Όταν τα ψάρια «παίρνουν» ηρεμιστικά!

Οι άνθρωποι παίρνουν ηρεμιστικά χάπια για την καταπολέμηση του άγχους. Στα ψάρια όμως, οι ίδιες ουσίες έχουν μια εντελώς διαφορετική επίδραση. Τα ψάρια γίνονται πιο τολμηρά, επιθετικά, αντικοινωνικά και αχόρταγα! Σε αυτό το απρόσμενο συμπέρασμα κατέληξε σουηδική επιστημονική έρευνα, η οποία για πρώτη φορά μελέτησε τις επιπτώσεις στη συμπεριφορά των ψαριών του γλυκού νερού εξαιτίας των υπολειμμάτων των ηρεμιστικών που καταλήγουν με διάφορους τρόπους στα ποτάμια, ακόμα και όταν τα απόβλητα έχουν υποστεί προηγουμένως επεξεργασία σε ειδικές μονάδες. O Τόμας Μπρόντιν του Τμήματος Οικολογίας και Επιστήμης Περιβάλλοντος του σουηδικού πανεπιστημίου της Ουμέα και η ομάδα του, έκαναν πειράματα σε εργαστηριακές δεξαμενές και εστίασαν στην ποταμίσια πέρκα και στην επίδραση που έχει πάνω της η ηρεμιστική φαρμακευτική ουσία «oxazepam». Η τελευταία ανήκει στην κατηγορία των βενζοδιαζεπινών, οι οποίες χρησιμοποιούνται ευρέως από τη δεκαετία του '60 για την αντιμετώπιση των διαταραχών άγχους, πανικού και αϋπνίας. Πρόκειται για την πιο διαδεδομένη κατηγορία ηρεμιστικών φαρμάκων στον κόσμο. Η συγκεκριμένη ουσία διαθέτει ένα πολύ σταθερό χημικό μόριο, το οποίο, μέσω των ούρων του ασθενούς, καταλήγει στο αποχετευτικό σύστημα και από εκεί συχνά διαρρέει στο περιβάλλον, με κατάληξη κάποιο ποτάμι, ρυάκι κλπ. Τελικά διεισδύει στον οργανισμό των ψαριών, όπου σταδιακά σωρεύεται σε υψηλά επίπεδα. Η μελέτη έδειξε ότι τα ψάρια, υπό την επίδραση της συγκεκριμένης ουσίας (σε ποσοστά ανάλογα με αυτά που έχουν βρεθεί στα ποτάμια), αποκτούν μια κάπως «νευρωτική» και αφύσικη για τα δεδομένα τους συμπεριφορά, η οποία αντιβαίνει στην ανάγκη τους για επιβίωση. Λόγω του φαρμάκου έχουν πλέον λιγότερες φοβικές αναστολές και, έτσι, γίνονται πιο επιθετικά και τολμηρά, απομακρύνονται από την προστασία του κοπαδιού τους και τρώνε πιο γρήγορα από το φυσιολογικό. «Οι πέρκες που εκτίθενται στην ουσία «oxazepam», χάνουν το ενδιαφέρον τους για το υπόλοιπο κοπάδι και μερικές μάλιστα μένουν όσο γίνεται πιο μακριά από αυτό», όπως είπε ο Μπόντιν. Σύμφωνα με τους Σουηδούς ερευνητές, που διευκρίνισαν ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο σουηδικό αλλά παγκόσμιο, αυτά τα ευρήματα από μία και μόνο βενζοδιαζεπίνη «προκαλούν ανησυχία, με δεδομένο το κοκτέιλ των διαφορετικών φαρμακευτικών προϊόντων που καταλήγουν στο νερό παγκοσμίως». Γι' αυτό, όπως επεσήμαναν, χρειάζονται και άλλες έρευνες πάνω στο ζήτημα, ώστε να μελετηθεί πιο εξονυχιστικά η επίπτωση των ψυχοφαρμάκων και άλλων φαρμάκων πάνω στα υδάτινα οικοσυστήματα και στις αντίστοιχες τροφικές αλυσίδες. Κυρίως πρέπει να επιβεβαιωθεί ότι όντως τα ελεύθερα ψάρια στα ποτάμια εμφανίζουν παρόμοια διαταραχή συμπεριφοράς, εξαιτίας των ηρεμιστικών, με αυτήν που εμφάνισαν τα ψάρια κατά τα πειράματα στις δεξαμενές των επιστημόνων