Ευρώπη: Γρίφος με το άνοιγμα των σχολείων – Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού
Με αρκετά διαφορετικές προσεγγίσεις, παρά τις κοινές διαβεβαιώσεις ότι προέχει η διασφάλιση της υγείας των παιδιών άνοιξαν ή ανοίγουν σταδιακά τα σχολεία στην Ευρώπη.
Μια από τις δυσκολότερες εξισώσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις της ΕΕ καθώς το καλοκαίρι ετοιμάζεται να μας αποχαιρετήσει είναι αυτή με το άνοιγμα των σχολείων. Το ζήτημα προκαλεί ανησυχίες και αντιπαραθέσεις σε πολλές χώρες. Δεν αποτελεί δηλαδή «ελληνική» ιδιαιτερότητα. Φυσικά όλες οι κυβερνήσεις μιλούν για διασφάλιση της υγείας των παιδειών, αλλά συνηθίζουν να χρησιμοποιούν τη φράση που ακούμε και στην Ελλάδα από πολλούς αρμόδιους και μη: «Ο φυσικός χώρος των παιδιών είναι τα σχολεία».
Αλλά η αντιμετώπιση δεν είναι παντού η ίδια. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Γερμανίας, όπου οι αρμοδιότητες για τη λειτουργία των σχολείων ανήκουν στις τοπικές κυβερνήσεις των 16 κρατιδίων και αυτό οδηγεί σε μια πανσπερμία αποφάσεων. Αλλωστε δεν είναι και ίδιος ο χρόνος, που ανοίγουν τα σχολεία. Σε μερικά κρατίδια η σχολική χρονιά έχει αρχίσει, σε άλλα ξεκινά σήμερα, σε άλλα την ερχόμενη εβδομάδα. Υπάρχουν πάντως περιπτώσεις, όπου αποφασίστηκε το κλείσιμο τους σε συγκεκριμένες περιοχές, μετά την εμφάνιση υψηλού αριθμού κρουσμάτων.
Σε ότι αφορά την χρήση της μάσκας πάντως οι γνώμες διϊστανται. Η μάσκα προστασίας είναι υποχρεωτική στο προαύλιο και στους εξωτερικούς χώρους, αλλά στις περισσότερες περιοχές όχι μέσα στην τάξη, με εξαίρεση το κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας όπου επιβάλλεται η χρήση της και την ώρα των μαθημάτων. Πολλοί εκπαιδευτικοί επισημαίνουν πάντως ότι ειδικότερα για τις μικρότερες ηλικίες έχει σημασία να μπορούν να βλέπουν το πρόσωπο και τα χείλη των δασκάλων τους την ώρα του μαθήματος.
Στην γειτονική Αυστρία, η οποία επίσης αποτελεί ομοσπονδιακό κράτος με αυτονομία κάθε κρατιδίου για τη σχολική λειτουργία η σχολική χρονιά δεν έχει ακόμα ξεκινήσει και προς το παρόν οι υπεύθυνοι κρατούν στάση αναμονής με έκδηλη ως ένα βαθμό και την αμηχανία... Σε κάποια κρατίδια υπάρχουν γκρίνιες για το γεγονός ότι δεν υπάρχει χωροταξικά η δυνατότητα για «σπάσιμο» των τάξεων με 25 ή και περισσότερα παιδιά. Επίσης η σύσταση για μαθήματα στην αυλή των σχολείων δε μπορεί να είναι ρεαλιστική από την έναρξη του φθινοπώρου και μετά όταν και θα αρχίσουν να πέφτουν οι θερμοκρασίες. Αυτό που εύχονται οι εκπαιδευτικοί είναι λοιπόν να ανακοπεί η νέα ανοδική τάση που παρουσιάζει ο αριθμός των κρουσμάτων.
Οι Σκανδιναβοί ως πρότυπο
Σε ότι αφορά τις οριστικές αποφάσεις Γερμανοί και Αυστριακοί προσανατολίζονται και στα θεωρούμενα ως επιτυχημένα μοντέλα των σκανδιναβικών χωρών, όπως η Δανία και η Νορβηγία, που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την πανδημία πρώτα στο «ψυχολογικό επίπεδο» επιχειρώντας δηλαδή να ενημερώνουν τα παιδιά χωρίς να τα τρομάζουν, όπως λέγεται χαρακτηριστικά. Οι επιδημιολόγοι κατάφεραν εκεί να πείσουν την κοινή γνώμη για την σημασία της ατομικής προστασίας χωρίς να χρειαστεί να προσφύγουν σε σενάρια τρόμου όπως τονίζεται χαρακτηριστικά.
