Η συνέντευξη του Νίκου Κούνδουρου στο SM τον Μάιο του 2013

Με αφορμή τον θάνατο του μεγάλου Έλληνα σκηνοθέτη, αναδημοσιεύουμε την συνέντευξη που είχε παραχωρήσει τον Μάιο του 2013, ο Νίκος Κούνδουρος στο SM και τη Σίλα Αλεξίου: Στη δεύτερη πατρίδα του, όπως χαρακτήρισε ο ίδιος την Αίγινα –μετά την Κρήτη προφανώς- μετά την ολοκλήρωση της νέας και τελευταίας –ισχυρίζεται- ταινίας του, ο μεγάλος μας σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος, μιλάει για όλα στο SM και τη Σίλα Αλεξίου, με θυμό, σοφία και μια μικρή δόση αισιοδοξίας. Σάββατο μεσημεράκι, με καιρό σχεδόν καλοκαιρινό, ντυμένος όπως πάντα στα μαύρα, κάθεται σε ένα καφάσι ανάμεσα στα πολύχρωμα φρούτα της Νεκταρίας, στο ένα από τα δύο παραδοσιακά φρουτοκάικα που κοσμούν το λιμάνι της Αίγινας. Η Νεκταρία ανησυχεί μήπως χάσει το καφάσι την ισορροπία του και πέσει ο καθήμενος ,«μην ανησυχείς, θα πέσω στη θάλασσα» της απαντά και, πάνω στην ώρα, (δεν έπρεπε να πάει χαμένη η ευκαιρία), πέφτει διστακτικά το δημοσιογραφικό αίτημα για …τί άλλο; Μια συνέντευξη. «Βεβαίως,» απαντά αμέσως ο Νίκος Κούνδουρος. -Πότε; «Τώρα». Ένα λεπτό αργότερα καθόμασταν ακριβώς απέναντι, σε ένα τραπέζι της ιστορικής παραλιακής ταβέρνας «Μαριδάκι» και τα λέγαμε, ενώ η παρέα του μεγάλου σκηνοθέτη που τον περίμενε λίγο πιο κάτω, τον αναζητούσε εναγωνίως. -Ο Νίκος Κούνδουρος στην Αίγινα λοιπόν… «Είναι η δεύτερη φορά που έρχομαι σε διάστημα 10 ημερών, καθώς -από μια σειρά επιλογών- βρήκα εδώ τη δεύτερη πατρίδα μου». Ο διακεκριμένος Έλληνας σκηνοθέτης έχει μόλις ολοκληρώσει την τελευταία –όπως ο ίδιος ισχυρίζεται- ταινία του και, απαλλαγμένος από επαγγελματικές υποχρεώσεις, απολαμβάνει το σπίτι του στην Αίγινα όλο και πιο συχνά. -«Ένα πλοίο για την Παλαιστίνη». Γιατί είστε τόσο κατηγορηματικός ότι πρόκειται για την τελευταία σας ταινία; «Γιατί ο κινηματογράφος κυνηγημένος από τα τηλεοπτικά κανάλια και τις ηλεκτρονικές φαντασιώσεις περνάει μια κρίση ηλικίας». -Το πλοίο για την Παλαιστίνη είναι το “Μαβί Μαρμαρά”, που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα όταν δέχθηκε επίθεση από Ισραηλινούς, με τραγικό απολογισμό τη δολοφονία εννέα Τούρκων ακτιβιστών; «Ναι. Αυτή ήταν η πρώτη σπίθα, 2 ½ χρόνια μετά το τραγικό γεγονός που συντάραξε την παγκόσμια κοινή γνώμη. Αυτή η σπίθα «γέννησε» μια πολιτική ταινία για τον αιματηρό πόλεμο Παλαιστίνης-Ισραήλ ο οποίος ζει –μόλις σήμερα- με την παρέμβαση του Ομπάμα, μια διπλωματική υπόσχεση κάποιας αμφίβολης ειρήνης». -Ο οικονομικός πόλεμος μεταξύ Βόρειας και Νότιας Ευρώπης, όπως τουλάχιστον τον βιώνει η χώρα μας, θα λήξει με ειρήνη; «Ό,τι ξέρεις, ξέρω. Δέκα εκατομμύρια Έλληνες ζουν αυτή τη στιγμή με ένα φόβο που λίγο απέχει από τον πανικό. Οι συνεχιζόμενες αντιφάσεις, οι αλλεπάλληλες αναθεωρήσεις τακτικής εκ μέρους των πολιτικών, κρατούν ένα λαό σε μια ακροβατική περιπέτεια με άγνωστο τέλος. Λέμε και ξαναλέμε πως έχουμε καταντήσει ένας λαός εξαρτημένος