ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗ

ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΜΑΧΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟΥ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ 

Γράφει ο Ηρακλής Καλογεράκης

Αξκός ΠΝ (εα) και ερασιτέχνης αλιεύς

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) έθεσε σε διαβούλευση για 12 μόνο μέρες, ένα σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος (Π.Δ) σχετικά με τους όρους και προϋποθέσεις της άσκησης της ερασιτεχνικής και αθλητικής αλιείας στη χώρα μας και κάλεσε τους ενδιαφερόμενους να αναρτήσουν τα σχόλιά τους στην ιστοσελίδα: http://pconsult.minagric.gr/index.php/el/

Σωστή είναι η ενέργεια αυτή, μα έπρεπε να είχε γίνει προ πολλού μαζί βέβαια και με άλλες ενέργειες που αποσκοπούν στην ανάπτυξη της αλιείας και στην αύξηση των αλιευτικών αποθεμάτων (!)  Όμως, να δίδονται μόνο 12 μέρες με το Σαββατοκύριακο μαζί για μελέτη και σχολιασμό; Προς τι βιασύνη; Εδώ το θέμα της τροποποίησης των σχετικών διατάξεων συζητείται για πάνω από 3 χρόνια, τώρα θέλουμε να το εξαντλήσουμε μέσα σε 12 μέρες;

Ανεξαρτήτως όμως αυτού θέλουμε να πιστεύουμε πως οι παρατηρήσεις, τα σχόλια και οι προτάσεις, όσων προλάβουν να το κάνουν, θα ληφθούν υπ όψη κατά την σύνταξη του τελικού σχεδίου.

Το σχέδιο αυτό του Π/Δ, όπως η ανακοίνωση του υπουργείου αναφέρει, αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου, ώστε να αποσαφηνίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις της άσκησης ερασιτεχνικής και αθλητικής αλιείας, κατά τρόπο που να λαμβάνει υπόψη του τις σύγχρονες προκλήσεις που ο τομέας της αλιείας αντιμετωπίζει, όπως η προστασία των αλιευτικών αποθεμάτων. 

Κανείς δεν αμφιβάλει ότι, οι χειριστές του θέματος στο υπουργείο αποσκοπούν στον εκσυγχρονισμό και επικαιροποίηση της νομοθεσίας αλλά, αμέσως με την ανάγνωση της σχετικής ανακοίνωσης του υπουργείου γίνεται σαφές πως ο μόνος γνώμονας για το διάταγμα είναι η χωρίς σκέψη «προστασία των αλιευτικών αποθεμάτων» και τίποτε άλλο. Καμιά «σύγχρονη πρόκληση» στον τομέα αλιείας όπως π.χ. η πρόοδος της τεχνολογίας των αλιευτικών συσκευών και μηχανημάτων, των τεχνικών αλιείας ή σχετικών υπαρχόντων μελετών, δεν ελήφθη υπ΄όψη.

Αντί το ΥΠΑΑΤ να συνεργαστεί με τα συναρμόδια υπουργεία και να φροντίσουν όλοι μαζί, να λάβουν μέτρα πραγματικής «προστασίας των αλιευτικών αποθεμάτων» σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και τις οδηγίες της ΕΕ, οι χειριστές σκέφτονται μόνο τη μείωση του αριθμού και του βάρους των αλιευμάτων, ετοιμάζοντας με βιασύνη και προχειρότητα, ένα αναποτελεσματικό σχέδιο Προεδρικού διατάγματος που πυροβολεί μόνο την ερασιτεχνική αλιεία και ερασιτέχνες αλιείς.  

Οι αρμόδιοι χειριστές φάνηκε ξεκάθαρα πως δεν έχουν καμιά σχέση με τη θάλασσα ή την αλιεία και δεν πέρασε καθόλου από το μυαλό τους πως «σήμερα έχει, αύριο δεν έχει», πως λόγω καιρικών συνθηκών δεν είναι όλες οι μέρες ίδιες και πως όπως λέει η παροιμία «Του ψαρά και του κυνηγού το πιάτο, εφτά φορές είναι αδειανό και μια φορά γεμάτο». Επειδή λοιπόν όλοι έχουμε ακούσει το σλόγκαν «Καλά, δεν ήξερε, δεν ρώταγε;» Ίσως όμως να ρώτησαν και τους αδικούμε, αλλά τότε τίθεται το ερώτημα: Ποιους ρώτησαν; Γιατί δεν έψαξαν «οι αρμόδιοι» να βρούν και να μελετήσουν τι ισχύει στα άλλα κράτη πριν προβούν στη σύνταξη του προσχεδίου;