Η Δανία ήταν από τις πρώτες χώρες που άνοιξαν τα σχολεία τους, στα μέσα Απριλίου, μετά το πρώτο lockdown, εφαρμόζοντας ένα σύστημα μειωμένων σε αριθμό παιδιών τάξεων με 12 μαθητές. Οι ομάδες αυτές δεν έρχονταν σε καμιά επαφή η μια με την άλλη. Κάθε δύο ώρες υπήρχε υποχρεωτικό πλύσιμο χεριών και δύο φορές τη μέρα απολύμανση των χώρων. Φυσικά για να κάνεις κάτι τέτοιο χρειάζεσαι τις ανάλογες υποδομές. Τώρα τα σχολεία θα ανοίξουν και πάλι με μεγαλύτερο αριθμό παιδιών στις τάξεις χωρίς χρήση μάσκας και με προτεραιότητα και πάλι στους κανόνες υγιεινής. Ετσι κι αλλιώς στις περισσότερες χώρες δεν προβλέπεται η χρήση προστατευτικής μάσκας μέσα στην τάξη.
Σε ανάλογο μήκος κύματος κινούνται και οι Νορβηγοί, όπου υπάρχει το σύστημα με τον «σηματοδότη» covid-19 (πράσινο, κίτρινο ή κόκκινο) από το χρώμα του οποίου θα εξαρτάται και η αυστηρότητα των μέτρων. Αν η κατάσταση από το κίτρινο που είναι σήμερα περάσει στο κόκκινο, τότε θα αποφασίζεται για παράδειγμα «σπάσιμο» των τάξεων σε μικρότερα τμήματα και εκ περιτροπής ωράριο. Το σημαντικότερο όμως για την υπουργό Παιδείας εκεί είναι «να μείνουν τα σχολεία ανοικτά». Το σίγουρο είναι πάντως ότι σε χώρες, όπως οι σκανδιναβικές, όπου παραδοσιακά επενδύονται πολύ περισσότερα στην Παιδεία ήταν και πιο «εύκολη» η αντιμετώπιση της πανδημίας, η παρακολούθησή της στα σχολεία, κάτι που έγινε για παράδειγμα πολύ συστηματικά στη Φινλανδία και η προσαρμογή των αρχικών μέτρων του απόλυτου περιορισμού.
Σε άλλες χώρες όπου το κοινωνικό σύστημα παρουσιάζει σημαντικές τρύπες, όπως για παράδειγμα η Βρετανία είναι αμφίβολο αν «όλα θα πάνε καλά», απλά και μόνο με «επισημάνσεις» σαν αυτή του Μπόρις Τζόνσον, ότι η λειτουργία των σχολείων είναι εθνική υπόθεση.
Για την Ιταλία πιθανώς να έχετε ακούσει περισσότερα. Το μάθημα της πανδημίας ήταν πολύ σκληρό για την κοινωνία, αλλά και για την κυβέρνηση Κόντε, η οποία δείχνει να προσπαθεί να επενδύσει σημαντικά στο σχολικό σύστημα με νέα «ατομικά θρανία» για τους μαθητές, εξεύρεση νέων χώρων διδασκαλίας και αύξηση του αριθμού των διδασκάλων, έτσι ώστε να μικρύνουν τα τμήματα, δωρεάν μάσκες και μια σειρά από μέτρα που θα προσπαθήσουν να κρατήσουν τα σχολεία ανοικτά, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ασφάλεια.
Κανονικά σε όλους αυτούς τους τομείς για την πρακτική και ασφαλή λειτουργία των σχολείων θα έπρεπε να είχε «επενδύσει» άμεσα και η ΕΕ πέραν των πακέτων ανάπτυξης, που θα αρχίσουν να έχουν κάποια επίδραση στην οικονομία από το καλοκαίρι του 2021 το νωρίτερο.
Πάντως παρά τις διαφορές σε επιμέρους θέματα όπως η μάσκα υπάρχουν και πολλές κοινές πρακτικές. Η σημασία της προσωπικής υγιεινής και του πλυσίματος των χεριών ειδικά για τις πιο μικρές ηλικίες, η παραμονή όσο γίνεται περισσότερο στον καθαρό αέρα και ο συχνός αερισμός των τάξεων, η προσπάθεια να αποφεύγονται οι κοντινές αποστάσεις και η επαφή μεταξύ διαφορετικών τμημάτων και η πρόβλεψη για καλύτερο τεχνολογικό εξοπλισμό σε περίπτωση, που χρειαστεί για κάποιο διάστημα να υπάρξει διδασκαλία μέσω διαδικτύου από το σπίτι, είναι μερικές από αυτές τις πρακτικές.
