Kαθυστερεί η δημοπράτηση για την ανάπλαση του Φαληρικού Ορμου

Θα εγκαινιαστεί τελικά «ορφανό» το Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στην Καλλιθέα; Τα φιλόδοξα σχέδια ταυτόχρονης ανάπλασης του Φαληρικού Ορμου, από τις εκβολές του Κηφισού έως το Τάε Κβον Ντο, ολοκληρώθηκαν αλλά παραμένουν σχέδια, με αποκλειστική ευθύνη της πολιτείας. Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν, καθώς η χρηματοδότηση του έργου από το ΕΣΠΑ προϋποθέτει την ολοκλήρωση του έργου έως το τέλος του 2015. Και η περιοχή παραμένει ρυπαρή και εξαθλιωμένη. Η ορμή που έδωσε στην ταλαιπωρημένη επί μια δεκαετία υπόθεση της ανάπλασης του Φαληρικού Ορμου η ανάμειξη του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος φαίνεται πλέον να έχει εξατμιστεί. Το ίδρυμα χρηματοδότησε όλες τις απαραίτητες μελέτες, οι οποίες «εντάχθηκαν» στο όραμα του Ρέντσο Πιάνο, με σκοπό ολόκληρη η περιοχή από τον παλαιό ιππόδρομο έως το ΣΕΦ να μετατραπεί έως τις αρχές του 2016 σε ένα από τα ωραιότερα σημεία της πρωτεύουσας. Οι μελέτες ανατέθηκαν το 2011 και ολοκληρώθηκαν στα τέλη του 2012. Ομως η υπόθεση εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ κοντά στο σημείο απ’ όπου ξεκίνησε. Οι αιτίες είναι πολλές. Καταρχήν, το υπουργείο Περιβάλλοντος καθυστέρησε ανεξήγητα να ολοκληρώσει το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο. Το απαραίτητο προεδρικό διάταγμα «κόλλησε» για πολλούς λόγους, ανάμεσα στους οποίους και οι... αναπτυξιακές φιλοδοξίες στελεχών της κυβέρνησης που ήθελαν τη μετατροπή όλου του όρμου σε ένα μίνι-Πειραιά, ως λιμάνι κρουαζιέρας. Τελικά, η λογική επικράτησε και το προεδρικό διάταγμα στάλθηκε την άνοιξη στο Συμβούλιο της Επικρατείας για έλεγχο, ο οποίος ολοκληρώθηκε τον Μάιο, χωρίς ιδιαίτερες παρατηρήσεις. Ομως έπρεπε να... υπογραφεί ξανά και να ξανασταλεί (έστω τυπικά) στο ΣτΕ, καθώς λόγω ανασχηματισμού άλλαξαν τα ονόματα των υπουργών που το υπέγραφαν! Η τύχη του διατάγματος εξακολουθεί να αγνοείται και αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο. Γιατί είναι τόσο σημαντικό το διάταγμα; Γιατί αποτελεί τη θεσμική «ομπρέλα» για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου, άρα τη δημοπράτησή του. Ομως τα χρονικά περιθώρια είναι πλέον ασφυκτικά. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», σε μια προσπάθεια να διασωθεί το έργο, το (συναρμόδιο) υπουργείο Πολιτισμού εξετάζει το ενδεχόμενο να χωρίσει το έργο σε δύο φάσεις, ώστε να μη χαθεί η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ (340 εκατ. ευρώ). Το αρχικό σχέδιο, πάντως, προέβλεπε τη διεξαγωγή τριών διαγωνισμών: έναν για τις υποδομές, έναν για το πάρκο και έναν για τα λιμενικά έργα και η εκτίμηση για τον χρόνο που απαιτούνταν για την ολοκλήρωση των έργων ήταν περίπου 2,5 χρόνια. Αλλά ας ονειρευτούμε. Οτι τα συναρμόδια υπουργεία (Περιβάλλοντος, Πολιτισμού, Υποδομών, Ναυτιλίας, Ανάπτυξης κ.λπ.) έθεταν ως στόχο το κομμάτι αυτό της Αθήνας να παρουσιάζει μια εντελώς διαφορετική εικόνα το 2016. Τι προτείνουν οι μελέτες; Οπως εξηγεί στην «Κ» ο αρχιτέκτονας Μέμος Φιλιππίδης (από την ομάδα Architecture 3), η βασική ιδέα στην ανάπλαση του Φαληρικού Ορμου είναι η επανασύνδεση της πόλης με τη θάλασσα. «Το όραμα του Ρέντσο Πιάνο είναι μέσα από την περιοχή αυτή να εισχωρεί στην πόλη το υδάτινο στοιχείο. Το νερό ανεβαίνει, μέσα από διάφορα υδάτινα στοιχεία και η πόλη κατεβαίνει, με ήπια και διακριτική αρχιτεκτονική, με