Δικαστική απόφαση – πιλότος για την ευθύνη της Αττικής Οδού για τον πολύωρο εγκλωβισμό πολιτών – Τι είχε αποφανθεί η Δικαιοσύνη σε ανάλογη περίπτωση του 2011

Η απόφαση αυτή αποτελεί ουσιαστικά προάγγελο για τις δεκάδες προσφυγές, οι οποίες ετοιμάζουν να καταθέσουν για την απίστευτη ταλαιπωρία, που υπέστησαν οι πολίτες στην Αττική Οδό – με τα προβλήματα μάλιστα να παραμένουν μέχρι και αργά το βράδυ της Δευτέρας.

Πρόκειται, όπως σημειώνεται, για μία απόφαση- πιλότο, που συνιστά νομολογία για ένα αντίστοιχο περιστατικό πάνω στην οποία μπορεί να στηριχθούν οι διεκδικήσεις αποζημίωσης από τους εγκλωβισμένους της Αττικής Οδού. Για τους προσφεύγοντες για τον εγκλωβισμό τους στην ΠΑΘΕ επιδικάστηκε αποζημίωση 600 ευρώ στον καθένα, ενώ απορρίφθηκαν και οι ισχυρισμοί της εταιρείας περί ευθυνών της Τροχαίας.

Όπως τονίζεται μάλιστα – κάτι που έχει αποτελέσει και επίμαχο στοιχείο στην περίπτωση της Αττικής Οδού – «οι ανάδοχες εταιρίες δεν έχουν μόνον δικαιώματα (υπέρογκα τέλη διοδίων), αλλά και αντίστοιχες υποχρεώσεις».

Επίσης, η απόφαση που αναδεκνύεται στην  Τ.Ν.Π Ο Σόλων αναφέρει: «Στην προκειμένη περίπτωση και ανεξάρτητα από την τυχόν ύπαρξη πλημμελών πράξεων ή παραλείψεων της τροχαίας, η εναγομένη αν και γνώριζε την επέλευση της κακοκαιρίας και την επιβάρυνση της οδού από τα οχήματα των εκδρομέων που επέστρεφαν στην Αθήνα, δεν μερίμνησε εγκαίρως δια των αρμοδίων υπαλλήλων της και δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα εντός των ορίων της αρμοδιότητάς της, προς αποτροπή της διακοπής της κυκλοφορίας στον αυτοκινητόδρομο, αποδεχόμενη κατά τον τρόπο αυτό ως δυνατό τον εγκλωβισμό των επιβατών, ο οποίος πράγματι συνέβη. Οι ως άνω δε παραλείψεις της ήταν ικανές και πρόσφορες να προκαλέσουν τον εγκλωβισμό των επιβατών και την ηθική βλάβη τους. Με τα δεδομένα αυτά, υπόχρεη προς χρηματική ικανοποίηση των εναγόντων για την ηθική βλάβη τους είναι η εναγομένη, απορριπτομένης της ενστάσεως περί ελλείψεως παθητικής νομιμοποίησης της αγωγής».

Σύμφωνα με όσα κατέθεσε ένας από τους εγκλωβισμένους «εκτίθεται ότι στις 7-3-2011, Καθαρά Δευτέρα και περί ώρα 19:00 οι ενάγοντες επιβαίνοντος στο υπ’ αριθμ. …. ΙΧΕ αυτοκίνητό τους και διασχίζοντας την Εθνική οδό Αθηνών – Λαμίας με κατεύθυνση προς την Αθήνα, στο ύψος του 39ου χιλιομέτρου της παραπάνω οδού, όπου άρχισε ελαφριά χιονόπτωση, ακινητοποίηθηκαν όπως και εκατοντάδες αυτοκίνητα και παρέμειναν εκεί εγκλωβισμένοι στο αυτοκίνητό τους για πέντε ώρες. Ότι αποκλειστικά υπαίτια του παραπάνω εγκλωβισμού τους και της μεγάλης ταλαιπωρίας τους είναι η εναγομένη, ή οποία έχει την εκμετάλλευση, διαχείριση, λειτουργία και ασφαλή κυκλοφορία του παραπάνω αυτοκινητοδρόμου, διότι δεν αξιοποίησε εγκαίρως την υλικοτεχνική της υποδομή, ούτε έλαβε τα απαραίτητα μέτρα (ρίψη άλατος – εκχιονιστικά μηχανήματα – γερανοφόρα οχήματα απεγκλωβισμού αυτοκινήτων) για να αποτραπεί ο αποκλεισμός του αυτοκινητόδρομου αν και γνώριζε την επέλευση της κακοκαιρίας και τα οχήματα των εκδρομέων που επέστρεφαν στην Αθήνα. Ότι ο πεντάωρος βασανιστικός εγκλωβισμός τους, χωρίς τη στοιχειώδη ενημέρωση σχετικά με το χρόνο του αποκλεισμού τους, τους δημιούργησε ψυχική αναστάτωση, άγχος, ανασφάλεια, στενοχώρια και φόβο».

