Η Φανί Αρντάν σκηνοθετεί την όπερα του Σοστακόβιτς «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» στην Εθνική Λυρική Σκηνή
Η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει μια από τις διασημότερες όπερες του 20ού αιώνα, τη Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, στις 12, 15, 17, 19 και 22 Μαΐου 2019 στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, σε μια νέα ιδιαίτερα φιλόδοξη παραγωγή σε σκηνοθεσία της Φανί Αρντάν, η οποία σκηνοθετεί όπερα για πρώτη φορά, και μουσική διεύθυνση Βασίλη Χριστόπουλου.
Βασισμένη σε νουβέλα του Νικολάι Λεσκόφ, η Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ ασχολείται με τη θέση της γυναίκας στην επαρχιακή προεπαναστατική Ρωσία. Ταυτόχρονα, ο Σοστακόβιτς σατιρίζει με μεγάλη οξυδέρκεια θεσμούς της ίδιας εποχής, όπως η εκκλησία και η τσαρική αστυνομία. Η υπόθεση αφορά την Κατερίνα Ισμαήλοβα, σύζυγο ευκατάστατου εμπόρου, η οποία νιώθει παραμελημένη και εγκλωβισμένη στον γάμο της. Ερωτεύεται έναν από τους εργάτες του αγροκτήματός της και για χάρη του φτάνει ως τον φόνο του πεθερού και του συζύγου της. Η Κατερίνα παντρεύεται τον αγαπημένο της, όμως οι φόνοι αποκαλύπτονται και το ζευγάρι συλλαμβάνεται. Στον δρόμο για τη Σιβηρία η Κατερίνα αρπάζεται με μια νέα υποψήφια ερωμένη του συζύγου της και μαζί της παρασύρεται από τα παγωμένα νερά του ποταμού.
Ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς γεννήθηκε το 1906 στην Αγία Πετρούπολη και αναδείχτηκε σε έναν από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ού αιώνα. Η σχέση του με το σοβιετικό καθεστώς ιδιαίτερα κατά τη σταλινική περίοδο δεν υπήρξε εύκολη, καθώς το ύφος του δεν συμβάδιζε με τις ντιρεκτίβες περί τέχνης και δύο φορές κατηγορήθηκε επίσημα για φορμαλισμό.
Η συγκλονιστική διαδρομή της όπερας Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ κρύβει μια από τις πιο δραματικές σελίδες λογοκρισίας αλλά και παγκόσμιας αναγνώρισης στην ιστορία τόσο του λυρικού θεάτρου όσο και της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας.
Η όπερα πρωτοπαρουσιάστηκε σε ένα από τα παλαιότερα λυρικά θέατρα της Ρωσίας, το Μιχαηλόφσκι, τότε Μικρό (Μάλυ) Λυρικό Θέατρο του Λένινγκραντ, στις 22 Ιανουαρίου 1934 και λίγο αργότερα στο Θέατρο Τέχνης Στανισλάφσκι της Μόσχας. Το έργο αμέσως έγινε δεκτό με ενθουσιασμό και στις δύο πόλεις και καταγράφηκε ως ένα μουσικό αριστούργημα. Η σαφής, δίχως περιστροφές αναφορά στο σεξ και η απροκάλυπτη βία προσέδιδαν στην όπερα ρεαλισμό που μέχρι τότε δεν είχε δει το λυρικό θέατρο. Η μουσική γλώσσα του Σοστακόβιτς, άμεση, συμπυκνωμένη, εύστοχη, ήταν επίσης πρωτόγνωρη. Η εντυπωσιακή ανταπόκριση του κοινού ανέδειξε αμέσως την όπερα ως τη σημαντικότερη της σοβιετικής περιόδου. Λίγους μήνες αργότερα, στις 26 Δεκεμβρίου 1935, το έργο ανέβηκε στο Μπολσόι της Μόσχας. Στις 26 Ιανουαρίου 1936 την παράσταση παρακολούθησε ο Ιωσήφ Στάλιν, ο οποίος όμως αποχώρησε πριν το τέλος του έργου. Δύο μέρες αργότερα, η εφημερίδα Πράβντα, επίσημο όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, δημοσίευε άρθρο με τίτλο «Σύγχυση αντί για μουσική: Σχετικά με την όπερα Λαίδη Μάκβεθ της περιοχής Μτσενσκ». Το κείμενο καταδίκαζε τη μουσική της όπερας με χαρακτηρισμούς όπως «φορμαλιστική», «μικροαστική», «τραχιά», «χυδαία» και ήταν ανυπόγραφο – σήμερα θεωρείται βέβαιο ότι το κείμενο αυτό είχε λάβει την έγκριση του Στάλιν.
Στα μέσα της δεκαετίας του ‘50, μετά τον θάνατο του Στάλιν, ο Σοστακόβιτς επέφερε τροποποιήσεις στην παρτιτούρα. Παρ’ όλα αυτά και πάλι δεν επετράπη η παρουσίαση της όπερας. Το πολυπόθητο πράσινο φως δόθηκε σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα. Στη νέα της μορφή με τον τίτλο Κατερίνα Ισμαήλοβα, η όπερα ανέβηκε τελικά στις 8 Ιανουαρίου 1963 στο Θέατρο Τέχνης Στανισλάφσκι.
