Ο θαλάσσιος τουρισμός στην Ελλάδα έχει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης και προσελκύει το ενδιαφέρον μεγάλων επενδυτών
Με χιλιάδες νησιά, νησίδες και βραχονησίδες, που βρέχονται από ήρεμες θάλασσες, και με ήπιο μεσογειακό κλίμα, θα περίμενε κανείς ότι η Ελλάδα είναι ο απόλυτος προορισμός για θαλάσσιο τουρισμό. Κι όμως, απέχει πολύ ακόμα από αυτόν τον χαρακτηρισμό.
Οι προοπτικές ανάπτυξης του θαλάσσιου τουρισμού στην Ελλάδα είναι πολύ μεγάλες, όπως υποστηρίζουν εδώ και δεκαετίες οι επαγγελματίες του κλάδου, αν και ήδη συνεισφέρει κατά περίπου 1,8% στο ΑΕΠ της χώρας. Με τη ζήτηση για υπηρεσίες yachting να αυξάνεται μετά την πανδημία κατά 20%, ο κλάδος φαίνεται ότι αρχίζει πλέον να προσελκύει και το ενδιαφέρον μεγάλων επενδυτών. Προφανώς σε αυτό έχει συμβάλει και το πρόγραμμα αναβάθμισης των μαρίνων της χώρας, με τη συμβολή του σχετικού προγράμματος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους 140 εκατ. ευρώ, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιούνται επενδύσεις και σε μια σειρά από άλλες μαρίνες της χώρας.
Η συμβολή του θαλάσσιου τουρισμού στην οικονομία
Η ανάπτυξη περισσότερων θέσεων ελλιμενισμού σε περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη ζήτηση, όπως είναι το παραλιακό μέτωπο της Αττικής, έχει πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις στην οικονομία. Όπως έχει αναφέρει ο πρόεδρος της Ένωσης Μαρίνων Ελλάδος, Σταύρος Κατσικάδης, για κάθε 100 θέσεις ελλιμενισμού δημιουργούνται έξι άμεσες και 100 έμμεσες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, οι μαρίνες προσελκύουν τουρισμό υψηλού επιπέδου, που πραγματοποιεί κατά μέσο όρο τετραπλάσιες δαπάνες σε σύγκριση με τον μέσο τουρίστα. Μάλιστα, ένα σημαντικό μέρος αυτών των δαπανών γίνονται στις τοπικές αγορές.
Τέλος, θα πρέπει να υπολογιστούν και τα έσοδα από τον ΦΠΑ των ναυλώσεων, που ανέρχονται σε πάνω από 100 εκατ. ευρώ, τα ενοίκια που καταβάλλουν οι εταιρείες ναυλώσεων στις δημόσιες μαρίνες (άνω των 20 εκατ. ευρώ), ενώ καταβάλλουν και το 1% των εσόδων τους στους δήμους.
Η ανάγκη για νέες θέσεις ελλιμενισμού σκαφών
Στο πλαίσιο του Πανελλήνιου Συνεδρίου Γιώτινγκ, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, από τους Trinity Events και Boats Advisor Hub & Events, ο Γιώργος Βερνίκος, πρόεδρος της Vernicos Yachts, επίτιμος πρόεδρος της Ένωσης Πλοιοκτητών Τουριστικών Σκαφών και γενικός γραμματέας του ΣΕΤΕ, έδωσε έμφαση στην ανάγκη για νέες θέσεις ελλιμενισμού στην Αττική και συγκεκριμένα στο Παλαιό Φάληρο και στην περιοχή Ελευσίνα – Νέα Πέραμος – Σαλαμίνα. Τόνισε, ωστόσο, ότι θα πρέπει να υπάρχει προσεκτική στρατηγική σε ό,τι αφορά τη χωροθέτηση των μαρίνων και οι όποιες επενδύσεις θα πρέπει να γίνονται με περιβαλλοντική συμμόρφωση, με το κράτος να θέτει ως υποχρεωτική την εγκατάσταση συστημάτων για τη συλλογή αποβλήτων από τα σκάφη, τον ανεφοδιασμό τους με καύσιμα, αλλά και τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών στήριξης των νέων τεχνολογιών για την ηλεκτροκίνηση των σκαφών, κάτι που εκτιμάται ότι θα αναπτυχθεί πολύ τα επόμενα χρόνια. Ανέφερε, τέλος, ως λύση για την εξυπηρέτηση της αυξημένης ζήτησης το καλοκαίρι την ανάπτυξη ελαφρών κατασκευών και πλωτών προβλήτων, οι οποίες με την ύπαρξη ενός αυστηρού νομοθετικού πλαισίου, μπορούν να είναι περισσότερο συμβατές με το περιβάλλον.
Επενδύσεις στην εκπαίδευση του προσωπικού
Ένα από τα σημαντικότερα ελλείμματα του κλάδου είναι η ύπαρξη εξειδικευμένων σχολών για την εκπαίδευση προσωπικού στον κλάδο του θαλάσσιου τουρισμού. Με δεδομένο ότι πρόκειται για έναν τομέα με πολύ καλές απολαβές και προοπτικές, οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο δυσκολεύονται να προσθέσουν προσωπικό πληρωμάτων σκαφών αναψυχής και τεχνικών ξηράς, ακόμα και στο προσωπικό γραφείου, στο αντικείμενο της ναυλομεσιτείας και της διαχείρισης σκαφών αναψυχής.
Υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον στις μαρίνες
Η ελληνική αγορά μαρίνων προσελκύει σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις, τόσο από εγχώριους, όσο και από ξένους επενδυτές, με στόχο την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών τους. Παράλληλα, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) έχει εγκρίνει έργα αναβάθμισης για 12 μαρίνες σε όλη την Ελλάδα (Σκύρου, Κέρκυρας, Φλοίσβου, Elounda Hills, Αστήρ Μαρίνα Βουλιαγμένης, Αγίου Νικολάου Λασιθίου, Κω, Νέας Προποντίδας, Ναυπλίου, Λέρου, Ακτίου και Μεγανησίου), συνολικού προϋπολογισμού άνω των 139 εκατ. ευρώ, με στόχο την ενίσχυση του θαλάσσιου τουρισμού και την προσέλκυση περισσότερων επενδύσεων.
Μόλις χθες εντάχθηκε στις Στρατηγικές Επενδύσεις το «Nautilus Project», το εμβληματικό επενδυτικό σχέδιο στο λιμάνι του Αστακού. Πρόκειται για μια επένδυση που, σύμφωνα με το πλάνο, θα φθάσει τα 500 εκατ. ευρώ. Η προμελέτη αναφέρει χαρακτηριστικά ότι πρόκειται να διαμορφωθεί σε έκταση περίπου 1.800 στρεμμάτων και θα περιλαμβάνει μια μαρίνα mega yachts με 400 θέσεις, εκ των οποίων οι μισές θα είναι για πολυτελή σκάφη άνω των 30 μέτρων. Στο χερσαίο τμήμα θα υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός βιλών και πολυτελών κατοικιών, ένα πεντάστερο ξενοδοχείο, μια σειρά εμπορικών αναπτύξεων, συνεδριακές εγκαταστάσεις και εκθέσεις τέχνης. Το Nautilus Project πρόκειται να αναπτυχθεί από την κυπριακή MYMAR Nautilus Investments, με διευθύνοντα σύμβουλο τον Νίκο Αθανασόπουλο (πρώην διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΑΣΑ), την κατασκευή της έχει αναλάβει η ARCHIRODON, ενώ τη διαχείριση, οργάνωση και λειτουργία των γιοτ θα έχουν από κοινού η A1YACHTS με την BWA της οικογένειας Βασιλείου.
Πρόσφατα το επενδυτικό κεφάλαιο CVC Capital, μέσω της θυγατρικής του D-Marin, αύξησε τη συμμετοχή του στη Μαρίνα Ζέας, εξαγοράζοντας το 25% από την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ). Η συμφωνία περιλαμβάνει και αύξηση του μισθώματος προς το Δημόσιο κατά 40%. Η Μαρίνα Ζέας, που εκτείνεται σε θαλάσσια έκταση 225 στρεμμάτων και διαθέτει 670 θέσεις ελλιμενισμού, αποτελεί στρατηγικό σημείο για την D-Marin, η οποία έχει παρουσία και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως η Κέρκυρα (Γουβιά), η Λευκάδα και η Πύλος.
Η Lamda Development διαδραματίζει επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο στον τομέα των μαρίνων, με μακροχρόνια μίσθωση της Μαρίνας Φλοίσβου και της Μαρίνας Κέρκυρας. Μέσω της ανάπλασης του Ελληνικού, η εταιρεία διαχειρίζεται και τη Μαρίνα Αγίου Κοσμά, με συνολικές επενδύσεις που ανέρχονται στα 140 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, η Μαρίνα Φλοίσβου έχει εγκριθεί για χρηματοδότηση από το ΤΑΑ, με προϋπολογισμό 8.156.735,50 ευρώ, ενώ η Μαρίνα της Κέρκυρας έχει εγκριθεί για χρηματοδότηση με προϋπολογισμό 2.369.403,23 ευρώ.
Ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου απέκτησε τη Μαρίνα του Αστέρα Βουλιαγμένης μέσω της πρόσφατης εξαγοράς του ξενοδοχειακού συγκροτήματος, για την οποία είναι σε εξέλιξη επενδυτικό πρόγραμμα με προϋπολογισμό 1.244.427,35 ευρώ, το οποίο έχει επίσης ενταχθεί στο ΤΑΑ.
Η REDS, θυγατρική του Ομίλου Ελλάκτωρ, αναλαμβάνει την αναβάθμιση της Μαρίνας Αλίμου, της μεγαλύτερης στα Βαλκάνια, με επένδυση ύψους 100 εκατ. ευρώ. Η Μαρίνα Αλίμου, με έκταση 18.500 τ.μ., και με 1.100 μόνιμες θέσεις σκαφών, αποτελεί σημαντικό κόμβο για τον θαλάσσιο τουρισμό.
Ο Όμιλος Κωνσταντακόπουλου, μέσω της ΤΕΜΕΣ, συμμετέχει στη Μαρίνα Πύλου μαζί με την D-Marin, με τις επενδύσεις που δρομολογούνται να ξεπερνούν τα 10 εκατ. ευρώ. Ο Βιτάλι Μπορίσοφ έχει αναλάβει τη Μαρίνα στο Elounda Hills, η οποία έχει εγκριθεί για χρηματοδότηση από το ΤΑΑ, με προϋπολογισμό 9.983.000 ευρώ.
Η κατασκευαστική ΑΒΑΞ συμμετέχει στη μαρίνα Αθηνών, Νέο Φάληρο, και η ΤΕΚΑΛ στη μαρίνα Ναυπλίου, της οποίας το επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 9,99 εκατ. ευρώ εντάχθηκε στο ΤΑΑ.
Τέλος, στη Ρόδο δρομολογείται η υλοποίηση ενός σύνθετου έργου, προϋπολογισμού άνω των 220 εκατ. ευρώ, το οποίο προβλέπει μεταξύ άλλων την κατασκευή μαρίνας ξενοδοχείου, πολυτελών βιλών και κατοικιών, καταστημάτων λιανικής και εστίασης και πολλαπλών χώρων ψυχαγωγίας.
