Υποθαλάσσιοι Αγωγοί - Ενα τεχνολογικό θαύμα - Ρεπορτάζ Κώστας Αργυρός

H κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού, όπως αυτός που αναμένεται να λύσει το πρόβλημα της ύδρευσης της Αίγινας είναι μια διαδικασία υψηλής τεχνολογίας που απαιτεί επισταμένη μελέτη, σχεδιασμό και εκτέλεση και είναι σημαντικά δαπανηρή. Ουσιαστικά μιλάμε για «υπερκατασκευές» που ξεπερνούν φυσικά εμπόδια και πρέπει να συνυπολογίζουν μια σειρά από αστάθμητους παράγοντες.

Είναι ένας αγωγός, που τοποθετείται πάνω στον πυθμένα ή εν μέρει μέσα σε αυτόν ή κάτω από αυτόν μέσα σε μια τάφρο. Αυτό εξαρτάται από την φυσιολογία και την κινητικότητα του βυθού (αμμώδης, λασπώδης ή βραχώδης) και επηρεάζει και την διάρκεια ζωής του, αλλά και τις δυνατότητες συντήρησής του και τις πιθανές ζημιές που μπορεί να υποστεί από εξωγενείς παράγοντες, όπως μεγάλα δίχτυα που σαρώνουν το βυθό, άγκυρες πλοίων, πιθανές σεισμικές δονήσεις, ύπαρξη ισχυρών ρευμάτων.

Τα μεγάλα έργα κατασκευής αγωγών πρέπει να λαμβάνουν υπόψη πολλούς παράγοντες, όπως η υπεράκτια οικολογία, οι γεωλογικοί κίνδυνοι και η περιβαλλοντική φόρτωση - αναλαμβάνονται συχνά από διεπιστημονικές, διεθνείς ομάδες.

Οι υποθαλάσσιοι αγωγοί χρησιμοποιούνται κυρίως για τη μεταφορά πετρελαίου ή φυσικού αερίου, αλλά η μεταφορά νερού είναι επίσης σημαντική, όπως στην περίπτωση της Αίγινας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας υποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς ύδατος συνδέει την Τουρκία με τα κατεχόμενα και ολοκληρώθηκε το 2015. Το καθαρά υποθαλάσσιο τμήμα του έχει μήκος 80 χιλιομέτρων και είναι κατασκευασμένο από πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας. Το όλο έργο υπολογίζεται ότι κόστισε πάνω από 450 εκατομμύρια δολάρια και χαρακτηρίστηκε πρωτοποριακό στην σύλληψη και κατασκευή του.

Μέχρι πρότινος ο μεγαλύτερος υποθαλάσσιος αγωγός παγκοσμίως ήταν ο Langeled, που μετέφερε φυσικό αέριο από τη Νορβηγία προς το Easington στο Yorkshire της Μεγάλης Βρετανίας. Το συνολικό μήκος του αγωγού είναι 1166 χιλιόμετρα και η χωρητικότητα είναι 69,4 εκατομμύρια κυβικά μέτρα την ημέρα.

Ο Langeled χωρίζεται σε δύο κύρια τμήματα, που τέθηκαν σε λειτουργία το ένα μετά το άλλο. Το νότιο τμήμα εκτείνεται από το πεδίο φυσικού αερίου Sleipner έως το Easington. Αυτό το τμήμα άνοιξε την 1η Ιουνίου 2006. Το βόρειο τμήμα από τον τερματικό σταθμό φυσικού αερίου Nyhamna στο πεδίο Sleipner άνοιξε την 1η Οκτωβρίου 2007.

Στη Βόρεια Θάλασσα υπάρχουν πάντως περίπου 20 υποθαλάσσιοι αγωγοί πολλοί από τους οποίους καταλήγουν στο Ηνωμένο Βασίλειο από χώρες όπως η Νορβηγία και η Ολλανδία.

Στο μεταξύ ο μεγαλύτερος αγωγός τέτοιου τύπου είναι ο Nordstream με συνολικό μήκος 1244. Τέθηκε σε λειτουργία το 2011 και συνέδεσε το Vyborg στη Ρωσία με το Lubmin κοντά στο Greifswald στα βόρεια της Γερμανίας. Ιδιαίτερα η «επέκτασή του» ο Nordstream2 έχει αποτελέσει πεδίο έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων, αφού αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι ενισχύει την εξάρτηση της Γερμανίας από τις ρωσικές πρώτες ύλες και δημιουργεί μια ειδική σχέση μεταξύ των δύο χωρών. Αυτή τη στιγμή πάντως βρίσκεται στο τελικό στάδιο της ολοκλήρωσής του.

Εκτός από τους δύο Nordstream στη Βαλτική υπάρχουν ακόμα τρεις σημαντικοί υποθαλάσσιοι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου που συνδέουν διάφορες χώρες της περιοχής, και όχι μόνο μεταξύ τους. (Baltic Gas Interconnector, Baltic Pipe, Balticconnector).

Αγωγοί υπάρχουν και στη Μεσόγειο ενώ υπάρχουν και σχέδια για αρκετούς ακόμα όπως είναι γνωστό. Αυτός που ξεχωρίζει είναι ο αγωγός αερίου Maghreb – Europe, ο οποίος συνδέει το πεδίο Hassi R'mel στην Αλγερία μέσω του Μαρόκου με την Κόρδοβα στην Ανδαλουσία της Ισπανίας, από όπου συνδέεται με το ισπανικό και πορτογαλικό δίκτυο αερίου. Υπάρχει ακόμα ο Medgaz μεταξύ Αλγερίας και Ισπανίας. Αξιος αναφοράς είναι και ο Greenstream, τον οποίο είχαν εγκαινιάσει το 2004 ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι με τον Μουαμάρ Καντάφι και συνδέει τη Λιβύη με τη Σικελία.