υποθέσεις θα μπορούσε να κάνει κάποιος. Ίσως ο Τ. Ερντογάν θεώρησε ότι ένα συμβολικό κλείσιμο των Στενών θα μπορούσε να αναθερμάνει τις σχέσεις της Τουρκίας με τις Η.Π.Α., να «επουλώσει πληγές που έχουν κακοφορμίσει» (βλ. π.χ. την υπόθεση των S-400) και να «ανοίξει τον δρόμο» για την «επιστροφή του ασώτου υιού» και για νέα ανατολίτικα παζάρια (π.χ. επάνοδο της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, εκσυγχρονισμό των τουρκικών F-16 κ.ά.). Ίσως ο Τ. Ερντογάν θεώρησε ότι μπορεί να «παίξει παιχνίδια» προς όφελος της χώρας του και εις βάρος των ρωσικών συμφερόντων σε μία χρονική στιγμή όμως που η «κόκκινη αρκούδα» δεν δέχεται την παραμικρή όχληση.

Έχοντας κερδίσει όλον τον απαραίτητο χρόνο, ώστε να προβεί στις απαραίτητες συνεννοήσεις με τον Βλ. Πούτιν και να λάβει από εκείνον οδηγίες (ή μήπως εντολές;), ο Τ. Ερντογάν επέτρεψε το μεσημέρι της Δευτέρας 28/2/2022 τη διέλευση περισσοτέρων από τριάντα πολεμικών πλοίων (αρματαγωγών, φρεγατών, υποβρυχίων κ.ά.) από τα Στενά, αποδεικνύοντας περίτρανα την πεποίθησή του ότι η Τουρκία ως κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ έχει μόνο δικαιώματα έναντι της συμμαχίας! Κατά τον τρόπο αυτόν ο Τούρκος πρόεδρος προσέγραψε μία μεγάλη οφειλή εκ μέρους του Βλ. Πούτιν στην Τουρκία, (ότ)αν εκείνη θα χρειαστεί την αρωγή της Ρωσίας σε κάποια μελλοντική οριακή κατάσταση…

Ωστόσο, η τουρκική εξωτερική πολιτική έχει πάντα δύο (τουλάχιστον) όψεις! Ο Τ. Ερντογάν, αφού επέτρεψε στη Ρωσία να ενισχύσει (όσο εκείνη επιθυμούσε) τις ναυτικές της δυνάμεις στη Μαύρη Θάλασσα δεδομένης της κλιμάκωσης του πολέμου με την Ουκρανία, θέλησε αφενός να «ξεπλυθεί» για την αντισυμμαχική στάση του έναντι του ΝΑΤΟ και αφετέρου να προσγράψει άλλη μία οφειλή (αυτή τη φορά εκ μέρους των Η.Π.Α. και της Ε.Ε.) υπέρ της Τουρκίας. Για τον λόγο αυτόν αργά το απόγευμα της 28ης/2/2022 ανακοίνωσε το κλείσιμο των Στενών στο πνεύμα της Σύμβασης του Montreux.

Προηγουμένως, και αφού απέτυχε παρά τις απεγνωσμένες και ιδιοτελείς του προσπάθειες να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ του δυτικού κόσμου και της Ρωσίας κατά την έναρξη του ρωσοουκρανικού πολέμου, ο Τ. Ερντογάν απείλησε ευθέως την Ελλάδα δηλώνοντας ότι «πολλά ευρωπαϊκά κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, βρίσκονται σε εδάφη που κατά το παρελθόν ήταν τουρκικά».

Η δήλωση αυτή στην πραγματικότητα αποτελεί άλλη μία τουρκική επιχείρηση ψυχολογικού πολέμου. Ο Τούρκος πρόεδρος αποπειράται να ενσπείρει τον φόβο στον ελληνικό πολιτικό κόσμο, στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και στον ελληνικό λαό ότι η Τουρκία ενδέχεται να μιμηθεί τη Ρωσία και να εισβάλει σε ελληνικό έδαφος. Με αυτόν τον τρόπο προσδοκά να διεγείρει φοβικά σύνδρομα στην ελληνική κοινή γνώμη και να διαμορφώσει συνθήκες ψυχολογικής πίεσης στην Ελληνική Κυβέρνηση, ώστε αυτή να υποχωρήσει στις παράνομες, παράλογες και ουτοπικές τουρκικές διεκδικήσεις εις βάρος της χώρας μας.

Ο Τ. Ερντογάν απειλεί ευθέως την Ελλάδα, η οποία είναι κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε μία στιγμή που τόσο το ΝΑΤΟ όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση καλούνται να διαχειριστούν μία εξαιρετικά επικίνδυνη και οριακή κατάσταση. Και αυτό συμβαίνει όχι μόνον επειδή ο ίδιος ο Τ. Ερντογάν αποτελεί μία παραφωνία της Ιστορίας, αλλά κυρίως επειδή το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέχονται έως τώρα την αχαρακτήριστη συμπεριφορά του. Διόλου ανάξιο λόγου είναι και το γεγονός ότι, ενώ το ΝΑΤΟ βρίσκεται σε κατάσταση επιφυλακής, η τουρκική πολεμική αεροπορία επιδίδεται καθημερινά σε μπαράζ παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου με οπλισμένα μαχητικά αεροσκάφη, τα οποία βεβαίως αναχαιτίζονται με απόλυτη επιτυχία από την ελληνική πολεμική αεροπορία.

Δεν έχει νόημα να παραδώσει κανείς μαθήματα Ιστορίας στον Τ. Ερντογάν, για να του μάθει -ή καλύτερα για να του υπενθυμίσει- όσα και ο ίδιος γνωρίζει, αλλά προσπαθεί να απωθήσει λόγω των νεοοθωμανικών του ψευδαισθήσεων. Μία απλή περιήγηση οιουδήποτε επισκέπτη στη Βασιλεύουσα και στη Μικρά Ασία αποδεικνύει περίτρανα σε ποιον πραγματικά ανήκουν τα ιερά αυτά χώματα!

Η παγκόσμια Ιστορία φαίνεται ότι εισέρχεται σε μία νέα περίοδο, η ο οποία απαιτεί μέγιστη υπευθυνότητα και προσοχή, ώστε να μην χαθεί ο

έλεγχος. Όσον αφορά στον Τ. Ερντογάν και στους ομόφρονές του, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν εγκαίρως ότι η Τουρκία δεν είναι Ρωσία και ότι η Ελλάδα δεν είναι Ουκρανία! Η ελληνική κυβέρνηση, οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και σύσσωμος ο ελληνικός λαός διαθέτουν και τη βούληση και την ισχύ και το φρόνημα, ώστε να τιμωρήσουν πολύ σκληρά όποιον επιχειρήσει να απειλήσει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Και αυτό ασφαλώς και το γνωρίζει ο Τ. Ερντογάν, εξ ου και επιδίδεται σε επιχειρήσεις ψυχολογικού πολέμου με «θορυβώδεις» δηλώσεις (μηδενικού για τον ίδιον και για τη χώρα του κινδύνου).

Ωστόσο, τώρα περισσότερο από ποτέ, είναι καιρός το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ένωση να καταστήσουν σαφές στην Τουρκία ότι τέτοιου είδους συμπεριφορές εκ μέρους της δεν θα παραμένουν πλέον άνευ συνεπειών. Όσο για την Ελλάδα, όπως πολύ μετρημένα και με νόημα είπε ο Υπ.Εξ. της χώρας μας, «έχουν γνώση οι φύλακες»…

Ο Κώστας Παΐδας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής του Ε.Κ.Π.Α.