Ιταλία: Συλλογικό τραύμα και συλλογική ευθύνη - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού
Η Ιταλία ήταν από τις χώρες επλήγησαν πρώτες και βαρύτερα από άλλες ευρωπαϊκές από τον κορωνοϊό την περασμένη άνοιξη. Τώρα φαίνεται να τα πηγαίνει καλύτερα από άλλους γείτονες της και οι επιστήμονες αναζητούν την εξήγηση για αυτό.
Η πρώτη δυτικοευρωπαϊκή χώρα που επλήγη από την δολοφονική πανδημία του κορονωϊού, η Ιταλία καταγράφει σήμερα περιορισμένα περιστατικά σύγκριση με τους γείτονες. Το ερώτημα που αυτομάτως «βασανίζει» τους επιστήμονες είναι γιατί συμβαίνει αυτό και κυρίως αν θα διαρκέσει και το επόμενο διάστημα. Για παράδειγμα την περασμένη Πέμπτη η Γαλλία ανέφερε 16.096 νέες μολύνσεις Covid-19 και η Ισπανία πάνω από 10.000, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός στην Ιταλία παρέμεινε για εβδομάδες σταθερά κάτω από τις 2.000. Βεβαίως στην Ιταλία πραγματοποιούνται λιγότερα τεστ - περίπου 120.000 την ημέρα, έναντι 180.000 της Γαλλίας - αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να εξηγήσει την σημαντική διαφορά στις νέες λοιμώξεις.
Οι ειδικοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι σε μεγάλο βαθμό το φαινόμενο αυτό οφείλεται στην επιτυχία ενός αυστηρού και μακροχρόνιου lockdown, σε συνδυασμό με ένα «συλλογικό τραύμα» που άλλαξε άρδην την συμπεριφορά των δυτικών «γειτόνων μας» και τους έκανε πιο προσεκτικούς και πιο «υπάκουους» στις οδηγίες των επιδημιολόγων.
«Η επιδημία έπληξε την Ιταλία νωρίτερα από άλλες χώρες ... και οδήγησε αμέσως σε ένα πολύ σκληρό αλλά τελικά αρκετά αποτελεσματικό σχέδιο περιορισμών», λέει ο καθηγητής Μάσσιμο Αντρεόνι, ειδικός σε μολυσματικές ασθένειες στο νοσοκομείο Τορ Βεργκάτα της Ρώμης. Το «κλείδωμα» που επιβλήθηκε στις αρχές Μαρτίου διατηρήθηκε μέχρι και τον Μάιο, και η άρση του έγινε πολύ πιο σταδιακά από ό, τι αλλού.
Με την εκτίμηση αυτή συμφωνεί και ο Μάσσιμο Γκάλλι, επικεφαλής του τμήματος μολυσματικών ασθενειών στο νοσοκομείο Σάκκο του Μιλάνου. «Η δραστική παρέμβαση, ένα μακρύτερο και αυστηρότερο lockdown, παρήγαγε πράγματι ένα καλύτερο αποτέλσμα προστασίας».
Δεν είναι τυχαίο ότι η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ανέφερε την Ιταλία ως παράδειγμα αυτή την εβδομάδα, επαινώντας τις «σαφείς κυβερνητικές οδηγίες, την ισχυρή δημόσια υποστήριξη για τη μείωση της μετάδοσης» και την ανταλλαγή πληροφοριών.
Οι μάσκες είναι υποχρεωτικές σε όλους τους πολυσύχναστους δημόσιους χώρους από τις 6 το απόγευμα μέχρι τις 6 το πρωϊ, μια προφύλαξη που έχουν αποδεχτεί και οι τουρίστες από χώρες με πολύ χαλαρότερα μέτρα, οι οποίοι δηλώνουν συχνά στον ιταλικό Τύπο ότι αισθάνονται ασφαλείς εκεί.
Το Διεθνές Αεροδρόμιο Fiumicino της Ρώμης ήταν το πρώτο στον κόσμο, που έλαβε πέντε αστέρια για τη διαχείριση της Covid-19 από τον οργανισμό αξιολόγησης Skytrax, ο οποίος επαίνεσε τους ελέγχους θερμοκρασίας, τις μάσκες, την χρήση απολυμαντικών και την αυστηρή τήρηση της φυσικής απόστασης μεταξύ των ταξιδιωτών.
Αλλά και οι επιχειρήσεις συμμορφώθηκαν με τις αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές των αρχών είτε αυτό αφορούσε το εμπόριο είτε την εστίαση. Για παράδειγμα στα εστιατόρια οι πελάτες θερμομετρούνται, απολυμαίνουν τα χέρια τους και συπληρώνουν ένα έντυπο με τα στοιχεία τους αν χρειαστεί να τους αναζητήσουν οι αρχές, στο πλαίσιο μιας ιχνηλάτησης.
Ο «φόβος του άλλου»
Αλλά αυτό που επίσης υπογραμμίζουν οι επιστήμονες, με πρώτους τους ψυχολόγους είναι ότι το τραύμα, που προκάλεσε στην κοινωνία η κορύφωση της πανδημίας την περασμένη άνοιξη οδήγησε σε αλλαγή της συμπεριφοράς και «θέσπισε» νέους κανόνες κοινωνικότητας, για ένα λαό που ως μεσογειακός θεωρείται ιδιαίτερα εκδηλωτικός.
Είναι ενδεικτικό άλλωστε ότι πολλά νοσοκομεία και ερευνητικά ινστιτούτα έχουν καταγράψει κατακόρυφη αύξηση «κρουσμάτων» κατάθλιψης και διαταραχών της ψυχικής υγείας, οι οποίες μπορεί επίσης να συμβάλλουν στον περιορισμό της μετάδοσης, αφού οδηγούν σε «απομονωτικές συμπεριφορές».
Η ψυχολόγος Γκλόρια Βολπάτο, η οποία εργάζεται στο Μπέργκαμο, στην περιοχή που έχει πληγεί περισσότερο από την Ιταλία, έκανε την περασμένη εβδομάδα λόγο για τον «φόβο του άλλου», για μια κατάσταση δηλαδή, όπου όλες οι επαφές θεωρούνται δυνητικοί κίνδυνοι μετάδοσης. Οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες μιας τέτοιας φοβίας για την κοινωνία και ειδικά για τα παιδιά δεν μπορούν να προβλεφθούν σήμερα, αλλά εξηγούν σε σημαντικό βαθμό τον περιορισμό της μετάδοσης του Sars-CoV-2 τους τελευταίους μήνες.
Η μεγαλύτερη άμεση ανησυχία αφορά το άνοιγμα των σχολείων αυτήν την εβδομάδα σε πέντε νότιες περιοχές, που είχαν καθυστερήσει να προχωρήσουν σε αυτό το βήμα, καθώς και την πρόσφατη απόφαση για είσοδο οπαδών στα γήπεδα ποδοσφαίρου σε όλη την Ιταλία - αν και επιτρέπονται μόλις 1.000 ανά αγώνα. Οι επιστήμονες θα χρειαστούν περίπου δύο εβδομάδες, όπως λένε, για να μπορέσουν να δούν τον αντίκτυπο αυτών των βημάτων και αν η Ιταλία θα καταφέρει να διατηρήσει αυτά τα χαμηλά νούμερα νέων μολύνσεων ή αν και πάλι θα πλησιάσει στα επίπεδα της Γαλλίας και της Ισπανίας.
