Ελληνικό χρέος: Η χώρα χρωστάει τρεισήμισι φορές τον εαυτό της - Σοκάρουν τα στοιχεία για το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος

Ίλιγγο προκαλούν τα στοιχεία για το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος που έρχεται στο προσκήνιο με αφορμή την πανδημική κρίση και αθροιστικά ξεπερνά τα 584 δισ. ευρώ κινούμενο τρεισήμισι φορές πάνω από το ελληνικό ΑΕΠ (168 δις. ευρώ).
Από το προηγούμενο ποσό τα 243 δισ. ευρώ είναι «κόκκινες» οφειλές ιδιωτών προς την εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία, τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις.

Με βάση την ακτινογραφία του Γραφείου προϋπολογισμού στη βουλή το ιδιωτικό χρέος διαρθρώνεται ως εξής:

• 108,1 δισ. ευρώ, αφορούν οφειλές στην εφορία,
• 58,1 δισ. ευρώ, δάνεια προς στις τράπεζες
• 38,9 δισ. ευρώ, στις εγχώριες εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ).
• 37,5 δισ. ευρώ εισφορές και τέλη προς τα ασφαλιστικά ταμεία

Σε ύψος- ρεκόρ το δημόσιο χρέος

Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης αυξήθηκε κατά 10 περίπου δισ φτάνοντας τα 341 δις ευρώ (205% του ΑΕΠ) τον Δεκέμβριο του 2020 και το Γραφείο Προϋπολογισμού στη Βουλή χτυπάει καμπανάκι καθώς η εξυπηρέτησή του θα ασκήσει πιέσεις στον κρατικό προϋπολογισμό, ιδιαίτερα αφού αρθούν τα έκτακτα μέτρα μαζικών αγορών κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ.
Σύμφωνα με την αναθεωρημένη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους για το 2020 η πανδημική κρίση επιδείνωσε τη μεσοπρόθεσμη εικόνα σε σχέση με την προηγούμενη ανάλυση (2019).
Το αποτύπωμα θα είναι βαθύ στο χρέος της Γενικής Κυβέρνησης, το οποίο προβλέπεται να αυξηθεί από 180,5% του ΑΕΠ το 2019 σε πάνω από 207% του ΑΕΠ το 2020.
Ωστόσο, καθώς τα έκτακτα μέτρα που σχετίζονται με την πανδημία αναμένεται να είναι προσωρινά και η οικονομία αναμένεται να αρχίσει να ανακάμπτει το 2021, ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να ακολουθήσει μια πτωτική τάση από το 2021.
Παρόλα αυτά θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα, πάνω από το 120% του ΑΕΠ έως το 2040, κάτι που αντανακλά την επιδείνωση των βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων προοπτικών σε σύγκριση με την προηγούμενη ανάλυση, όπου ο λόγος χρέους αναμενόταν να κυμανθεί λίγο πάνω από το 100% εκείνη τη περίοδο.
Μέχρι το 2060, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ αναμένεται να είναι περίπου ίδιος και στις δύο αναλύσεις.
Οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες προβλέπεται να κυμανθούν πάνω από το 15% του ΑΕΠ για τα επόμενα 20 χρόνια, προτού μειωθούν σε περίπου 13% του ΑΕΠ έως το 2060.
Αυτό αντικατοπτρίζει πολύ μεγαλύτερες χρηματοδοτικές ανάγκες σε σχέση με την προηγούμενη ανάλυση, όπου αναμενόταν να παραμείνουν κάτω από το 10% του ΑΕΠ έως τις αρχές του 2030.
Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες θα εξισωθούν με την προηγούμενη ανάλυση.
Επισημαίνεται ότι στην αναθεωρημένη ανάλυση έχουν τροποποιηθεί σημαντικά οι υποθέσεις τόσο για τους ρυθμούς μεγέθυνσης όσο και για τα επιτόκια αναχρηματοδότησης του χρέους προς το ευνοϊκότερο.
Ειδικότερα, για τη μακροχρόνια περίοδο (2030-2060) ο προβλεπόμενος ρυθμός πραγματικής μεγέθυνσης έχει αυξηθεί κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες (από 1 σε 1,5%) και το προβλεπόμενο επιτόκιο έχει μειωθεί κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες (από 4,1% σε 3,4%). Και οι δύο παράμετροι είναι ιδιαίτερα καθοριστικές για την εξέλιξη του χρέους και των χρηματοδοτικών αναγκών.

