Οι ...”Σαπουνάδες” του Αιγαίου

Όσο ζει κανείς μαθαίνει... Μαθαίνει, για παράδειγμα, ότι κάτι μεγάλα καρχαριοειδή, που και η παραμικρή υποψία εμφάνισής τους κοντά στις ακτές συνήθως τρομοκρατεί τους λουόμενους, η που η ακούσια αλίευση τους από τους ψαράδες στις μηχανότρατες προβάλλεται ως μεγάλο ανδραγάθημα από τα ΜΜΕ, δεν είναι άλλα από ορισμένα ακίνδυνα σκυλόψαρα και καρχαριοειδή που μάλιστα θεωρούνται, και επίσημα πλέον με τη σφραγίδα της Ε.Ε, ως προστατευόμενα είδη. Σερφάραμε, που αλλού στο διαδίκτυο, και μάθαμε (και πιστέψτε μας, μαζί με εμάς μάθανε και πολλοί άλλοι αξιοσέβαστοι και συνήθως καλά ενημερωμένοι...), ότι στη Μεσόγειο συναντώνται 47 είδη καρχαριών και καρχαριοειδών, πάνω από το 1/3 των οποίων έχουν χαρακτηριστεί ως απειλούμενα. Και ότι τα περισσότερα από αυτά τα είδη συναντώνται στις ελληνικές θάλασσες, όμως οι πληθυσμοί τους μειώνονται συνεχώς ως αποτέλεσμα διαφόρων έμμεσων κυρίως απειλών. Οι καρχαρίες, ως κορυφαίοι θηρευτές στην τροφική αλυσίδα, ρυθμίζουν τη βιοποικιλότητα και αφθονία των ειδών και ως εκ τούτου αποτελούν είδη με μεγάλη οικολογική σημασία για τα θαλάσσια οικοσυστήματα, όπως άλλωστε και τα άλλα γνωστά προστατευόμενα είδη, τα δελφίνια, οι φάλαινες, οι φώκιες... Η αναζήτησή μας στο διαδίκτυο, φυσικά, επεκτάθηκε και στον εντοπισμό και άλλων περιστατικών ψαρέματος καρχαριοειδών, τύπου “Σαπουνάδες” η “ αλεπούδες της θάλασσας”, κατά το πρόσφατο παρελθόν, και ιδού τα αποτελέσματα, όπως έχουν καταγραφεί στην ειδησεογραφία της εποχής: ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2010 Μεγάλο καρχαριοειδές τρομοκρατεί λουόμενους στις ακτές μεταξύ Καβάλας και Θάσου. Με διαστάσεις μεγάλες και όψη άγρια, το καρχαριοειδές ανεβαίνει συχνά-πυκνά στον αφρό ή εμφανίζεται σε κοντινή απόσταση από την ακτή κι αφού σοκάρει τους παραθεριστές, κάνει αναστροφή και επιστρέφει στα βαθιά. Οι επιστήμονες, που το έχουν δει μόνο μέσα από ένα πολύ σύντομο και κακής ποιότητας βίντεο, δεν μπορούν να προσδιορίσουν με ακρίβεια το είδος του. Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Αλιευτικών Ερευνών του ΕΘΙΑΓΕ, που εδρεύει στη Νέα Καρβάλη Καβάλας, Αργύρης Καλλιανιώτης, που είδε το βίντεο, δήλωσε ότι έχει τραβηχτεί με κινητό τηλέφωνο, είναι διάρκειας μόλις 22 δευτερολέπτων και το μεγάλο ψάρι «τόσο από την κίνηση, όσο κι από την όλη διαμόρφωση του σώματός του φαίνεται να είναι καρχαριοειδές». Μετά τα αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα που δέχτηκε από λουόμενους, αλλά κι από ψαράδες της περιοχής, που υποστηρίζουν ότι βρίσκουν τα δίχτυα τους σχισμένα, το λιμεναρχείο Καβάλας με έγγραφό του προς τους αλιευτικούς συλλόγους της περιοχής επισημαίνει ότι τα μέλη τους πρέπει να είναι προσεχτικά. «Μάλλον πρόκειται για καρχαρία ή σκυλόψαρο, το οποίο μπορεί να φτάσει μέχρι τα 3,20 μέτρα μήκος και 158 κιλά μέγιστο βάρος και κινείται σε βάθος από 1 μέχρι 191 μέτρα. Σε περίπτωση εντοπισμού του εν λόγω θαλάσσιου κήτους να απευθυνθείτε άμεσα στην υπηρεσία μας στο τηλέφωνο άμεσης δράσης 108, αναφέροντας το στίγμα του», τονίζεται στην ανακοίνωση. Το βίντεο τραβήχτηκε από εργαζόμενο στην εξέδρα πετρελαίων και το καρχαριοειδές φαίνεται να έχει βγει στην επιφάνεια της θάλασσας, αρκετά μακριά από την ακτή. Ωστόσο λουόμενοι που απολάμβαναν το μπάνιο τους στην πλαζ της Καλαμίτσας Καβάλας και αλλού το είδαν πριν από μερικές μέρες να πλησιάζει την ακτή και σημειώθηκαν σκηνές αλλοφροσύνης ΜΑΡΤΙΟΣ 2009 Ο «σαπουνάς» έκανε και πάλι την εμφάνισή του στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Νάξου. Όπως πέρσι, έτσι και φέτος, το καρχαριοειδές εμφανίστηκε στη θαλάσσια περιοχή του κεντρικού Αιγαίου. Οι ψαράδες της μηχανότρατας «Αφοβος» έκπληκτοι είδαν να έχει πέσει στα δίχτυα τους ο «σαπουνάς» και κατέβαλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να τον «σηκώσουν» από τ ανοιχτά του πελάγους. Κάτοικοι του νησιού, μόλις άκουσαν ότι μηχανότρατα φέρνει έναν «σαπουνά», έτρεξαν στη Μικρή Σκάλα για να δουν από κοντά το τεραστίων διαστάσεων καρχαριοειδές. Με γερανό τον «σήκωσαν» από την «κουβέρτα» της μηχανότρατας και με προσοχή «φορτώθηκε» στο πλοίο της γραμμής για Πειραιά για να καταλήξει στην ιχθυόσκαλα του Κερατσινίου. