Φιέστα Ερντογάν-Πούτιν για το πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακούγιου - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού

Mέσω τηλεδιάσκεψης πάτησαν το «κόκκινο κουμπί» θεμελιώνοντας την τρίτη μονάδα παραγωγής ατομικής ενέργειας, παρά τις διεθνείς αντιδράσεις και ανησυχίες για θέματα ασφαλείας.

Παρά το γεγονός ότι συχνά έχουν εκφραστεί φόβοι για μια πιθανή μετατροπή του σε ένα «Τσέρνομπιλ» της Μεσογείου το εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας στο Ακούγιου της Τουρκίας προχωρά κανονικά με τη βοήθεια της Ρωσίας. Μέσα σε εορταστικό κλίμα, αν και μέσω τηλεδιάσκεψης, Βλάντιμιρ Πούτιν και Ταγίπ Ερντογάν εγκαινίασαν τώρα την τρίτη από τις συνολικά τέσσερις προβλεπόμενες μονάδες. Η πρώτη μονάδα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2023, καλύπτοντας περίπου το 10% του συνόλου των ενεργειακών αναγκών της Τουρκίας.

Για τον Τούρκο πρόεδρο ήταν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να οργανώσει μια φιέστα, να αποστρέψει το βλέμμα από άλλα προβλήματα στη χώρα του, αλλά και να στείλει και ένα σαφές μήνυμα προς ΕΕ και ΗΠΑ για το πόσο «πολυδιάστατη» είναι η πολιτική του. Για την Ελλάδα το θέμα δεν είναι φυσικά καθόλου απλό. Από τη μια υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις για τους κινδύνους, που θα μπορούσαν να προκύψουν λόγω της σεισμικότητας της περιοχής. Ανεξάρτητοι ειδικοί αμφισβητούν αν έχουν γίνει όλα τα απαραίτητα τεστ ασφαλείας πριν από την έναρξη του έργου. Από την άλλη η εισαγωγή ρωσικής πυρηνικής τεχνολογίας στην Τουρκία προκαλεί φόβους για το ενδεχόμενο αξιοποίησης της και προς άλλες κατευθύνσεις. Εχουν άλλωστε ήδη υπάρξει καταγγελίες για τη συνεργασία της Αγκυρας με χώρες, που θεωρούνται «πρωτοπόρες» στο παράνομο εμπόριο πυρηνικών υλικών και τεχνολογίας όπως για παράδειγμα το Πακιστάν.

Ο ίδιος ο Ερντογάν δεν έχει ποτέ κρύψει την επιθυμία του για μετατροπή της πατρίδας του σε πυρηνική δύναμη και η προθυμία της Μόσχας να τον συνδράμει σε αυτό το σχέδιο προκαλεί προβληματισμό. Μιλώντας σε συνεδρίαση του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK) στο κοινοβούλιο ο Τούρκος πρόεδρος υπογράμμισε ξανά ότι «Η βασική στρατηγική διάσταση του έργου είναι ότι θα διαφοροποιήσει τις πηγές για να καλύψει η Τουρκία τις ενεργειακές της ανάγκες. Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό η χώρα να είναι μεταξύ εκείνων στον κόσμο που διαθέτουν πυρηνική τεχνολογία».

Η συμφωνία για τη δημιουργία του εργοστασίου στο Ακούγιου στις νοτιοανατολικές ακτές της Τουρκίας υπεγράφη το 2010 με την κρατική ρωσική εταιρία Rosatom. Το κόστος του έργου έχει προϋπολογιστεί στα 22 δισ. δολάρια και προβλέπει την κατασκευή τεσσάρων πυρηνικών αντιδραστήρων, εκ των οποίων έχει ήδη ξεκινήσει η κατασκευή των δύο. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό ο πρώτος θα τεθεί σε λειτουργία το 2023, για να συμπέσει με την 100ή επέτειο της ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας. Στο σύνολο του όμως το πυρηνικό εργοστάσιο δεν αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία πριν από το 2026.

Το έργο χρηματοδοτείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη ρωσική πλευρά, η οποία έχει ιδρύσει για αυτό το σκοπό μια θυγατρική επιχείρηση με έδρα την Τουρκία. Στο πλαίσιο της συμφωνίας έχει ξεκινήσει και η εκπαίδευση Τούρκων μηχανικών στην πυρηνική τεχνολογία σε ρωσικό έδαφος. Υπολογίζεται ότι πάνω από 100 έχουν ήδη «αποφοιτήσει», ενώ τουλάχιστον άλλοι τόσοι παρακολουθούν ανάλογα προγράμματα. Η Τουρκία σχεδιάζει και άλλα δύο τουλάχιστον πυρηνικά εργοστάσια, ενώ σε σχετικές επαφές βρίσκεται και με την Κίνα.