Κάθε Σάββατο βράδυ στις 8 εκπέμπει από το Kosmos 93,6. Ανακαλύπτει, συστήνει, προτείνει, λέει λίγα αλλά πάντα χρήσιμα, κάνει παρέα με τους ραδιοφωνικούς της φίλους και αποκαλύπτει τον «μυστικό» της κόσμο που –εκείνες τις ώρες τουλάχιστον– δεν είναι τίποτε άλλο εκτός από μουσική for ever (κι όλα θα πάνε καλά).
Κάπως έτσι είναι η Μαρία Μαρκουλή. Σαν το χαμόγελο που απλώνεται στα πρόσωπα τις πρώτες μέρες της άνοιξης. Ήρεμη, ευγενική και γεμάτη περιέργεια για ό,τι καλό κυκλοφορεί εκεί έξω – με ιδιαίτερη προτίμηση σε όποια καλή μουσική κυκλοφορεί (ακόμη) εκεί έξω.
Γνωριζόμαστε πολλά χρόνια. Από τότε που ανέβαζε τον πήχη του μουσικού ρεπορτάζ στα ΝΕΑ πολύ ψηλά. Με τις μουσικές της προτάσεις, τις άκρως ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις της με καλλιτέχνες βεληνεκούς Nick Cave, Rolling Stones, David Bowie, Frank Sinatra, με δημοσιογραφική κάλυψη μουσικών γεγονότων ολκής.
Συναντηθήκαμε ξανά, ύστερα από πολλά χρόνια. Στη συνέντευξη Τύπου του Women of the World Festival. Εκεί όπου εμφανίστηκε και η Nabya Garcia, η βραβευμένη συνθέτρια και σαξοφωνίστρια. «Καλή, Μαρία;» τη ρώτησα αφού είπαμε για λίγο τα δικά μας. «Φοβερή! Έχει αλλάξει τη βρετανική σκηνή της τζαζ. Φοβερή! Μην τη χάσεις!»
Δεν την έχασα. Όντως φοβερή. Κάτι σαν το ταλέντο της Μαρίας να ανακαλύπτει με την ίδια διάθεση χρόνια τώρα ό,τι καλύτερο υπάρχει για τα αυτιά μας.
Ας αρχίσουμε λίγο ανάποδα. Δηλαδή από μερικά συμπεράσματα που ίσως έχεις βγάλει ακούγοντας (και) επαγγελματικά μουσική. Υπάρχει γυναικεία μουσική, γυναικείος στίχος, ή όλα αυτά είναι κοινωνικές κατασκευές;
Δεν νομίζω ότι έχω χαρακτηρίσει ποτέ τη μουσική ή τον στίχο σαν γυναικείο. Ο τρόπος που εκφράζεται κάθε δημιουργός είναι μοναδικός. Και γεννιέται μέσα από τις εμπνεύσεις του, τις επιρροές, από τον δικό του προσωπικό κόσμο.
Φαντάζομαι είναι δύσκολο, μπορεί και ανούσιο, αλλά ποια γυναίκα μουσικό θεωρείς ότι είναι αξεπέραστη; Και γιατί;
Η Patti Smith. Από την αρχή, από το πρώτο άλμπουμ της που κράτησα στα χέρια μου –και συνεχίζει ως σήμερα– είναι έμπνευση. Με τα τραγούδια και τη μουσική της αλλά και με τη στάση της στη ζωή, το ενδιαφέρον της για τη λογοτεχνία, την τέχνη, τον πολιτισμό. Patti rules!
Ποιο είναι το πρώτο τραγούδι που έχει καταγραφεί ανεξίτηλα στη μνήμη σου;
Μικρή όταν ήμουν, έβαζα το δισκάκι και το άκουγα σε ένα μικρό φορητό κόκκινο πικάπ. Και χόρευα κιόλας. Ήταν η «Συννεφούλα» του Σαββόπουλου. Ανεξίτηλα όμως, με μεγάλα, έντονα γράμματα έχουν γραφτεί μέσα μου τα τραγούδια των Clash. Και, πρώτα από όλα, το «London Calling».
Ανάμεσα στην ελληνική και την ξένη μουσική επιλέγεις την ξένη. Γιατί;
Επέστρεφα, που λέτε, από το σχολείο στο σπίτι το μεσημέρι, έτρωγα και αμέσως καθόμουν για διάβασμα. Γιατί τέτοια βιασύνη; Γιατί είχε πάει 4! Mαζί με τα βιβλία άνοιγα το ραδιόφωνο –η προσοχή μου πιο πολύ στο ραδιόφωνο–, 4 με 5 είχε Πετρίδη.
Άκουγα και σημείωνα και ένας ολόκληρος κόσμος ανοιγόταν… Δίσκοι, βιβλία, κινηματογράφος. Ήταν και ο Elvis Costello και ο Bruce και οι Blondie, oι Television. The rest is history!