από τη Μέρκελ, το κυνήγι των τραπεζών και των χρηματιστηρίων. Έως πότε; » -Τι σας τρομάζει περισσότερο; «Τα νούμερα. Δεκάδες χιλιάδες άνεργοι. Αμέτρητες επιχειρήσεις κλειστές. Τρομακτικά μεγάλος αριθμός αυτοκτονιών. Νέοι επιστήμονες -120.000 αν δεν κάνω λάθος- φεύγουν στο εξωτερικό να βρουν την τύχη τους, ένα νέο κύμα μετανάστευσης δηλαδή, μειωμένη και ασύμφορη αγροτική παραγωγή, πείνα, εξαθλίωση…» -Η επαγγελλόμενη ανάκαμψη μπορεί να ανήκει στη σφαίρα της ουτοπίας; «Η ούτως ή άλλως μακρινή υπόσχεση για ανάκαμψη όλο και απομακρύνεται. Λέμε και ξαναλέμε ότι ο ελληνικός λαός έχει αντέξει και χειρότερα. Θα αντέξει λοιπόν και τώρα.» -Ας πάμε σε κάτι πιο ευχάριστο. Πώς ανακαλύψατε την Αίγινα; «Όσοι μπορούμε προσπαθούμε μέσα από προσωρινές λύσεις να ξεπεράσουμε τον φόβο της πραγματικότητας που δεν ξεπερνιέται εύκολα. Έτσι κι εγώ, σε στιγμές αισιοδοξίας –πριν από 20 χρόνια- έχτισα ένα σπίτι σε ένα ευλογημένο νησί κοντά στην Αθήνα. Μισή ώρα με το δελφίνι και η το πάλαι ποτέ φιλόξενη πρωτεύουσα χάνεται μέσα σε μια παρήγορη σιωπή.» -Ωστόσο είστε άνθρωπος της Αθήνας… «Η Αθήνα δεν είναι πια αυτή που ήταν. Αλλά κι εμείς δεν είμαστε αυτοί που υπήρξαμε κάποτε. Κολλημένοι στους δέκτες της τηλεόρασης περιμένουμε κάποιο σινιάλο που δεν έρχεται.» -Η τηλεόραση τουλάχιστον παράγει πολιτισμό ως οφείλει; «Είδα προ ημερών στην τηλεόραση τον Ερντογάν να αναθεματίζει τον πολιτισμό της τηλεόρασης! Τον ίδιο πολιτισμό που εμείς λατρέψαμε και εξακολουθούμε να λατρεύουμε μέσα από τον μύθο του Σουλεϊμάν και των ερωτικών καλλονών της πάλαι ποτέ Οθωμανικής παντοκρατορίας. Μ’ αυτή τη σύγχυση –μεταξύ της πραγματικότητας και των γυαλιστερών παραμυθιών- τιναζόμαστε κατατρομαγμένοι από τον ταραγμένο ύπνο μας, προσπαθώντας να διώξουμε τους εφιάλτες. Μπορείς; Μπορείς τώρα να διώξεις από τη σκέψη σου την Κύπρο, τον νέο εφιάλτη που ταλανίζει Κύπριους, Έλληνες, Ευρωπαίους;» Δεν τα είπαμε όλα γιατί η υπομονή της παρέας του Νίκου Κούνδουρου είχε δικαίως εξαντληθεί. Ευχαριστήσαμε το «Μαριδάκι» για τη ζεστή φιλοξενία και τα νόστιμα μεζεδάκια που μας προσέφερε και φύγαμε προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Ο κινηματογράφος είναι μια τέχνη που έχει φωνή και ο σκηνοθέτης δεν μπορεί να σιωπά, δηλώνει ο Νίκος Κούνδουρος, με αφορμή την καινούργια του ταινία, «Ένα πλοίο για την Παλαιστίνη», που, σύμφωνα με τον ίδιο, συνιστά μια κίνηση συμπαράστασης προς τον Παλαιστινιακό λαό και συγχρόνως μια κραυγή διαμαρτυρίας για τα πάθη του που δεν έχουν τέλος. Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα λιμάνι στη νότια Πελοπόννησο, όπου βρίσκεται αγκυροβολημένο ένα καράβι, το οποίο μεταφέρει πολεμικό υλικό στην Χάϊφα, ενώ μια ομάδα Παλαιστινίων κομάντος επιδιώκει την κατάληψή του. Τα θέματα που θίγονται ωστόσο άπτονται συγχρόνως και των προβλημάτων των μεταναστών και κυρίως των γυναικών για τις οποίες συχνά η αναζήτηση καλύτερης τύχης οδηγεί αναπόφευκτα στην πορνεία.