Ενα αξιοσημείωτο (αν όχι εκκωφαντικό) χάσμα αποτίμησης του ιστορικού κύκλου της Μεταπολίτευσης ανάμεσα στη γενιά που τον έζησε και στη γενιά της κρίσης αναδεικνύει η μεγάλη δημοσκόπηση της Pulse, που διενεργήθηκε με πρωτοβουλία της «Κ» και παρουσιάστηκε στο συνέδριο με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων αυτού του σημαντικού μεταπολεμικού ιστορικού κύκλου.

Η πρόβλεψη της έρευνας να αποτυπώσει τις αντιλήψεις των ερωτωμένων για τα επιτεύγματα, τις αστοχίες και τις εκκρεμότητες της Μεταπολίτευσης μέσα από δύο βασικές ηλικιακές κατηγορίες (κατ’ αρχάς, εστιάζοντας σε όσους βίωσαν το σύνολο του κύκλου αυτού, δηλαδή στους άνω των 60, αλλά και στο σύνολο του δείγματος) αποδείχθηκε αποφασιστικής σημασίας για το βάθος και την ποιοτική αξία των ευρημάτων.

Συνοπτικά, όσοι έχουν προσωπική εμπειρία (επομένως και αντίληψη) ολόκληρης της μεταπολιτευτικής περιόδου (ήταν δηλαδή τουλάχιστον 10 ετών το 1974) αποτιμούν τη Μεταπολίτευση πιο θετικά και πολύ πιο γενναιόδωρα σε σχέση με την ηλικιακή ομάδα 17-44 η οποία αποδεικνύεται πιο αυστηρή στον δικό της απολογισμό, γεγονός καθόλου απροσδόκητο, σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της Pulse Γιώργο Αράπογλου, καθώς μιλάμε για ανθρώπους που έχουν ταυτίσει την ενηλικίωσή τους με διαδοχικές κρίσεις και κυρίως με την τραυματική δεκαετία 2010-2019.

«Η συγκεκριμένη κατηγορία δεν έχει παραστάσεις από περιόδους ισχυρής οικονομικής επέκτασης, ούτε έχει πολλαπλά σημεία αναφοράς στο παρελθόν ώστε να μπορεί να προβεί σε πιο αντικειμενικές αξιολογήσεις ή συγκρίσεις», σημειώνει ο επικεφαλής της Pulse. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το πιο εστιασμένο ηλικιακά δείγμα είναι και το πιο «αντικειμενικό» επιστημονικά, καθώς η κρίση τους φιλτράρεται εξ ολοκλήρου από την προσωπική εμπειρία και όχι με βάση αφηγήσεις τρίτων; «Ασφαλώς ισχύει αυτό αλλά θα προσέθετα ότι η “αυστηρότητα” των νεότερων γενεών μας λέει ότι το έργο της Μεταπολίτευσης δεν έχει ολοκληρωθεί, ότι υπάρχουν σοβαρές εκκρεμότητες που θα πρέπει να απασχολήσουν το πολιτικό προσωπικό και την κοινωνία».

Εκεί, πάντως, όπου το χάσμα εμφανίζεται εντονότερο εντοπίζεται στις ερωτήσεις που «μετρούν» την ικανοποίηση από τη λειτουργία της Δημοκρατίας, την πορεία της οικονομίας και τη γενικότερη πορεία της χώρας. Αντιθέτως, πιο ομογενοποιημένες ηλικιακά είναι οι αντιλήψεις για το περιβάλλον, τις διεθνείς σχέσεις και την άμυνα της χώρας.

Σοβαρό ενδιαφέρον παρουσιάζει η αποτίμηση των δύο ηγετικών προσωπικοτήτων της περιόδου, του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Ανδρέα Παπανδρέου. Ενώ στο πιο εστιασμένο δείγμα έχουμε την απόλυτη ισοπαλία (45 έναντι 45), όσο «πέφτουμε» ηλικιακά η πλάστιγγα γέρνει υπέρ του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ (46 έναντι 37). Αν και προφανώς οι σημερινοί εικοσάρηδες και τριαντάρηδες δεν έχουν μνήμες από κανέναν από τους δυο ηγέτες, φαίνεται ότι τόσο το… καλτ για τα «παλιά, καλά χρόνια του ΠΑΣΟΚ» όσο και οι οικογενειακές αφηγήσεις έχουν παίξει τον ρόλο τους.

Για να φτάσουμε στην πιο ενδιαφέρουσα, ίσως, ερώτηση της έρευνας, εκείνη που ζητάει από τους συμμετέχοντες να περιγράψουν με μία λέξη τα 50 χρόνια Μεταπολίτευσης. «Καθώς τους ζητάμε την πρώτη λέξη που τους έρχεται στο μυαλό, εδώ υπάρχει μεγαλύτερος βαθμός αυθορμητισμού», υπογραμμίζει ο Γιώργος Αράπογλου. Και αν εκ πρώτης όψεως παρουσιάζεται μια ενδιαφέρουσα ομοφωνία ως προς την πρώτη λέξη που «χαρακτηρίζει» καλύτερα την περίοδο («Δημοκρατία» με ποσοστό 12%) κι εδώ οι πιο αρνητικά φορτισμένοι προσδιορισμοί («χάλια», «καταστροφή» κ.λπ.) αποδεικνύονται δημοφιλέστεροι στα νεότερα, ηλικιακά, ακροατήρια. Αντιθέτως, στο επίπεδο των ιδεών, η σαγήνη του Κέντρου εμφανίζεται διαχρονική και διαγενεακή.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

Εταιρεία: PULSE RC. Εντολέας: εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Τύπος έρευνας: Τηλεφωνική (enhanced C.A.T.I., C.A.S.I.) και web/online (C.A.W.I.) με χρήση δομημένου ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου. Γεωγραφική κάλυψη: Πανελλαδική. Στάθμιση: Ως προς φύλο-ηλικία, εκλογική συμπεριφορά και περιοχή. Δείγμα: 1.205 ενήλικοι με δικαίωμα ψήφου. 
Διάστημα συλλογής στοιχείων: 13 -19 Φεβρουαρίου 2024. Δειγματοληπτικό σφάλμα: Με διάστημα βεβαιότητας 95%, κυμαίνεται εντός του διαστήματος+/- 2,9%.

«Οσοι γνώρισαν όλη τη Μεταπολίτευση» 
Οσοι ήταν τουλάχιστον 10 ετών το 1974 (n = 498)
www.pulserc.gr