γήινες κατασκευές, που υποτάσσονται στον κύριο χαρακτήρα της έκτασης: το πάρκο». Πέντε δρόμοι-κλειδιά με διαφορετικές χρήσεις Σύμφωνα με τα σχέδια, η υπερυψωμένη σήμερα λεωφόρος Ποσειδώνος καταργείται και «μετακινείται» προς τη θάλασσα, ενώ ένα τμήμα της καλύπτεται, προκειμένου να μπορεί κάποιος από το Μοσχάτο ή την Καλλιθέα να φθάσει πεζός στη θάλασσα. Πέντε δρόμοι της περιοχής «επεκτείνονται» μέχρι τη θάλασσα ως πεζόδρομοι και συνεχίζουν μέσα στο νερό ως προβλήτες. Καθένας από αυτούς έχει διαφορετικό χαρακτήρα, λόγω των χρήσεων που φιλοξενεί: - Η οδός Πίνδου, γίνεται ο άξονας Φύσης-Επιστημών. Ανάμεσα σε άλλα κατά μήκος της βρίσκεται ένα περιβαλλοντικό κέντρο και ένα κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. - Η οδός Χρυσοστόμου Σμύρνης γίνεται ο άξονας Πολιτισμού. Κατά μήκος της ανεγείρεται ένας χώρος εκθέσεων. - Η οδός Καποδιστρίου γίνεται ο άξονας Αθλητισμού. Στις δύο πλευρές της (αλλά όχι σε επαφή με τον πεζόδρομο) κατασκευάζονται δύο μεγάλες ανοιχτές πισίνες (η μία θερμαινόμενη) και δύο υπόσκαφα κτίρια: ένα γυμναστήριο-εστιατόριο και ένα κέντρο υδροθεραπείας. Επίσης, έξι γήπεδα 5Χ5. - Η λεωφόρος Θησέως γίνεται άξονας Ψυχαγωγίας, καθώς συναντά το γήπεδο του beach volley (το οποίο προ αμνημονεύτων ετών είχε αποφασιστεί να μετατραπεί σε υπαίθριο συναυλιακό χώρο). - Τέλος, η οδός Επαμεινώνδα γίνεται ο άξονας Ναυταθλητισμού, καθώς καταλήγει σε μια (ήδη υφιστάμενη σήμερα) προβλήτα. «Τα κτίρια που βρίσκονται κοντά στους άξονες», εξηγεί ο κ. Φιλιππίδης, «έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Είναι διαμπερείς, ελαφριές μεταλλικές κατασκευές, που δεν εμποδίζουν τη θέα προς το πάρκο. Τα κενά ανάμεσα στα κτίρια αυξάνονται όσο πλησιάζουμε προς τη θάλασσα και τα ίδια τα κτίρια μικραίνουν σε διαστάσεις». Διάσπαρτα μέσα στην έκταση βρίσκονται λίγα αναψυκτήρια, εστιατόρια και καταστήματα, χώροι που θα ενισχύσουν τη χρήση του φαληρικού πάρκου καθόλη τη διάρκεια της ημέρας και θα προσφέρουν τα απαραίτητα για τη συντήρησή του έσοδα. Στην κεντρική προβλήτα το ΥΠΕΚΑ είχε προκηρύξει ξεχωριστό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, που αφορούσε τη δημιουργία μιας μεγάλης κατασκευής μέσα στη θάλασσα. Ο διαγωνισμός ολοκληρώθηκε, ωστόσο η υλοποίηση του έργου αγνοείται και αυτή όπως το υπόλοιπο εγχείρημα. Κι αν κάποιος θεωρεί υποδεέστερο αυτό το έργο, αρκεί να κάνει μια βόλτα σήμερα στο φαληρικό όρμο για να πεισθεί. Το μόνο που θα συναντήσει είναι άδειες, εγκαταλελειμμένες εκτάσεις και ορισμένους περιστασιακούς «κατοίκους», να καταστρέφουν τις όποιες υποδομές του, να μετατρέπουν τα πάντα σε χωματερή. Ποιοι έφεραν σε πέρας τον σχεδιασμό - Θύμιος Παπαγιάννης και Συνεργάτες. Συντονιστής, μελετητής του σχεδίου γενικής διάταξης και κάποιων επιμέρους τμημάτων. - Achitecture 3. Μελετητής αρχιτεκτονικού έργου για τα κτίρια, τα στέγαστρα, τις προβλήτες και τις γεφυρώσεις της λεωφόρου. - Ελλη Παγκάλου και Συνεργάτες E-Landscape. Αρχιτεκτονική τοπίου, σχεδιασμός φυτεύσεων και αρδευτικού δικτύου. - Δρόμος Σύμβουλοι Μελετητές. Μελέτες κυκλοφοριακού σχεδιασμού και τμήματος των υποδομών. - Εξάρχου Νικολόπουλος Μπεσσανσών. Υδραυλικές και αντιπλημμυρικές μελέτες - Denco A.E. Μελέτες για τα λιμενικά έργα και τμήμα των έργων υποδομής. - Δημ. Μπαϊρακτάρης και Συνεργάτες. Μελέτες για τμήμα των έργων υποδομής και των οικοδομικών έργων. πησηΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