Η άγνωστη ...διασταύρωση κορωνοιού - γρίπης - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού
Η προσπάθεια να κρατηθούν χαμηλά τα επίπεδα της εποχικής γρίπης είναι το μεγάλο ζητούμενο για τα συστήματα υγείας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Προς το παρόν οι επιστήμονες κάνουν υποθέσεις για το πώς θα συμπεριφερθούν οι δύο ιοί όταν «ανταμώσουν»
H είσοδος του φθινοπώρου φέρνει την επιστημονική κοινότητα πιο κοντά σε μια μεγάλη πρόκληση, αλλά πιθανώς και πιο κοντά στη λύση ενός γρίφου που απασχολεί εδώ και μήνες σε θεωρητικό επίπεδο: Τι θα συμβεί όταν ο ιός της εποχιακής γρίπης συναντηθεί με τον SarS-CoV-2; Μέχρι στιγμής μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν, αλλά σε κάθε περίπτωση οι ανησυχίες επικεντρώνονται στο γεγονός ότι ένα διπλό φορτίο από τη γρίπη και το Covid-19 θα μπορούσε να ρίξει κάθε σύστημα υγείας στα γόνατα. Οι πάσχοντες από γρίπη θα μπορούσαν να επιβαρύνουν περαιτέρω τα εργαστήρια δοκιμών. Θα μπορούσαν να ξεχειλίσουν οι αίθουσες αναμονής των νοσοκομείων και οι μονάδες εντατικής θεραπείας να υπερβούν το όριο χωρητικότητας τους; Αυτό εξαρτάται από το πώς θα συνεχιστεί η πανδημία covid-19, αλλά και από το πόσο βαριά θα εκδηλωθεί η εποχική γρίπη αυτή τη φορά.
Ακόμα και σε χώρες όπως η Γερμανία, όπου υπάρχουν εν δυνάμει ακόμα διαθέσιμες 42.000 κλίνες ΜΕΘ η ανησυχία υπάρχει σε σχέση με τις δυνατότητες κάλυψής τους και από πλευράς ανθρώπινου δυναμικού, αφού σε περιόδους γρίπης σημαντικό ποσοστό του ίδιου του νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού ασθενεί και δε μπορεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του.
Οι κανόνες υγιεινής και προστασίας
Ενα αισιόδοξο στοιχείο στο οποίο ποντάρουν οι ειδικοί έχει να κάνει με τους κανόνες υγιεινής και τους διάφορους περιορισμούς, που λογικά θα περιορίσουν και την εξάπλωση της γρίπης. «Αποτελεί υψηλή προτεραιότητα οι αριθμοί της γρίπης να διατηρηθούν χαμηλοί», λέει η Σίλκε Μπούντα από την ομάδα εργασίας κατά της γρίπης του «διάσημου» πλέον Ινστιτούτου Ρόμπερτ Κοχ. Την άνοιξη διαπιστώθηκε ότι το κύμα της γρίπης έληξε απότομα, όταν όλοι συμμορφώθηκαν με τους κανόνες προστασίας από τον Sars-Cov-2. «Αυτό δείχνει ότι αυτοί οι κανόνες λειτουργούν επίσης κατά της γρίπης.» Πιστεύεται λοιπόν ότι πολλά μπορούν να επιτευχθούν κατά της γρίπης. μειώνοντας τις επαφές και τηρώντας τους κανόνες υγιεινής, κάτι που πολλοί από πολλούς ειδικούς της γρίπης θα θεωρούσαν ότι ήταν αδύνατον να απαιτήσουν στο παρελθόν.
Η εμπειρία του νότιου ημισφαιρίου, εκεί όπου οι μήνες της γρίπης συμπίπτουν με το δικό μας καλοκαίρι και θεωρούνται ένα είδος προπομπού για το βόρειο ημισφαίριο, είναι καθησυχαστική: Στην Αυστραλία, για παράδειγμα, η περίοδος της γρίπης έχει σχεδόν «εξαφανιστεί» φέτος - περίπου 21.000 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα γρίπης καταγράφηκαν το 2020, αντί για σχεδόν 300.000 την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους.
