Η Βενετία περιμένει - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού
Η Βενετία, το φεστιβάλ και η αναζήτηση ενός τρίτου δρόμου
Για μια πόλη που «πνιγόταν» τα τελευταία χρόνια από τον τουρισμό, το 2020 αποδείχτηκε κάτι περισσότερο από «δίσεκτο» και το μέλλον παραμένει αβέβαιο.
Πριν από ενάμιση χρόνο είχα συναντηθεί με εκπροσώπους μιας οργάνωσης πολιτών από τη Βενετία, η οποία είχε γεννηθεί από την αντίδραση τους μπροστά στην απώλεια του χαρακτήρα της πόλης εξαιτίας του φαινομένου που βαφτίστηκε «υπερτουρισμός». Μου περιέγραφαν το πρόβλημα με τις ντουζίνες των κρουαζιερόπλοιων, που έφταναν εκεί κάθε εβδομάδα, με το αδιαχώρητο που προκαλούσαν στα σοκάκια και στις γέφυρες της ιστορικής πόλης τα εκατομμύρια των επισκεπτών, που πολλές φορές το μόνο που έπαιρναν μαζί τους φεύγοντας μετά από μια επίσκεψη μερικών ωρών ήταν αμέτρητες selfies και ένα μπουκαλάκι νερό. H Ελενα, μόνιμη κάτοικος της πόλης εξηγούσε ότι στόχος της πρωτοβουλίας ήταν «να μάθουμε στους τουρίστες ότι η Βενετία είναι ένα εύθραυστο μέρος, το οποίο πρέπει να προστατευτεί».
Αφορμή για το ρεπορτάζ μου είχε δώσει ένα ντοκυμαντέρ με τίτλο «Το Σύνδρομο της Βενετίας». Σε κάποιο σημείο του ένας γέρος Βενετσιάνος, πίνοντας τον εσπρέσο του και παρατηρώντας τις ορδές των τουριστών παρατηρούσε ότι «κάποια μέρα θα μας πνίξουν όλοι αυτοί και θα πνιγούν κι οι ίδιοι με το κάτουρό τους».
Κανείς μας δε μπορούσε να φανταστεί ότι σήμερα, λίγες μέρες μετά το τέλος της καραντίνας η αγωνία πολλών Βενετσιάνων θα ήταν αν και πότε θα επιστρέψουν οι τουρίστες. Η κίνηση σε μια πόλη, που μετατράπηκε σε «πάρκο εμπειριών» είναι ακόμα υποτονική. Κρουαζιερόπλοια δεν αναμένονται τουλάχιστον για το επόμενο τρίμηνο. Και οι πολίτες αρκετών χωρών κρατούν ακόμα στη μνήμη τους το δεδομένο: η περιοχή του Βένετο συνολικά χτυπήθηκε περισσότερο από άλλες από την πανδημία. Ηταν το δεύτερο μεγάλο χτύπημα για τη Βενετία μετά τις σαρωτικές πλημμύρες του περασμένου χειμώνα.
Φτάσαμε λοιπόν από το ένα άκρο στο άλλο; Πολλοί που καταριώνταν τους τουρίστες, τώρα τους νοσταλγούν; Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Στις αρχές της χρονιάς στην πόλη κυριαρχούσαν οι συζητήσεις για το πώς θα βελτιωθεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Αλλά υπήρχαν και ορισμένοι που αισθάνονται τώρα δικαιωμένοι και βλέπουν μια ευκαιρία για μια στροφή ή καλύτερα «επιστροφή» σε ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο.
«Η Βενετία πεθαίνει χωρίς τουρίστες, αλλά και από τους πάρα πολλούς τουρίστες. Είναι απαραίτητο να βρεθεί μια ισορροπία», δηλώνει τώρα από τη Ρώμη ο Πιέρ Πάολο Μπαρέτα, αναπληρωτής γραμματέας του υπουργείου Οικονομίας και επίδοξος υποψήφιος με την Κεντροαριστερά στις επόμενες δημοτικές εκλογές στη Βενετία.
«Αλλά πάνω απ 'όλα πρέπει να αναπτύξουμε μια οικονομία, που δεν είναι απόλυτα εξαρτημένη από τον τουρισμό. Με την εστίαση στον τομέα της χειροτεχνίας, για παράδειγμα, την παράδοση της υαλουργίας ή τον κλάδο των εκδόσεων: τομείς που είναι στενά δεμένοι με την τοπική ταυτότητα και παράδοση».
Η «Μόστρα» της ελπίδας
Ενα μεγάλο ερωτηματικό αποτελεί και το φημισμένο Φεστιβάλ Κινηματογράφου που γίνεται κάθε Σεπτέμβριο. Σε αντίθεση με ότι έγινε για παράδειγμα στις Κάννες, εδώ οι διοργανωτές του ανακοίνωσαν ότι θα γίνει κανονικά, υπό την προϋπόθεση ότι μετέχοντες, κρίνοντες και επισκέπτες θα μπορέσουν να ταξιδέψουν μέχρι την πόλη των γονδολιέρηδων. H 77η «Μόστρα» είναι προγραμματισμένη για τις 2 έως τις 12 Σεπτεμβρίου και ο διευθυντής της Αλμπέρτο Μπαρμπέρα την χαρακτηρίζει ως μια «διοργάνωση της ελπίδας» τόσο για την Ιταλία όσο και για την κινηματογραφική βιομηχανία, έστω και αν παραδέχεται ότι ακόμα υπάρχουν αρκετές αβεβαιότητες και αρκετές οργανωτικές εκκρεμότητες.
«Θα είναι μια μοναδική έκδοση. Εξακολουθούμε να μην ξέρουμε τι ακριβώς θα μπορέσουμε να κάνουμε, αλλά στο μεταξύ επιλέγουμε τις ταινίες και καταρτίζουμε ένα σχέδιο, που θα επιτρέπει σε όλους να συμμετέχουν με ασφάλεια» δηλώνει χαρακτηριστικά. Ενα επιτυχές φεστιβάλ θα μπορούσε πράγματι να σηματοδοτήσει την οριστική επιστροφή στην κανονικότητα, αν φυσικά δεν υπάρξει επιστροφή ενός νέου κύματος του κορωνοϊού. Και να διώξει και τις φοβίες επίδοξων τουριστών που παραμένουν διστακτικοί.