Αν θέλαμε να προστατεύσουμε τα αλιεύματα και να αγκαλιάσουμε τους έλληνες ερασιτέχνες αλιείς που είναι από 5 μέχρι 95 ετών, θα έπρεπε προ πολλού να έχουμε εφαρμόσει όλες τις σχετικές με την αλιεία διατάξεις, που αναφέρονται στη σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (ΔΔΘ), την οποία έχουμε από το 1982 υπογράψει και από το 1995 επικυρώσει, όπως ΑΟΖ, Συνορεύουσα Ζώνη και στα θέματα που αφορούν τη διατήρηση και διαχείριση των ζώντων πόρων στην ανοικτή θάλασσα (άρθρα 116- 120 του ΔΔΘ).

Επίσης θα έπρεπε προ πολλού να εφαρμόσουμε τις οδηγίες της ΕΕ που επεκτείνει τις περιοχές αλιείας των κρατών μελών και που είναι κοινές για όλα τα κράτη και όχι να βγάζουμε διατάξεις που είναι «μοναδικές» και αναποτελεσματικές.

Για την ιστορία, το 1983, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με το άρθρο 6 του Κανονισμού 170/1983 περί θεσπίσεως κοινοτικού καθεστώτος διατηρήσεως και διαχειρίσεως των αλιευτικών πόρων, ζήτησε από όλα τα κράτη μέλη να επεκτείνουν τις αλιευτικές τους ζώνες στα 12 ναυτικά μίλια. Αυτό ποτέ δεν έγινε και ακόμη δεν έχει γίνει. Αντί λοιπόν να αυξάνουμε τις δραστηριότητες εμείς τις μειώνουμε με απαγορεύσεις και περιορισμούς.

Επειδή ανήκουμε στην ΕΕ και επειδή τα θέματα αλιείας ανήκουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της θα πρέπει αφενός να συμμορφωνόμαστε με την κοινοτική νομοθεσία και αφετέρου η δική μας Εθνική νομοθεσία να μην διαφέρει από αυτή των άλλων κρατών. Να έχουμε δηλαδή ισότιμη μεταχείριση.

Στη Κύπρο τροποποιήθηκαν πέρυσι οι περί Αλιείας Κανονισμοί (ΚΔΠ 416/2019) και σε γενικές γραμμές ισχύουν τα ακόλουθα:

α.  για να ψαρέψει κάποιος πρέπει να έχει ατομική «άδεια αλιείας». • Η άδεια ερασιτεχνικής αλιείας είναι ΑΤΟΜΙΚΗ και η ισχύς της δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένο σκάφος.

β.  Απαγορεύεται η κατοχή ψαριών ερασιτεχνικής αλιείας από τα οποία δεν έχει αποκοπεί ο άνω λοβός του ουραίου πτερυγίου, ενώ απαγορεύεται η οποιασδήποτε άλλης μορφής επεξεργασία αλιευμάτων ερασιτεχνικής αλιείας επί του σκάφους (πλην του εκσπλαχνισμού και της απολέπισης), καθώς και η εμπορική εκμετάλλευσή τους και η κατοχή τους σε οποιοδήποτε χώρο διεξαγωγής εμπορικών συναλλαγών αλιευτικών προϊόντων.

γ. Στα πλαίσια της ερασιτεχνικής αλιείας με σκάφος απαγορεύεται η αλιεία ανά αλιευτική εξόρμηση και ανά εικοσιτετράωρο πέραν των:

(i) 10 κιλών συνολικά ή

(ii) 5 κιλών και ενός ατόμου ανεξαρτήτως βάρους ή

(iii) τριών ατόμων μακρύπτερου τόνου (Thunnus alalunga) ανά αδειούχο αλιέα επί του σκάφους με μέγιστο αριθμό ατόμων τα 9 ή

(iv) τριών ατόμων μακρύπτερου τόνου και 5 κιλών άλλων ειδών, ανεξαρτήτως του συνολικού αριθμού αδειούχων αλιέων στο σκάφος.

Σωστά και δίκαια κατά την άποψη μου μέτρα. Όμως, γιατί οι χειριστές στο ΥΠΑΑΤ δεν ζήτησαν να συνεργαστούν με ομολόγους άλλων κρατών αλλά σκέφτηκαν και κατέγραψαν διατάξεις που ή κάποιος άλλος σκόπιμα τις υπαγόρευσε ή ο συντάκτης είναι άσχετος με την αλιεία και τη ζωή στη θάλασσα;

Από μια πρώτη ανάγνωση του σχεδίου που ήλθε στη δημοσιότητα γεννούνται πολλές εύλογες ερωτήσεις.

Είναι δυνατόν ο ερασιτέχνης ψαράς να σκοτώνει τα δολώματα του (σκουλήκια) πριν τα δολώσει; Είναι δυνατόν να ψαρεύει μόνο με τεχνητά δολώματα, με ψόφια ή με ζυμάρι;

Είναι δυνατόν να ψαρεύεις σε μεγάλα βάθη και να μην κάνεις χρήση ηλεκτρικού μηχανισμού; Αφού οι περισσότεροι σήμερα στην καθετή από βάρκα και συρτή χρησιμοποιούν ειδικά καλάμια με μηχανισμούς γιατί να απαγορεύεται η χρήση μηχανισμών για την ανάκτηση νήματος ή πετονιάς, οι οποίοι έχουν ως κινητήριο δύναμη άλλη από την μυϊκή δύναμη του αλιέα;

Είναι δυνατόν όλοι οι ερασιτέχνες να μην είναι ηλικιωμένοι ή παιδιά; Να είναι εύρωστοι και δυνατοί; Με τι δύναμη θα φέρουν μια καθετή από βάθος άνω των 100 μέτρων;

Είναι δυνατόν να θεωρούν πως τα όρια πού αναφέρθηκαν (άρθρο 6) των 3 ψαριών (συναγρίδα, ροφός, τσαούση, φαγκρί)  θα είναι μόνο 4 κιλά;

Γιατί να απαγορευτεί τελείως το ψάρεμα του τόνου; Γιατί να μην παραμείνουν οι ισχύουσες απαγορεύσεις αλλά να προσπαθούμε να επιβάλουμε μεγαλύτερες απαγορεύσεις, χωρίς το είδος αυτό να είναι στα προς εξαφάνιση είδη;

Είναι δυνατόν κάποιος «χταποδάς» να βγάζει μόνο 2 χταπόδια; Ξέρει ο συντάκτης ή ρώτησε να μάθει σε τι βάρη κυμαίνονται τα χταπόδια που έχουμε στις θάλασσες μας; 

Έχει αντίληψη τα 150 μόνο αγκίστρια στο παραγάδι τι πιθανότητες έχουν και τι έκταση καλύπτει; Ήδη το υφιστάμενο τώρα όριο των 2 Χ 150 αγκιστριών ανά σκάφος είναι τραβηγμένο.

Έχει ψαρέψει ή μπορεί να αντιληφτεί ο «αρμόδιος χειριστής» πόσο εύκολο είναι το ψάρεμα με ψαροτούφεκο; Πως μετά την «παράλογη» απαγόρευση αυτού του είδους ψαρέματος που δεν έχει τυχαίες συλλήψεις αλλά στοχευμένη αλιεία, παρατείνουν την αλιεία για ένα ακόμη μήνα; Συμβουλεύτηκαν κανένα υδροβιολόγο ή ιχθυολόγο για το πότε γενούν τα είδη των ψαριών που ψαρεύονται με ψαροτούφεκο;

Όλοι ξέρουμε πως η τεχνολογία και οι τεχνικές αλιείας συνεχώς εξελίσσονται και αναπτύσσονται σε όλο τον κόσμο και το ίδιο πρέπει να ισχύσει και για τη χώρα μας. Δεν είναι δυνατόν να αρνούμαστε να δούμε τη πρόοδο της τεχνολογίας ή να την βλέπουμε και να μην την αξιοποιούμε. Είναι συνεπώς αν όχι αδιανόητο, δύσκολο σε κάποιον, να κατανοήσει τον λόγο της γενικής απαγόρευσης της υποπαραγράφου 6 του άρθρου 4 με την οποία απαγορεύεται η ερασιτεχνική αλιεία με τη χρήση κάποιου τηλεκατευθυνόμενου μέσου ή τηλεκατευθυνόμενης συσκευής ψαρέματος που το μόνο που κάνουν είναι να μεταφέρουν την πετονιά από την ακτή σε πιο βαθειά νερά. Μπορεί κάποιος από τους «αρμόδιους χειριστές» να αιτιολογήσει επαρκώς και πειστικά την ύπαρξη της απαγόρευσης αυτής; Εφ’ όσον σε όλα τα κράτη υπάρχουν, πωλούνται και χρησιμοποιούνται τα τηλεκατευθυνόμενα αυτά μικρά σκάφη, γιατί να μην χρησιμοποιούνται; 