Ιδιωτικό χρέος

Οφειλές προς την Εφορία

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις φορολογούμενων στο τέλος του τέταρτου τριμήνου του 2020 διαμορφώθηκαν στα 108,1 δις ευρώ, δηλαδή ήταν αυξημένες κατά 2,5 δις ευρώ σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2019 ενώ σε τριμηνιαία βάση, το συνολικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο παρουσιάζει αύξηση κατά 1,9 δις ευρώ σε σύγκριση με το υπόλοιπο όπως διαμορφώθηκε μέχρι το τέλος του τρίτου τρίμηνο του 2020.
Ο συνολικός αριθμός οφειλετών μειώθηκε στο τέλος του 2020 κατά 23.691 φυσικά και νομικά πρόσωπα σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στους 4.045.217 οφειλέτες.
Η μείωση των οφειλετών αποδίδεται και στον μεγάλο αριθμό των χρεών σε αναστολή είσπραξης στο πλαίσιο των μέτρων αντιμετώπισης των επιπτώσεων του COVID-19, καθώς και στη διαγραφή οφειλών από την ΑΑΔΕ σε 118.906 οφειλέτες με χρέη ύψους έως και 10 ευρώ.
Με βάση την κλίμακα κατανομή των οφειλών ο αριθμός των οφειλετών με χρέη έως 10 ευρώ μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά 139.814 οφειλέτες ενώ στην κατηγορία οφειλής μικρότερη του 1 ευρώ το πλήθος των οφειλετών μειώθηκε κατά 90.418 πρόσωπα, με τον συνολικό αριθμό των οφειλετών να διαμορφώνεται σε 266.932. Παράλληλα πτώση του αριθμού των οφειλετών κατά 19.710 παρατηρείται και στο εύρος οφειλής μεταξύ 500 και 10.000 ευρώ.
Αντίθετα, στις κατηγορίες οφειλής άνω των 10.000 ευρώ διαπιστώνεται αύξηση τόσο στο πλήθος των οφειλετών, όσο και στο ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο.
Σημειώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 πηγάζει από τους οφειλέτες με ύψος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ (αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε αυτήν την κατηγορία κατά 2,1 δις ευρώ), ο αριθμός των οποίων σημείωσε αύξηση κατά 205 πρόσωπα.
Στην αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σημαντική είναι η συνεισφορά των νομικών προσώπων καθώς οι οφειλές που προέρχονται από αυτά αυξήθηκαν κατά 1,4 δις ευρώ, ενώ το ύψος του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου τους σε αυτήν την κατηγορία οφειλής άγγιξε στο τέλος του 2020 τα 62,9 δις ευρώ.
Αντίστοιχα το πλήθος των νομικών προσώπων που οφείλουν πάνω από 1 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε στα 5.119, καθώς αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 132 νομικά πρόσωπα.

Οφειλές σε ασφαλιστικά ταμεία

Σχετικά με τα χρέη στα ασφαλιστικά ταμεία η έκθεση του ΚΕΑΟ δείχνει ότι στο τέλος του τέταρτου τριμήνου του 2020 διαμορφώθηκαν στα 37,5 δις ευρώ , δηλαδή αυξήθηκαν κατά 124,7 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.
Οι κύριες οφειλές ήταν 24,9 δις ευρώ και τα πρόσθετα τέλη 12,6 δις ευρώ.
Η αύξηση των συνολικών οφειλών προέρχεται από τις νέες εντάξεις οφειλετών (20.090 οφειλέτες με συνολικές οφειλές ύψους 53,1 εκατ. ευρώ), καθώς και από τη δημιουργία νέων οφειλών και την αύξηση των πρόσθετων τελών για τους οφειλέτες που είναι ήδη ενταγμένοι στο ΚΕΑΟ.
Σε ετήσια βάση ο αριθμός των οφειλετών αυξήθηκε κατά 6.593 και ο συνολικός αριθμός των μητρώων με οφειλές σε ασφαλιστικά ταμεία διαμορφώθηκε στο τέλος του 2020 σε 2.013.900 μητρώα.
Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης προέρχεται από την κατηγορία οφειλής μέχρι 50 ευρώ, ενώ μείωση κατά 31.667 παρουσίασε ο αριθμός των μητρώων που αφορά σε οφειλές από 50 έως 10.000 ευρώ.
Επίσης αύξηση παρατηρείται στις συνολικές οφειλές κατά περίπου 2,1 δις ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους, η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση των πρόσθετων τελών (κατά 1,5 δις ευρώ), και σε μικρότερο βαθμό στην αύξηση των κύριων οφειλών κατά 596,6 εκατ. ευρώ.
Αναλυτικότερα στην κατηγορία οφειλής μεταξύ 500 και 10.000 ευρώ στην οποία καταγράφεται το μεγαλύτερο μέρος (58%) των μητρώων, παρατηρείται η μεγαλύτερη μείωση κύριων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία (κατά 98,7 εκατ. ευρώ).
Αντίθετα, στην κατηγορία οφειλής μεταξύ 100.000 και 1.000.000 ευρώ εντοπίζεται η μεγαλύτερη αύξηση του ύψους των κύριων οφειλών (κατά 475,2 εκατ. ευρώ).

Χρέη σε ιδιώτες

Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του δημοσίου προς τους ιδιώτες για αγορά αγαθών και υπηρεσιών καθώς και οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων ανήλθαν συνολικά τον Ιανουάριο του 2021 σε 1,928 δις. ευρώ (1,351 δις. ευρώ και 577 εκ. ευρώ αντίστοιχα).
Αν στο ποσό αυτό προστεθεί και το «κρυφό» χρέος ύψους 584 ευρώ από την μην πληρωμή περίπου 152.949 εκκρεμών συντάξεων οι συνολικές τρέχουσες οφειλές του δημοσίου ανεβαίνουν στα 2,512 δις. ευρώ.

Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr