Σουηδία: H συνταγή της «ανεμελιάς» δίχασε τελικά τη χώρα - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού
Η αποτυχία της «στρατηγικής» απέναντι στην covid-19 αφήνει τη χώρα τραυματισμένη, αφού οι υπεύθυνοι αρνούνται να παραδεχτούν πόσο κόστισαν τα σφάλματά τους σε ανθρώπινες ζωές και οι συγγενείς θυμάτων νοιώθουν διπλά προδομένοι.
Εδώ και ένα χρόνο περίπου η Σουηδία έγινε γνωστή για τον τρόπο με τον οποίο αποφάσισε να αντιμετωπίσει την πανδημία, διαφοροποιούμενη από τις άλλες σκανδιναβικές χώρες, αλλά και από την Ευρώπη συνολικά. Μια ματιά στη χώρα σήμερα επιβεβαιώνει ότι η επιλογή αυτή μετέτρεψε τη χώρα, που συχνά είχε χαρακτηριστεί ως μοντέλο και «προπύργιο της ευημερίας» σε μια βαθιά διχασμένη κοινωνία. Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το γεγονός ότι οι γειτονικές της χώρες που επέλεξαν μια πιο «επιθετική» πολιτική απέναντι στον κορωνοϊό είχαν τελικά λιγότερες ανθρώπινες απώλειες.
Το σημαντικό είναι ότι μέσα από τα βιώματα της τελευταίας χρονιάς πολλοί Σουηδοί άρχισαν να χάνουν την εμπιστοσύνη τους σε θεσμούς, που θεωρούνταν αδιαμφισβήτητοι και απαιτούν τώρα να αλλάξει κάτι. Το παράδειγμα του κορυφαίου επιδημιολόγου Αντερς Τέγκνελ, ο οποίος είχε την ευθύνη χάραξης στρατηγικής και από την αρχή είχε εναντιωθεί σε μέτρα όπως η χρήση της μάσκας είναι ενδεικτικό.
Επί αρκετούς μήνες ο Τέγκνελ είχε μετατραπεί σε μια cult φιγούρα, με το πρόσωπο του να φιλοξενείται σε μπλουζάκια και αφίσες και να ξεπερνά τα σουηδικά σύνορα, αφού έγινε το είδωλο κινημάτων «αντί-μάσκας» και «αντί-lockdown» και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Τώρα που ο πρώτος και θλιβερός απολογισμός έχει γίνει, φαίνεται να χρειάζεται αστυνομική προστασία, αφού τόσο αυτός όσο και άλλοι εκφραστές της δικής του σχολής είναι αντιμέτωποι, όχι μόνο με τη χλεύη στα κοινωνικά δίκτυα, αλλά και με κάθε άλλο παρά αόριστες απειλές ακόμα και για τη ζωή του. Η οργή ανθρώπων, που έχασαν τους δικούς τους, έχει αρχίσει να ξεχειλίζει ειδικά από τη στιγμή που μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης έχει πλέον αποδεχτεί την άποψη ότι θα μπορούσαν να είχαν σωθεί. Αλλωστε τόσο ο βασιλιάς της χώρας, όσο και ο πρωθυπουργός έχουν παραδεχτεί από τον περασμένο Δεκέμβριο ότι έγιναν σημαντικά σφάλματα στο τρόπο αντιμετώπισης της covid-19.
Ο ίδιος ο Τέγκνελ βεβαίως ποτέ δεν έχει παραδεχτεί κάτι τέτοιο. Μπορεί κάποια στιγμή το καλοκαίρι να έκανε λόγο για κάποιες καθυστερήσεις και προβλήματα, αλλά ουσιαστικά ποτέ δεν αναίρεσε την συνολικότερη χαλαρή του προσέγγιση απέναντι στην πανδημία. Τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2020 ο Τέγκνελ μπορούσε να νοιώθει προστατευμένος και από τον άγραφο νόμο, που ισχύει στη χώρα και επιβάλει μια κουλτούρα της συναίνεσης. Για παράδειγμα η αντιπολίτευση ποτέ δεν επέκρινε ουσιαστικά την πολιτική covid της κυβέρνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πρώτες διαμαρτυρίες κατά της χαλαρής αντιμετώπισης του ιού, οργανώθηκαν από ξένους που ζουν στη χώρα. Μια 26χρονη Πορτογαλέζα η Αντρέια Ροντρίγκες, απόφοιτη νομικής ήταν αυτή που ξεκίνησε τις πρώτες διαμαρτυρίες, προειδοποιώντας ότι η χώρα θα έχει υπέρμετρες απώλειες αν δε σταθμίσει πιο σοβαρά τον κίνδυνο. Eιδικά τις πρώτες εβδομάδες της πανδημίας πολλοί την αντιμετώπισαν με το επιχείρημα «αν δε σου αρέσει η στάση μας, γύρνα στη χώρα σου». Υπήρξαν φυσικά και «ντόπιοι» επιστήμονες που αμφισβήτησαν από την αρχή την επίσημη «στρατηγική».
Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της επιτροπής των «22» όπως ονομάστηκε, οι οποίοι τόλμησαν να ασκήσουν κριτική. Αλλά παρέμειναν μειοψηφικοί και σε μεγάλο βαθμό απαξιωμένοι. Η πρώτη οδηγία για χρήση μάσκας δόθηκε στην Σουηδία μόλις τον Δεκέμβριο. Τέτοιες φωνές νοιώθουν σήμερα περισσότερο πικραμένες, παρά δικαιωμένες αφού όσο και αν ο Τέγκνελ δεν θέλει να το παραδεχτεί η στρατηγική του απέτυχε. Ακόμα και ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Μπόρις Τζόνσον που ξεκίνησαν με μια τέτοια άποψη περίπου κάποια στιγμή την εγκατέλειψαν.
Ετσι σήμερα η Σουηδία είναι ασυνήθιστα διχασμένη. Αλλά στη λογική της «συναίνεσης» ορισμένοι εκτιμούν ότι το συνολικό μοντέλο υγειονομικής λειτουργίας και οργάνωσης των δομών της χώρας θα τεθεί υπό αναθεώρηση μόνο όταν θα έχει περάσει η πανδημία. Οι πιο αισιόδοξοι εύχονται ότι αυτό θα γίνει πριν τις επόμενες εκλογές, το Σεπτέμβριο του 2022 για τις οποίες επίσης προβλέπουν αρκετές ασυνήθιστες ανατροπές.ΩΨΧ