Τέλος η απαγόρευση της ερασιτεχνικής αλιείας στα εσωτερικά ύδατα (λίμνες, ποτάμια, λιμνοθάλασσες και λοιπούς υδάτινους σχηματισμούς γλυκών και υφάλμυρων υδάτων) με βάρκα (Άρθρο 8) γιατί απαγορεύτηκε? Ποιους ενοχλούν τα σκάφη στις περιοχές αυτές και γιατί να επιτρέπεται μόνο από την ακτή;

Αν θέλουν να προστατεύσουν το εισόδημα των επαγγελματιών αλιέων ή να πατάξουν την φοροδιαφυγή από την παράνομη πώληση των αλιευμάτων με επιβολή περιορισμών στους ερασιτέχνες, ας ακολουθήσουν το παράδειγμα της Κύπρου και ας καθιερώσουν και εδώ το κόψιμο του άνω τμήματος του ουραίου πτερυγίου από τα ψάρια που πιάνουν οι ερασιτέχνες.

Επίσης αν θέλουν να έχουν γνώση του αριθμού των αλιέων ανά περιοχή, δεν έχουν παρά να επαναφέρουν την «άδεια ερασιτεχνικής αλιείας» όπως έχει η Κύπρος και άλλα κράτη.

Αφού για την δημιουργία του προσχεδίου του ΠΔ δεν ζήτησαν τις απόψεις των ειδικών ιχθυολόγων, των σχετικών σωματείων και δεν διάβασαν καμιά σχετική μελέτη κάποιου πανεπιστημίου, ούτε είδαν τι γίνεται σε άλλα κράτη, τότε ας καταγράψουν, ταξινομήσουν και αξιοποιήσουν τα σχόλια των όποιων σχολιαστών καταφέρουν να σχολιάσουν, διαφορετικά η κοινωνία μας πάλι θα διχαστεί και θα δημιουργήσει εστίες απογοητευμένων και θυμωμένων πολιτών.

Αρκεί μια έρευνα στο διαδίκτυο για να βρουν οι χειριστές στο υπουργείο χρήσιμα στοιχεία. Μελέτες και έρευνες υπάρχουν πολλές αλλά οι αρμόδιοι κωφεύουν και σε αυτές και εκτελούν τα δικά τους. Χαρακτηριστικά θα αναφερθώ σε διπλωματική εργασία φοιτητού, στο Χαροκόπειο πανεπιστημίου, με θέμα «Ερασιτεχνική αλιεία στη Μεσόγειο», που όλοι μπορούν να δουν εδώ: http://docplayer.gr/84966625-Harokopeio-panepistimio.html. Επίσης υπάρχουν για ενημέρωση όλων έρευνες σχετικά με την αλιεία όπως π.χ. «Πώς εξαφανίζονται τα ψάρια από τις ελληνικές θάλασσες», όπου γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην μείωση των λιβαδιών ποσειδωνίας και στη ζημιά που κάνουν οι μηχανότρατες (https://youtu.be/pE9pR9ULWJs) ή η συνέντευξη του «καπετάν Δημητρού» στο MEGA που μας εξηγεί γιατί δεν υπάρχουν ψάρια στα νερά μας (https://www.youtube.com/watch?v=An-lvi9yWtQ).

Όμως όσα νομοσχέδια ή προεδρικά διατάγματα και να βγούν αυτά δεν θα έχουν καμιά ουσιαστική αξία αν δεν είναι λογικά, αν δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένα, αν δεν πείθουν τους εμπλεκόμενους και αν δεν εξασφαλιστεί ο αποτελεσματικός έλεγχος των αναφερομένων. Για να εξασφαλιστεί η εφαρμογή των διατάξεων αυτών απαιτείται σωστός έλεγχος και στη θάλασσα και στις ακτές και στην ξηρά, από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα (Λιμενικό, αστυνομία, αγορανομία). 

Για το προσχέδιο του ΠΔ, που πρόσφατα τέθηκε σε διαβούλευση, μας λέει με ανακοίνωση του ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Σπήλιου Λιβανού, ότι «μέσα από τις παρατηρήσεις και τα σχόλια των πολιτών αναμένει να  εξασφαλισθεί η αντικειμενικότερη και δικαιότερη αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ερασιτεχνική και η αθλητική αλιεία».

Εύχομαι να τηρήσει την υπόσχεση του.