Φταίνε μόνο οι Βρυξέλλες κύριε Σαχίν; - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού
Ηταν λογικό για την Κομισιόν να κλείσει συμφωνίες με όλες τις φαρμακευτικές, σε μια περίοδο που δε μπορούσε να γνωρίζει ποιά θα κερδίσει την κούρσα του εμβολίου και οι κυβερνήσεις ήταν ενήμερες και μάλιστα και «υπερήφανες» για αυτή την επιλογή.
Ανήκω σε εκείνους που σε πολλές περιπτώσεις έχουν εκφράσει αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών των Βρυξελλών. Θεωρώ ότι είναι συχνά πολύ βραδείς, αυτοαναφορικοί και κατώτεροι των περιστάσεων. Ομως αυτή η συζήτηση για τις ευθύνες της ΕΕ, σε ότι αφορά τις καθυστερήσεις στην παράδοση των εμβολίων αρχίζει κάπου να καταντά και εκνευριστική και υποκριτική.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Κομισιόν στήριξε μια σειρά από εταιρίες που είχαν ξεκινήσει έρευνες με το εμβόλιο. Οταν άρχισαν να έρχονται τα πρώτα αποτελέσματα αποφάσισε να υπογράψει συμφωνίες με έξι από αυτές και να εξασφαλίσει πάνω από ένα δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίων (1,3). Βεβαίως κάθε εταιρία είχε σημειώσει διαφορετικό βαθμό προόδου. Ωστόσο το περασμένο φθινόπωρο κανείς δεν έβαζε στοίχημα για το ποια θα είναι η πρώτη, που θα μπορέσει να δώσει το δικό της σκεύασμα στην κυκλοφορία.
Η απόφαση αυτή προφανώς είχε τα ρίσκα της, αλλά η Κομισιόν δε μπορούσε για παράδειγμα να γνωρίζει ότι η Pfizer/Biontech θα είναι η πρώτη, που θα βγει στην αγορά.
Σε μια λογική λοιπόν ίσων αποστάσεων και για να αποφευχθούν κατηγορίες περί ευνοιοκρατίας κλείστηκαν συμφωνίες με όλους. Οι εθνικές κυβερνήσεις το γνώριζαν αυτό, όπως γνώριζαν και τον αριθμό των δόσεων, που είχαν συμφωνηθεί με κάθε εταιρία.
Ας μην ξεχνάμε ότι με βάση τον συνολικό αριθμό δόσεων που προβλέπονταν στα προσύμφωνα και οι οποίες στην πραγματικότητα ήταν περισσότερες από τα περίπου 900 εκατομμύρια, που θα χρειάζονταν για να εμβολιαστούν όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες, πολλοί πολιτικοί άρχισαν να υπερηφανεύονται για αυτή τη στρατηγική και να μιλούν για συνολικό αριθμό εμβολίων, που αντιστοιχούσε σε κάθε χώρα. (Στην Ελλάδα ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για 25 εκατ. δόσεις).
Στην πορεία αποδείχτηκε ότι κάποιες φαρμακευτικές θα αργήσουν... Μπορεί να είναι έτοιμες το Μάρτιο, το καλοκαίρι ακόμα και προς τα τέλη του 2021. Αυτό άρχισε να προκαλεί αναστάτωση και ξαφνικά άρχισαν να κατηγορούν όλοι την ΕΕ. Η κριτική τους ετσιάστηκε κυρίως στο ότι δεν εκμεταλλεύτηκε έγκαιρα μια option για επιπρόσθετες 100 εκατ. δόσεις της Pfizer/Biontech.
Αυτό είναι σωστό. Αλλά αναρωτήθηκε κανείς για το απλό; Ας πούμε ότι η ΕΕ είχε συμφωνήσει με τις εν λόγω εταιρίες για ακόμα περισσότερες δόσεις. Ακόμα και ένα δισ. Θα ήταν σε θέση η εταιρία να της παραδώσει μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2021; Η απάντηση είναι όχι. Ηδη υπάρχουν δυσκολίες και καθυστερήσεις ακόμα και για αυτές τις «λιγοστές» δόσεις που έχουν συμφωνηθεί. Είναι λοιπόν μάλλον εκ του πονηρού οι παρεμβάσεις του επικεφαλής της Biontech, Ουγκούρ Σαχίν, που έχει αρχίσει την παρέλαση στα γερμανικά ΜΜΕ και κατηγορεί για την καθυστέρηση τις Βρυξέλλες και εμμέσως και το Βερολίνο. Το πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι καμιά εταιρία δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί τόσο άμεσα στην απίστευτα υψηλή παγκόσμια ζήτηση. Ούτε καν τα φιαλίδια δεν προλαβαίνουν να παράγουν στους ρυθμούς που θα ήθελαν.
Η παρέμβαση του Σαχίν πιθανώς έχει και ένα άλλο στόχο. Να αποτρέψει δηλαδή τη συζήτηση για το αν η γερμανική κυβέρνηση θα μπορούσε να υλοποιήσει την αλλαγή στη νομοθεσία περί προστασίας της δημόσιας Υγείας από μολύνσεις, που είχε υιοθετήσει στις αρχές της πανδημίας. Με βάση την τροποποίηση στο άρθρο 5 θα μπορούσε θεωρητικά να καταργήσει την πατέντα για το εμβόλιο και να δώσει εντολή παραγωγής του και σε άλλες εταιρίες. Είναι μια πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία, αλλά ποιά φαρμακευτική θα ήθελε να «παραδώσει» τη δική της χρυσή πατέντα; Ετσι συζητάμε ξανά και ξανά για τις κακές και μάλλον «απρόσωπες» Βρυξέλλες και έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο. Εμείς δηλαδή οι απλοί πολίτες λιγότερο. Οι φαρμακευτικές και οι κυβερνήσεις περισσότερο.