Οι ισχυρισμοί της εταιρείας

Από την πλευρά της, η εταιρεία που είχε τη διαχείριση του αυτοκινητόδρομου υποστήριξε πως βάσει της σύμβασης παραχώρησης που συνήψε με το Ελληνικό Δημόσιο «η ίδια είναι υπεύθυνη μόνο για τη συντήρηση και τη λειτουργία του αυτοκινητόδρομου και όχι για την αστυνόμευσή του και τον απεγκλωβισμό οδηγών και χρηστών αυτού και επομένως οι ενάγοντες θα έπρεπε να στραφούν κατά του Ελληνικού Δημοσίου για τον αποκλεισμό της οδού και όχι εναντίον της».

Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι έλαβε όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ομαλή λειτουργία του αυτοκινητοδρόμου, τόσο προ της εξελίξεως του ένδικου συμβάντος όσο και κατά τη διάρκειά του, στο πλαίσιο συγκεκριμένου επιχειρησιακού σχεδίου δράσης αποχιονισμού που είχε εκπονηθεί από την ίδια, πλην όμως το έργο του αποχιονισμού δυσχέρανε το γεγονός ότι η Τροχαία δεν εφάρμοσε την απόφασή της περί απαγόρευσης μετακινήσεως των βαρέων – ευμεγεθών οχημάτων, ότι υπήρξε ελλιπής αστυνόμευση της κυκλοφορίας των οχημάτων στο σύνολο του αυτοκινητοδρόμου από τις υπηρεσίες της Τροχαίας, ότι παρατηρήθηκε μαζική επιστροφή των εκδρομέων στην Αθήνα από την έξοδό τους την Καθαρά Δευτέρα, σε συνδυασμό με την επιδείνωση των καιρικών συνθηκών και τη στάθμευση πολλών αυτοκινήτων σε όλες τις λωρίδες κυκλοφορίας προς την Αθήνα για να εγκαταστήσουν οι οδηγού τους αντιολισθητικές αλυσίδες, η χρήση των οποίων όμως δεν ήταν απαραίτητη».

Οι όροι της σύμβασης

Σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης προβλέπεται πως η εταιρεία «ανέλαβε την υποχρέωση, στο πλαίσιο της εκμετάλλευσης του έργου, να λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για την εξασφάλιση της ασφαλούς, ομαλής και ανεμπόδιστης διεξαγωγής της κυκλοφορίας στον παραπάνω αυτοκινητόδρομο».

Παράλληλα, ορίζεται πως είναι υποχρεωμένη «σε περίπτωση εκτάκτων καταστάσεων να παίρνει κάθε μέτρο που είναι αναγκαίο και να παρέχει κάθε διευκόλυνση στις αρμόδιες αρχές να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους, ακόμη και αν τούτο έχει επιπτώσεις στα έσοδα από τα Διόδια Τέλη, προκειμένου να διασφαλιστούν συνθήκες ασφάλειας για τους χρήστες, το έργο και τους τρίτους».

Όμως, σύμφωνα με τις καταθέσεις και τη δικαστική απόφαση «ο αποκλεισμός των εναγόντων στο παραπάνω σημείο της οδού διήρκησε από τις 19:00 περίπου μέχρι τις 24:00, οπότε είχε σταματήσει η χιονόπτωση και τα αυτοκίνητα άρχισαν να κινούνται με χαμηλές ταχύτητες και στη συνέχεια κανονικά. Κατά το παραπάνω χρονικό διάστημα του αποκλεισμού τους οι ενάγοντες δεν είχαν καμία ενημέρωση από την εναγομένη σχετικά με την επικρατούσα κατάσταση και στο συγκεκριμένο σημείο της ακινητοποίησής τους δεν είδαν κάποιο εκχιονιστικό μηχάνημα ούτε γερανοφόρο όχημα μετακίνησης αυτοκινήτων».

Δεν έλαβε κανένα μέτρο

Παρά το γεγονός πως – όπως επισημαίνεται – «ήδη από την 4.3.2011 η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας είχε διαβιβάσει στην εναγομένη έκτακτο δελτίο πρόγνωσης επικινδύνων καιρικών φαινομένων της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας με ισχύ από τη Δευτέρα 7.3.2011, δεδομένου ότι για το παραπάνω τμήμα του οδικού δικτύου ο αποχιονισμός και η αντιμετώπιση προβλημάτων από παγετό είναι αρμοδιότητα της εναγομένης – παραχωρησιούχου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στη σχετική σύμβαση».

Και καταλήγει: «Από τα προσαγόμενα αποδεικτικά στοιχεία δεν αποδείχθηκε ότι για την αντιμετώπιση της παραπάνω καταστάσεως η εναγομένη προέβη στις επικαλούμενες απ’ αυτή ενέργειες, όπως διάθεση ικανού αριθμού προσωπικού και μηχανημάτων της, προμήθεια και ρίψη της απαιτούμενης ποσότητας άλατος και συντονισμό λειτουργίας του αποχιονιστικού έργου, του οποίου είχε την ευθύνη. Ειδικότερα η εναγομένη ουδένα έγγραφο προσκόμισε σχετικό με τις επικαλούμενες ενέργειές της για τη διασφάλιση της διεξαγωγής της κυκλοφορίας στον παραπάνω αυτοκινητόδρομο».