Αλλά κανείς δεν θέλει να βασιστεί σε αυτό. «Είναι απολύτως ασαφές εάν θα δούμε ένταση ή ύφεση της γρίπης στην Ευρώπη», λέει ο Πάζι Πέντιννεν, ειδικός εμβολιασμού στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων στη Στοκχόλμη. Μια διπλή επιδημία της γρίπης και του Covid-19 θα μπορούσε να έχει τόσο καταστροφικές συνέπειες για τους ασθενείς υψηλού κινδύνου και το σύστημα υγείας στο σύνολό του, ώστε είναι σημαντικό να αποκλειστεί αυτός ο «συνδυασμός».
Οι άγνωστες πτυχές μιας διπλής μόλυνσης
Αλλά τι πραγματικά συμβαίνει εάν κάποιος μολυνθεί ταυτόχρονα με το Sars-CoV-2 και τον ιό της γρίπης; «Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι συμβαίνουν τέτοιες παράλληλες ή ταχέως διαδοχικές λοιμώξεις», λέει ο Μάρκους Πάννινγκ από το Ινστιτούτο Ιολογίας στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ. «Γνωρίζουμε από άλλους συμβατικούς αναπνευστικούς ιούς ότι μπορούν να μολύνουν έναν ασθενή δυο ή και τρεις μαζί. Έχουμε εντοπίσει ακόμη και πέντε διαφορετικά παθογόνα σε ορισμένα παιδιά.»
Ενθαρρυντικό είναι πάντως ότι τέτοιες προηγούμενες αναφορές περιπτώσεων ασθενών δείχνουν ότι αυτές οι διπλές λοιμώξεις δεν πρέπει απαραίτητα να επιδεινώσουν την πορεία της νόσου. Μια λοίμωξη με έναν σχετικά αβλαβή ιό κρυολογήματος μπορεί ακόμη και να προστατεύσει από τη μόλυνση με ένα παθογόνο της γρίπης.
Κάτι ανάλογο κατέγραψαν οι επιδημιολόγοι όταν η πανδημία της γρίπης των χοίρων έπεσε απότομα στην Ευρώπη το 2009, μετά την επανεκκίνηση των σχολείων σε αρκετές χώρες μετά τις καλοκαιρινές διακοπές - και τα παιδιά μολύνονταν όλο και περισσότερο με ρινοϊούς.
Η αμερικανίδα ερευνήτρια Ελεν Φόξμαν από τη Σχολή Ιατρικής του Yale και η ομάδα της κατάφεραν να δώσουν μια εξήγηση για αυτήν τη βραχυπρόθεσμη προστασία, με πειράματα στο εργαστήριο, χρησιμοποιώντας ειδικές κυτταρικές καλλιέργειες. Η ιντερφερόνη, μια ουσία που παράγεται από τον οργανισμό ως μέρος της ανοσολογικής απόκρισης σε βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις, είναι υπεύθυνη για αυτό.
Αλλά μπορεί ένα κρυολόγημα που προκαλείται από ρινοϊούς να αποτρέψει τη μόλυνση από κοροναϊό; Μήπως η Covid-19 σε κάνει λιγότερο ευαίσθητο στη γρίπη και αντίστροφα; Δυστυχώς, τέτοιες ερωτήσεις δεν μπορούν ακόμη να απαντηθούν προς το παρόν.
Αλλά ελπίδες φέρνει μια μελέτη από τη Βραζιλία: Οι συγγραφείς της καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι ασθενείς Covid-19, που είχαν εμβολιαστεί κατά της γρίπης πεθαίνουν λιγότερο συχνά από αυτούς που δεν έχουν εμβολιαστεί. Αυτός είναι και ο λόγος, που στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν παραγγελθεί και αναμένεται να γίνουν περισσότερα εμβόλια κατά της γρίπης από κάθε άλλη χρονιά.
Για την ερευνήτρια υπάρχει και ένα επιπρόσθετο επιχείρημα υπέρ του εμβολιασμού κατά της γρίπης φέτος, πέρα από τους ιατρικούς λόγους. Τα συμπτώματα της γρίπης, όπως λέει, θα αποτελέσουν σίγουρα ένα ιδιαίτερο ψυχολογικό βάρος αυτό το χειμώνα, ειδικά μέχρι να γνωρίζουν οι παθόντες από τις ακριβώς αρρώστησαν.
Με στοιχεία από το «der Spiegel»
