Τα εν νήσω: "Βαποράκι" πολιτισμού

Γράφει ο Γιώργος Καλός Oι τέσσερις πανύψηλοι κορινθιακοί κίονες του πρόπυλου που συγκρατούν το χαρακτηριστικό τριγωνικό αέτωμα πάνω από την κύρια είσοδο και τα μεγάλα παράθυρα του φουαγιέ στην πρόσοψη αυτού του Δημοτικού Θεάτρου –νεοκλασικό στολίδι του Πειραιά από τα τέλη του 1?9ου αιώνα, που εγκαινιάστηκε στις 9 ? Απριλίου του 189?5 από τον δήμαρχο Θ. Ρετσίνα, με τον ποιητή Γ. Στρατήγη να απαγγέλλει εόρτιους στίχους και τον αρχιτέκτονά του Ιωάννη Λαζάριμο δικαίως να το καμαρώνει– βάφτηκαν πρώτοι στα χρώματα του γλυκύτατου φθινοπωρινού δειλινού. Καθισμένος εκείνος στο «καφέ» της μικρής πλατείας του Αγίου Κωνσταντίνου, απέναντι από τα εκδοτήρια του ανακαινισμένου πλέον, ιστορικού πειραϊκού θεάτρου, απολάμβανε το σούρουπο να παίζει τριγύρω, λίγο πριν σκοτεινιάσει κι ανάψουν σωρός τα φώτα του κέντρου της πόλης. Και περίμενε, Τετάρτη βράδυ το κορίτσι του, τριτοετή φοιτήτρια στο Ναυτιλιακό του Πανεπιστημίου Πειραιά, να πιουν έναν γρήγορο καφέ, πριν ξαναγυρίσει κι αυτός στα βραδινά του μαθήματα. Βλέπεις, το δικό του μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, στο ίδιο πανεπιστήμιο, απαιτούσε εντατική παρακολούθηση. Ήρθε αργοπορημένη εκείνη κι αγχωμένη με τη βαθμολογία των εξετάσεων αυτής της περιόδου. Κυρίως όμως απογοητευμένη –λάτρευε από παιδί τον χορό– που δεν βρήκε φοιτητικό εισιτήριο για τις παραστάσεις του Ράσιαν Μπάλετ Θίατερ με τη «Λίμνη των Κύκνων», σε μουσική Πιότρ Ιλιτς Τσαϊκόφσκι, τέλη Οκτωβρίου, εδώ στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. - Μα τι στην ευχή, με τέτοια κρίση όλοι τρέξανε να κλείσουν εισιτήρια; Δηλαδή υπάρχει χρήμα; Επειδή και στο Μπάντμιντον έρχεται το Μπαλσόι με «Καρυοθραύστη», αλλά κι εκεί το ίδιο. Κλεισμένα τα φοιτητικά... Εκείνος την παρηγόρησε: - Μη στενοχωριέσαι, κάτι θα βρεθεί ως τότε, πολλοί ακυρώνουν. Γι' αυτό εγώ λατρεύω το ρεμπέτικο τραγούδι. Δεν χρειάζεσαι ακριβές παραστάσεις για να το απολαύσεις, όπως με τον χορό – κάθε άλλο. Πήρε μάλιστα στα χέρια του την «Αυτοβιογραφία» του «πατριάρχη» του ρεμπέτικου, του Μάρκου Βαμβακάρη (19?05-1?972), μόλις δανεισμένη από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πειραιά, κι είπε να της διαβάσει ένα απόσπασμα για τη νεανική ζωή αυτού του συνθέτη στην πειραϊκή εργατούπολη, όπου έφτασε το 19?17 από τη Σύρο, δωδεκάχρονο παιδί, για να δουλέψει χαμάλης στα «καρβουνιάρικα», πριν μάθει το μπουζούκι και το τραγούδι. «... Το πρωί κάναμε μισή ώρα ποδαρόδρομο, απ? τα Ταμπούρια να φτάσουμε στις δεξαμενές Βασιλειάδη, στον Κάνθαρο. (...) Έπειτα παίρναμε τη μαούνα και δίναμε κάρβουνο από τις αποθήκες στα καράβια. Δούλευα. Κουραζόμουνα. Με το ζεμπίλι στον ώμο, κι έλεγα πότε θα έρθει η ώρα να σχολάσουμε...» Παρακολουθούσε το κορίτσι τον Πειραιά του περασμένου αιώνα να ξεδιπλώνεται μπροστά τους απ? αυτή τη διήγηση, όταν ξαφνικά το μάτι της έπιασε απέναντί τους, στο πεζοδρόμιο μπροστά στα σκαλιά του Θεάτρου, μιαν ύποπτη κίνηση. -  Βαποράκι, βαποράκι... ο μπάσταρδος, τέτοιαν ώρα μπροστά στη μύτη της Αστυνομίας? Άπλωσε νευριασμένη το χέρι κι έδειξε στον φίλο της τον νεαρό που ζύγωνε προσεκτικά κάθε τόσο τους περαστικούς· κάτι τους έλεγε εμπιστευτικά, κι αν αυτοί κοντοστέκονταν, τους πάσαρε ένα χαρτάκι. Εκείνοι έδιναν με χίλιες προφυλάξεις το χρήμα στον γεράκο που στεκόταν παραδίπλα. Άφησε το βιβλίο και το κορίτσι του εκείνος, και με δυο διασκελιές πετάχτηκε απέναντι, για να δει τι συμβαίνει. «Αν πουλάει ουσίες, σκέφτηκε, γιατί να σταματάει και ηλικιωμένους;» Με έκπληξη μεγάλη τον είδε να μιλάει με το «βαποράκι» εκείνη. Κι έμεινε εμβρόντητη που έδειξε πως «αγόρασε» κάτι κι αυτός. Δεν έκανε παρά δυο λεπτά για να γυρίσει κοντά της. Την αγκάλιασε και χαρούμενος της έβαλε στο χέρι την «πραμάτεια»: - Σου βρήκα το εισιτήριο που έψαχνες στη... μαύρη!? Θα δεις, λοιπόν, τη «Λίμνη των Κύκνων». Με πέντε ευρώ παραπάνω. Τον νεαρό τον γνωρίζω απ? το γήπεδο. Κάνει αυτή τη δουλειά και με τα εισιτήρια στα ντέρμπι και βγάζει μεροκάματο – χαλάλι. - Στην Ελλάδα της στέρησης, δόξα τω Θεώ, ο πολιτισμός ακόμα πουλάει. Τη φίλησε εκείνος κι άλλαξε κουβέντα, λέγοντας πως ο τέλειος λαιμός της μοιάζει μ? ενός λευκού κύκνου...