Το «Ζ» αποχαιρέτισε τον Μίκη Θεοδωράκη - Γαβράς και Βασιλικός τον αντίκρισαν για τελευταία φορά
Με εμφανή συγκίνηση Κώστας Γαβράς και Βασίλης Βασιλικός είπαν το τελευταίο αντίο στον Μίκη Θεοδωράκη. Οι δυο τους πήγαν στο παρεκκλήσι του Αγίου Ελευθερίου στη Μητρόπολη Αθηνών όπου μετείχαν στο λαϊκό προσκύνημα στον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη.
Οι δυο τους έχουν συνδέσει το όνομά τους με αυτό του Μίκη Θεοδωράκη μέσα από την ταινία «Ζ» που βασίστηκε στο βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού και γυρίστηκε από τον Κώστα Γαβρά το 1969. Όταν γράφτηκε η μουσική ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν τότε εξόριστος στη Ζάτουνα Αρκαδίας.
Το σενάριο του «Ζ», διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος που έγραψε το 1966 ο Βασίλης Βασιλικός, υπέγραψε ο Ισπανός συγγραφέας Χόρχε Σεμπρούν, ο οποίος αργότερα έγινε υπουργός Πολιτισμού της Ισπανίας. Πρόθεση των δημιουργών ήταν το «Ζ» του τίτλου να προφέρεται «Ζει» και όχι «ζήτα», καθώς ήθελαν να εκφράζει ηχητικά το ρήμα που ακουγόταν στις διαδηλώσεις που έγιναν όταν σκοτώθηκε ο βουλευτής - «Λαμπράκη ζεις, εσύ μας οδηγείς» και «Ζει, Ζει, Ζει».
Το «Ζ», με πρωταγωνιστές τους Ιβ Μοντάν, Ειρήνη Παππά, Ζαν Λουί Τρεντινιάν και Ζαν Περέν, ήταν υποψήφιο για πέντε Όσκαρ ενώ τελικά κέρδισε δύο Όσκαρ (καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και μοντάζ). Παράλληλα απέσπασε και το Βραβείο της Επιτροπής του Φεστιβάλ των Καννών. Ο Μίκης Θεοδωράκης τιμήθηκε για τη μουσική του με το βρετανικό βραβείο BAFTA.
Ο Βασίλης Βασιλικός με κείμενό του στην «Αυγή της Κυριακής» μίλησε για την πρώτη επαφή που είχε με τον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη.
«Ήταν γύρω στις αρχές του 1954 όταν στο νεοσύστατο κτήριο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών δινόταν μια συναυλία δύο νέων συνθετών, του Αργύρη Κουνάδη και του Μάνου Χατζιδάκι, που έπαιζαν σε δύο αντικριστά πιάνα το έργο «Ελληνική Αποκριά» του άγνωστου στους θεατές συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, που ζούσε τότε στη Γαλλία. Αυτή υπήρξε η πρώτη επαφή με το όνομά του.
Αργότερα, το 1961, στην Αθήνα πια, πέντε συνολικά άτομα παρακολουθούσαμε τη θεατρική διασκευή ενός έργου του. Τότε συνέπεσε και η οριστική επιστροφή του Μίκη στην Ελλάδα. Με τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, το 1963, ξεσπάθωσε. Περιόδευε με την ορχήστρα του και παντού όπου πήγαινε έβρισκε, όπως το έλεγε ο ίδιος περιπαικτικά, τη συνοδεία «οργάνων... της τάξεως». Δηλαδή τους μπασκίνες. Ο θρυλικός Μίκης πια ήταν ο πιστός «άπιστος Θωμάς» της Αριστεράς. Κομμουνιστής από τα γεννοφάσκια του, υπήρξε από μόνος του ένας ολόκληρος κόσμος» σημείωσε ο Βασίλης Βασιλικός.
Πηγή: ΑΥΓΗ