Μικρές ιστορίες από το νησί που λατρεύουμε την μονάκριβη Ύδρα - του Μανόλη Τσακίρη

ΘΑ ΒΓΩ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΛΑΙΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΥΔΡΑΙΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

Ύδρα, γύρω στο 1964, ένα μαγιάτικο πρωινό. Ο ήλιος δεν χόρταινε την ομορφιά της πριγκήπισσας του Σαρωνικού. Καθυστερούσε το ταξίδι του σε άλλους τόπους, γιατί  δεν προλάβαινε  να φωτίσει ανάλογα τα δώδεκα αποστολικά ερημονήσια στο διαμαντένιο φόρεμα της θαλασσοκυράς.

Δύο σπουδαίοι καλλιτέχνες  παγκοσμίου φήμης, ο Υδραίος από μάνα και από Ψαριανό πατέρα, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας και ο Νίκος Εγγονόπουλος, σπουδαίος ζωγράφος, ποιητής και δοκιμιογράφος  είχαν σταθεί  έξω από τον μοναδικό φούρνο τότε και άκουγαν χαμογελώντας  τον ντελάλη του νησιού, Δημήτρη Τζίτζιρα, με το ψευδώνυμο «Αφού.. να», να διαλαλεί τις πραμάτειες κυρίως μαναβικής, που έρχονταν από την Αργολίδα.

Σήκωνε  ένα σκληρό χαρτόνι  μπροστά του, όπου ήταν ζωγραφισμένα  έντονα φρούτα, ντομάτες,  ψάρια.  Γιατί, ο «Αφού..Νά» δεν ήξερε να διαβάζει. Έβλεπε τις ζωγραφιές και φώναζε:

«ο Βελονάκης  έφερε ζωντανά ψάρια. Σαργούς, μελανούρια, μηλοκόπια, μπαρμπούνια από την Νισίζα, μεγάλες  συναγρίδες  να τις βάλετε στο λότο, ροφόπουλα  απ΄το  Σταυρονήσι  κι ένα μεγάλο φαγκρί. Τα μανάβικα στην αγορά είναι γεμάτα απ’ όλα τα καλά, καρπούζια, πεπόνια, σταφύλια, μήλα φιρίκια  απ’ την απέναντι στεριά. Τρέξατε, τρέξατε συμπατριώτες και  φίλοι, γιατί τα ψάρια είναι τόσο ζωντανά που θα γυρίσουν μόνα τους στη θάλασσα.

Οι δύο φίλοι, αφού άκουσαν χαμογελώντας τον ντελάλη της Ύδρας  ξεκίνησαν για την  Κιάφα και την Γκουρμάδα, σε χώρους  αγαπημένους  που έκανε ο Ν.Χ. Γκίκας  περίπατο από παιδί με την Υδραία μάνα του. Γυρίζοντας  στον Νίκο Εγγονόπουλο, του είπε:

« Η μητέρα μου μ’ έπαιρνε συχνά για περιπάτους σ’ αυτά τα μέρη κι άλλοτε  στον Προφήτη Ηλία και στην γυναικεία  μονή της Αγίας Ευπραξίας  που τότε είχε δέκα μοναχές. Οι μοναχές έφτιαχναν  στους παραδοσιακούς αργαλειούς, ταγάρια, εκπληκτικά τραπεζομάντηλα, κουρτίνες, κεντούσαν με χρυσές κλωστές μαντήλες. Σ’ αυτό το γυναικείο μοναστήρι μόναζε για χρόνια και η κόρη του Ιωάννη Μεταξά. Εμένα μου άρεσε πιο πολύ το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία. Να σκεφτείς ότι από πολύ παλιά λειτουργούσε σ’ αυτό τυπογραφείο, όπου έχουν τυπωθεί εξαιρετικά ιστορικά και θρησκευτικά κείμενα.

Στις επισκέψεις  μας στον Προφήτη Ηλία έβλεπα το βλέμμα της μητέρας μου να συννεφιάζει, όταν κοιτούσε το κελί του Κολοκοτρώνη. Ποτέ δεν μου μίλησε για την δραματική ιστορία εκείνης της εποχής. Όταν περπατούσα στα δρομάκια του νησιού  ένοιωθα πάντα, όπως και σήμερα, να με σκεπάζει ο άγιος ίσκιος της».

Ό Νίκος Εγγονόπουλος  άκουγε με ευλαβική σιωπή τα λόγια του φίλου του. Είχε κανονίσει, άλλωστε, από τα δρομάκια που περνούσαν να μην φαίνεται το καμμένο ιστορικό σπίτι της οικογένειας.

Στο σπίτι αυτό φιλοξενήθηκαν  κατά καιρούς διάσημες προσωπικότητες που έκαναν γνωστή την Ύδρα στην Υφήλιο. Νομπελίστες συγγραφείς, σπουδαίοι καλλιτέχνες, δημιουργοί όπως ο Γιώργος Σεφέρης, ο στενός του φίλος, Γιώργος Κατσίμπαλης, ένας άνθρωπος, θρίαμβος των γνώσεων που όλοι τον ήξεραν ως τον « Κολοσσό του Μαρουσιού» και ενώ ήξερε τα πάντα, δεν έγραψε ποτέ ούτε μια λέξη.

Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ, ήταν φιλοξενούμενος του Γκίκα όποτε ερχόταν στο νησί.  Ο ηρωϊκός αυτός Άγγλος ταγματάρχης  ήταν επικεφαλής της θρυλικής ομάδας των Κρητών ανταρτών που εξευτέλισαν  τον Αδόλφο Χίτλερ με την απαγωγή του στρατιωτικού διοικητή της Κρήτης, Γερμανού στρατηγού  Κράϊπε, που τον φυγάδευσαν ως αιχμάλωτο πολέμου στη Μέση Ανατολή.

Ο Ν.Χ. Γκίκας γυρίζοντας προς τον φίλο του, του είπε:

«Νίκο, ως σήμερα δεν σου έχω πει ότι το ποίημα σου για την Ύδρα πρέπει να γίνει μάθημα στα  σχολεία» και άρχισε προς έκπληξη του Εγγονόπουλου, να απαγγέλει σιγανά κάποιους στίχους τους.

 Συνεχίζοντας την πορεία τους στάθηκαν μπροστά στα πετρόχτιστα σπίτια με τα ανώνυμα αγριολούλουδα στ’ αρμολόγια και άρχισε ο Εγγονόπουλος να απαγγέλει στίχους του Γιώργου Σεφέρη:

«…άνθη της πέτρας, φυσιογνωμίες που ήρθαν

  όταν κανένας δεν μιλούσε και μου μίλησαν

που μ’ άφησαν να τις αγγίξω ύστερ’ απ’ τη σιωπή..».

Μέσα από πολύτιμες σιωπές και μικρούς διαλόγους πέρασε η ώρα σαν αστραπή. Ο ήλιος ήθελε να παρατείνει πάσει θυσία την παρουσία του στους περιπάτους των δύο φίλων. Έτσι ξέκλεβε στιγμές από δω κι από κει, για να φωτίσει τα αγριολούλουδα στα κερέσμπινα σπίτια .

Ήρθε η ώρα της επιστροφής. Οι δύο άνδρες αγκαλιάστηκαν.

«Φίλε, μακάρι να ξανάρθεις γρήγορα στην ιδιαίτερη πατρίδα σου».

Ο νεαρός αγωγιάτης Θόδωρος Λεμπέσης βοήθησε λίγο να ανέβει ο Ν.Χ. Γκίκας  στο άλογο και ξεκίνησαν για το λιμάνι. Οι φίλοι του είχαν βγάλει ήδη τη σκάλα του σκάφους στην προκυμαία. Ο Γκίκας προσπάθησε να πληρώσει τον νεαρό αγωγιάτη.

 Εκείνος δεν δέχθηκε με τίποτα, αλλά δεν ήξερε πώς να τον αποχαιρετήσει. Στο τέλος κατάφερε να του φωνάξει:

«Καλό  ταξίδι, δάσκαλε. Να έρχεσαι  πιο συχνά στην πατρίδα σου, γιατί όλοι σ’ αγαπάμε  πολύ».

Ο Νίκος Χατζηκυριάκος- Γκίκας ενδιαφερόταν πάντα για την Ύδρα. Αποδέχθηκε με την υπογραφή του να γίνει επίτιμο μέλος του ιστορικού Συλλόγου Οικολόγων Ύδρας, ενώ έστειλε επιστολή στον αείμνηστο Κώστα Μητσοτάκη, πρωθυπουργό τότε, ότι συμπαραστέκεται δυναμικά στο αίτημα του Συλλόγου για την επιστροφή της Ύδρας στην προστασία του Υπουργείου Πολιτισμού. Η επιστολή αυτή δημοσιεύθηκε σε όλον τον σοβαρό Αθηναϊκό τύπο και στην εφημερίδα των Οικολόγων  «Το Φανάρι της Ύδρας»

Στη φωτογραφία της Πόπης Μανιά-Τσακίρη, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας στο σπίτι του στην οδό Κριεζώτου, με τον Μανόλη Τσακίρη, ενώ διαβάζει την επιστολή προς τον Κώστα Μητσοτάκη.

Μανόλης Τσακίρης

Στο άλλο σημείωμά μας θα σας διηγηθούμε την πιο παράξενη συνάντηση που έγινε ποτέ , με τίτλο: « Από το Μέγαρο Μαξίμου στον Δοκό». Πρόκειται για την επίσκεψη το 1982 του Γερμανού υπουργού Βιομηχανίας, του πρέσβη της Γερμανίας στη χώρα μας, του φίλου μας ευπατρίδη Χαράλαμπου Βλαχούτσικου και του Μανόλη Τσακίρη στο σπίτι του Τάκη του Μπούχλα με φίλους Υδραίους ψαράδες.