Για πολλά χρόνια έκανες μουσικό ρεπορτάζ στα ΝΕΑ. Τι κρατάς από εκείνη την εποχή;
Τη μεγάλη μου τύχη να κάνω μουσικό ρεπορτάζ στα ΝΕΑ την εποχή που υπήρχε πραγματικό ενδιαφέρον από την εφημερίδα για τα όσα γίνονταν στον χώρο της «ξένης μουσικής». Συναυλίες, δίσκοι, συνεντεύξεις, ταξίδια…
«Η πιο συχνή σκέψη και έννοια μου είναι να καταφέρνω να καταλάβει ο ακροατής ότι και σήμερα βγαίνουν ωραίες μουσικές».
Κρατάω την πρώτη μεγάλη δισελιδη συνέντευξη του Nick Cave σε μέσο μεγάλης κυκλοφορίας –και όχι μουσικό περιοδικό–, συνέντευξη με τους Rolling Stones, τον David Bowie, τον Frank Sinatra (που δεν έδινε και συνεντεύξεις…).
Και πιο πολύ «κρατάω» ότι μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας πρότεινα νέους καλλιτέχνες και κυκλοφορίες και στο ροκ αλλά και στην ηλεκτρονική, στην dance, στη hip hop σκηνή. Κάτι που με ενδιαφέρει ακόμη πολύ.
Τώρα τα βράδια του Σαββάτου εκπέμπεις «Fresh Unlimited» από τη συχνότητα του Kosmos 93,6. Ποια είναι η πιο συχνή σκέψη μόλις ανοίγει το μικρόφωνο;
Είναι η εκπομπή όπου παίζω καινούργιες κυκλοφορίες, νέα κομμάτια από διαφορετικά μουσικά είδη, κι έτσι η πιο συχνή σκέψη και έννοια μου είναι να καταφέρνω να καταλάβει ο ακροατής ότι και σήμερα βγαίνουν ωραίες μουσικές. Και ότι το ραδιόφωνο μπορεί ακόμη να τις φιλοξενεί και να προτείνει. Κυρίως όμως να περάσουμε όμορφο Σαββατόβραδο ακούγοντας μαζί μουσικές ωραίες.
Τι μένει, συνήθως, έπειτα από κάθε ραδιοφωνική εκπομπή;
Η χαρά για το ότι μοιράστηκα μουσικές με φίλους εκεί έξω. Και η χαρά της επικοινωνίας και η επόμενη εκπομπή που έχει αρχίσει ήδη να παίζει στο μυαλό μου.
Ποια είναι η πιο πρόσφατη μουσική σου ανακάλυψη;
Το όνομά τους είναι Fifteen0eight. Ένα ντουέτο από τη Βοστώνη. Η Δάφνη Ελευθεριάδου και ο Tomer Oron. Η Δάφνη με καταγωγή από την Ελλάδα, ο Tomer από το Ισραήλ. Τα κομμάτια που έχουν κυκλοφορήσει –όλα πολύ καλά και χωρίς να περιορίζονται από συγκεκριμένα στιλ και φόρμες– δείχνουν ταλέντο και μουσικές γνώσεις. Ανυπομονώ να ακούσω το πρώτο τους άλμπουμ.
Καθημερινά και… παντοτινά βγαίνουν νέα τραγούδια. Έχω συχνά την αίσθηση πως οι μουσικοί παραγωγοί είναι κινητές εγκυκλοπαίδειες, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω τι ουσιαστικό υπάρχει στη διαχείριση αυτού του τεράστιου όγκου. Τι μένει;
Είναι ένας υπέροχος κόσμος, χαοτικά γοητευτικός, απίθανα ποικίλος, που σε εμπνέει και σε κινητοποιεί και σου φτιάχνει τη μέρα. Και θέλεις να χάνεσαι μέσα σε αυτόν. «Μένει» και για τους ραδιοφωνικούς παραγωγούς, που είναι και αυτοί φαν, η μουσική, τα τραγούδια, οι στιγμές της – σαν κομμάτια της ζωής μας.
Συμπλήρωσε τη φράση: Η ζωή χωρίς τη μουσική είναι…
…σαν να της λείπει κάτι.
Έχεις γράψει αρκετές βιογραφίες μουσικών. Ποια σε παίδεψε περισσότερο;
Δεν με παίδεψε κάποια ιδιαίτερα, ίσως ξεπερνούσα τις δυσκολίες επειδή αγαπώ πολύ τους καλλιτέχνες με τους οποίους ασχολήθηκα κατά καιρούς. Τον Elvis, τον Bob Dylan, τον John Lennon… Μπορώ να πω όμως ότι απόλαυσα ιδιαίτερα το βιβλίο για τον David Bowie («Αναζητώντας τον Starman»), που έχει στοιχεία βιογραφίας και μυθοπλασίας.
Το «Nτράιβ Ιν» ήταν το πρώτο σου λογοτεχνικό βιβλίο, μια συλλογή διηγημάτων. Ετοιμάζεις και ένα μυθιστόρημα τώρα. Σωστά; Περί τίνος πρόκειται; Και εάν του έβαζες ένα soundtrack, ποιο θα μπορούσε να είναι;
Έχει να κάνει με δρόμο, με σασπένς και με αληθινές ιστορίες. Από μόνο του έχει πολλή μουσική. Αλλά, αν του έβαζα ένα soundtrack, θα φανταζόμουν κάτι σε Angelo Badalamenti… σε σημεία ίσως και με Flying Mojito Brothers remix.