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2009 Αναγνώστης μας έστειλε φωτογραφίες απο ένα καρχαριοειδές που ψάρεψαν ψαράδες στα ανοιχτά της Αττικής, στη Βουλιαγμένη στις 9 Μαρτίου . Το μεγάλο θαλάσσιο κήτος, προκάλεσε την περιέργεια όσων βρίσκονταν εκείνη την ώρα στην περιοχή, χρειάστηκε μάλιστα να χρησιμοποιηθεί γερανοφόρο όχημα για τη μεταφορά του…Πρόκειται σύμφωνα με τον αναγνώστη για έναν ΄΄Σαπουνά΄΄ που στο παρελθόν ψαράδες έχουν συνατήσει και σε άλλη περιοχή της Ελλάδας και δεν είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο . ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 Ένα καρχαριοειδές, το γνωστό στους ψαράδες ως "σαπουνάς" μήκους 3,5 μέτρων και βάρους 200 κιλών, "πιάστηκε" το πρωί στα δίχτυα ψαράδων στα Χανιά. Το καρχαριοειδές πιάστηκε στα δίκτυα ανοικτά της Γεωργιούπολης και μεταφέρθηκε σε ψαράδικο, στα Χανιά. ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 Ένας ψαράς από τη Πέτρα, ο Ηλίας Φιλιανός, έπιασε έναν «σαπουνά» όπως το λένε το μεγάλο καρχαριοειδές οι ψαράδες. Ο «σαπουνάς» έφτανε σε μήκος τα 3,75 μέτρα, είχε βάρος περίπου τα 300 κιλά, ενώ χρειάστηκε γερανός για να βγει στην προβλήτα της Πέτρας. Η επιστημονική του ονομασία είναι Cetorhinus maximus και το συναντάμε σε αρκετά βαθειά νερά. Γι΄αυτό το λόγο έχουν βρεθεί τέτοια ψάρια στη περιοχή του Πλωμαρίου. Ο «σαπουνάς» τρέφεται κυρίως με πλαγκτόν και μικρά ψάρια και είναι ένα από τα απειλούμενα είδη στον κόκκινο κατάλογο της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN). ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2007 Νόστιμον καρχαριοειδές στη Λήμνο Στη θέα είναι τρομακτικό το τεράστιο κήτος, που πιάστηκε πριν από λίγες μέρες στα δίχτυα ενός ψαρά στα ανοιχτά της Λήμνου… Στην εμφάνιση μοιάζει πολύ με τον κοινό –και εξαιρετικά επικίνδυνο- καρχαρία που σκορπά τον τρόμο. Όμως, η «αλεπού της θάλασσας», όπως είναι γνωστό το είδος του, είναι ακίνδυνο για τον άνθρωπο και μάλιστα γίνεται το ίδιο… μεζές! Όταν ο ψαράς Βασίλης Δράκος πήγε να σηκώσει τα δίχτυα που είχε ρίξει το προηγούμενο βράδυ στα ανοιχτά του φάρου Κόμπι, στον κόλπο του Μούδρου, κατάλαβε ότι είχε πιάσει κάτι μεγάλο… Το ψάρι αντιστεκόταν σθεναρά και ο ψαράς, που ήταν μόνος στο καΐκι του δεν μπορούσε να το ανασύρει. Έτσι, το ρυμούλκησε με μεγάλο κόπο ως το λιμάνι του Μούδρου όπου, με τη βοήθεια άλλων ψαράδων, το ανέσυραν ζωντανό στον προβλήτα. Εκεί, διαπίστωσαν με έκπληξη ότι το θήραμα ήταν ένα καρχαριοειδές με μήκος τέσσερα μέτρα και μια τεράστια ψαλιδωτή ουρά που μόνη της έφτανε τα τρία μέτρα! Το κήτος, που ζύγιζε περίπου 100 κιλά, ανήκει στο κοσμοπολίτικο είδος «Alopias vulpinus» που συναντάται συχνά στις ελληνικές θάλασσες και ιδιαίτερα στο Αιγαίο, όπου πολλές φορές οι ταξιδιώτες το βλέπουν να πηδάει σαν δελφίνι έξω από το νερό, με ένα τίναγμα της τεράστιας ουράς του! Παρ’ όλα αυτά, δεν είχε εντοπιστεί στο παρελθόν στην θαλάσσια περιοχή ανοικτά των ακτών της Λήμνου. Η «αλεπού της θάλασσας», όπως είναι η κοινή ονομασία του κήτους, τρέφεται συνήθως με μικρά ψάρια και δεν επιτίθεται στους ανθρώπους. Συνήθως, μάλιστα, συμβαίνει το αντίθετο, αφού το κρέας του είναι ιδιαίτερα τρυφερό και νόστιμο! Έτσι, σύμφωνα με την εφημερίδα «Εμπρός», ο τυχερός ψαράς το διέθεσε για πώληση στους κατοίκους του νησιού, αφού βέβαια πρώτα φωτογραφήθηκε μαζί του για να κρατήσει ζωντανή την ανάμνηση της ψαριάς του!   FOTO: CRISTINA NICHITUS RONCEA