Λίγο μετά τα πρώτα lockdown, είδαν το φως της δημοσιότητας διάφορες εκπληκτικές ειδήσεις και εικόνες για το πώς -ενόσω εμείς είχαμε κλειδαμπαρωθεί στα σπίτια μας- η φύση είχε αρχίσει να «ανασαίνει».
Δεν πέρασε πολύς καιρός μέχρι να γίνουν viral φωτογραφίες και βίντεο από πόλεις, που είχαν καιρό να δουν τόσο καθαρή ατμόσφαιρα, χωρίς μολυσμένο νέφος.
Από την εμφάνιση πούμα στους δρόμους του Σαντιάγο, στη Χιλή.
Και πιο πρόσφατα (χωρίς να είναι fake news αυτή τη φορά), από «επισκέψεις» δελφινιών στα ανοιχτά της Νέας Υόρκης και στα κανάλια της Βενετίας.
Τελευταίες μελέτες, ωστόσο, επισημαίνουν το αυτονόητο: ότι η κατάσταση στον πλαντή δεν μπορεί να αλλάξει μονομίας, ως δια μαγείας, και ότι ορισμένες παράμετροι της καραντίνας δεν ήταν τελικά και τόσο ευεργετικές για το περιβάλλον.
«Καμπανάκι» για την κλιματική αλλαγή
Μπορεί η μείωση των εκπομπών CO2 να εκτιμάται ότι μειώθηκε πέρυσι 7% σε ετήσια βάση, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πτώση μεταπολεμικά.
Ήταν ωστόσο πρόσκαιρη. Και είχε μικρό αντίκτυπο στην κλιματική αλλαγή, όπως προκύπτει από την τελευταία έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO), που προβλέπει μέσα στην επόμενη πενταετία πιθανότητες 90% να ζήσουμε την πιο ζεστή χρονιά στα χρονικά και 44% να φτάσει προσωρινά η μέση ετήσια θερμοκρασία στον πλανήτη 1,5 βαθμούς πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα.
Μικτή εικόνα στα οικοσυστήματα
Ο αντίκτυπος της «ανθρωποπαύσης», όπως ονομάζουν επιστήμονες την διάρκεια των lockdowns, φαίνεται ότι ήταν με διαφορετικό πρόσημο σε διάφορα οικοσυστήματα στον πλανήτη.
Νέα μελέτη διεθνούς επιστημονικής ομάδας -που συνέλεξε και ανέλυσε δεδομένα από εκατοντάδες επιστημονικά προγράμματα παρακολούθησης, από 67 χώρες-
καταγράφει σε γενικές γραμμές θετική επίδραση του φαινομένου στη φύση.
Ωστόσο, υπάρχουν και αρνητικές παράμετροι, τονίζει.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η άγρια φύση ευνοήθηκε από την ξαφνική μείωση των επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης και θορύβου, με τον περιορισμό της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Καταγράφηκαν για παράδειγμα θετικές αλλαγές στη αναπαραγωγική επιτυχία ειδών, στην υγεία και στα ποσοστά θνησιμότητας.
Καθώς, δε, η παρουσία των ανθρώπων μειωνόταν, σε πολλά σημεία του πλανήτη τα ζώα μετακινήθηκαν γρήγορα για να αναπληρώσουν το κενό.
Τα lockdown έβαλαν, εν τω μεταξύ, στον «πάγο» ερευνητικά προγράμματα που σχετίζονται π.χ. με την προστασία και την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας ή τον έλεγχο επεμβατικών ειδών.
Γεγονός, που με τη σειρά του -τονίζουν οι επιστήμονες- μπορεί
να λειτουργήσει ως ντόμινο μεταξύ οικοσυστημάτων, με μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Ταυτόχρονα, καταγράφηκε αύξηση στο παράνομο κυνήγι και στην αλιεία σε πολλές περιοχές, κυρίως για διατροφικούς λόγους και σε αντιστάθμισμα της απώλειας εισοδήματος.
Φυσικά πάρκα, που παρέμειναν ανοιχτά για το κοινό, κατακλύστηκαν από ασυνήθιστα μεγάλα πλήθη.
Σε πολλά μέρη, οι ορδές πεζοπόρων επέκτειναν μονοπάτια και προκάλεσαν ζημιές σε οικοτόπους.
«Καθώς η ανθρώπινη δραστηριότητα επιστρέφει σε φυσιολογικούς ρυθμούς», επισημαίνει η Δρ. Ρεμπέκα Σο, επικεφαλής της επιστημονικού τμήματος του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF), «είναι σημαντικό να παρακολουθούμε πώς αυτές οι επιδράσεις μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου».