Για το αριστούργημα του Σοστακόβιτς, η ΕΛΣ έχει αναθέσει τη σκηνοθεσία στη μοναδική Φανί Αρντάν, μια σπουδαία μορφή του γαλλικού σινεμά και του θεάτρου. Η Αρντάν σκηνοθετεί για πρώτη φορά όπερα και μάλιστα στην Ελλάδα με την Εθνική Λυρική Σκηνή, μετά τις δύο σκηνοθεσίες μουσικού θεάτρου που έχει υπογράψει στο Θέατρο του Σατλέ στο Παρίσι (τη Βερονίκη του Μεσσαζέ το 2008 και το Passion του Ζόντχαϊμ το 2016). Η Φανί Αρντάν υπογράφει μια τολμηρή, αιχμηρή σκηνοθεσία, φωτίζοντας ζητήματα όπως η ατομική ελευθερία, η τόλμη, τα πυρακτωμένα όρια. Στοχεύοντας σε ένα υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικό αποτέλεσμα διεθνούς ακτινοβολίας, η Φανί Αρντάν συστήνει στο ελληνικό κοινό μια σπουδαία δημιουργική ομάδα, τον Τομπίας Χόαϊζελ στα σκηνικά, τη Μιλένα Κανονέρο και την Πέτρα Ράινχαρτ στα κοστούμια, τον Λούκα Μπιγκάτσι στους φωτισμούς και την κολεκτίβα (ΛΑ)ΟΡΝΤ στην κινησιολογία.
Τη μουσική διεύθυνση της παραγωγής υπογράφει ένας από τους πιο σημαντικούς αρχιμουσικούς της νεότερης γενιάς, ο Βασίλης Χριστόπουλος, ο οποίος διηύθυνε με μεγάλη επιτυχία και την Ηλέκτρα του Στράους, την εναρκτήρια παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στις νέες της εγκαταστάσεις στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, τον Οκτώβριο του 2017.
Στον ρόλο του τίτλου, η διακεκριμένη Ρωσίδα υψίφωνος, με την ιδιαίτερη φωνητική και σκηνική παρουσία, Σβετλάνα Σοζντάτελεβα.
Τον ρόλο του Σεργκέι θα ερμηνεύσει ο τενόρος Σεργκέι Σεμισκούρ, σολίστ του θεάτρου Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης.
ΙΝΦΟ
Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ
Όπερα του Ντμίτρι Σοστακόβιτς
Κύκλος 20ός αιώνας
12, 15, 17, 19, 22 Μαΐου 2019 / Ώρα έναρξης: 19.30 (Κυριακές: 18.30)
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Μουσική διεύθυνση Βασίλης Χριστόπουλος
Σκηνοθεσία Φανί Αρντάν
Σκηνικά Τομπίας Χοάιζελ
Κοστούμια Μιλένα Κανονέρο, Πέτρα Ράινχαρτ
Κινησιολογία Κολεκτίβα (ΛΑ)ΟΡΝΤ – Μαρίν Μπρυττί, Ζονατάν Ντεμπρουέρ, Αρτύρ Αρέλ
Φωτισμοί Λούκα Μπιγκάτσι
Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Διανομή
Μπορίς: Γιάννης Γιαννίσης
Zινόβι: Γιάννης Χριστόπουλος
Κατερίνα Ισμαήλοβα: Σβετλάνα Σοζντάτελεβα
Σεργκέι: Σεργκέι Σεμισκούρ
Ακσίνια: Σοφία Κυανίδου
Επιστάτης / Αστυνόμος / Λοχίας: Διονύσης Τσαντίνης
Αχθοφόρος / Φύλακας: Γιώργος Ματθαιακάκης
Αρχιεργάτης α΄ / Μεθυσμένος καλεσμένος: Φίλιππος Δελλατόλας
Αρχιεργάτης β΄: Μπάμπης Βελισσάριος
Αρχιεργάτης γ΄: Παναγιώτης Πρίφτης
Εξαθλιωμένος χωρικός: Νίκος Στεφάνου
Αμαξάς / Δάσκαλος: Σταμάτης Μπερής
Αγγελιαφόρος / Αρχιφύλακας: Βαγγέλης Μανιάτης
Παπάς: Δημήτρης Κασιούμης
Γέρος κατάδικος: Παναγιώτης Οικονόμου
Σονιέτκα: Βικτώρια Μαϊφάτοβα
Μια κατάδικη: Αντωνία Καλογήρου
Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ
Εισιτήρια: 15, 20, 35, 40, 50, 55, 60, 90 €/ Φοιτ., παιδ.: 15 € / Περιορ. ορατότητας: 10 €
Προπώληση εισιτηρίων: ΤΑΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΣ ΣΤΟ ΚΠΙΣΝ – Τ. 2130885700 (Καθημερινά 09.00-21.00) & ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ PUBLIC & http://tickets.public.gr/
www.ticketservices.gr / www.nationalopera.gr
