Σαφές μήνυμα πως η Τουρκία δεν μπορεί να «πατά σε δύο βάρκες» έστειλε η Ουάσινγκτον στην Άγκυρα αποκλείοντάς την από το πρόγραμμα για τα μαχητικά αεροσκάφη F-35.

Η εξέλιξη αυτή δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία αφού οι ΗΠΑ είχαν προειδοποιήσει την Τουρκία πως η προμήθεια S-400 θα προκαλέσει προβλήματα στο ΝΑΤΟ, αφού το ρωσικό οπλικό σύστημα δεν είναι συμβατό με τα αντίστοιχα της Συμμαχίας. Είχαν εκφραστεί δε φόβοι πως θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τη Μόσχα για να αντληθούν πληροφορίες σε ό,τι αφορά τα F-35.

Η Ουάσιγκτον αποφάσισε να «παγώσει» τη συμμετοχή της Άγκυρας στο πρόγραμμα για τα F-35 Lightning II το 2019, την ώρα που η Άγκυρα υποστήριζε πως οι S-400 δεν συνιστούν απειλή για το ΝΑΤΟ.

Συγκεκριμένα, η Τουρκία αποκλείστηκε από τη νέα συμφωνία για τα F-35 αφού οι ΗΠΑ ανακάλεσαν το μνημόνιο κατανόησης του 2016 το οποίο είχε υπογραφεί το 2016 από συνολικά εννέα χώρες. Πλέον η νέα συμφωνία, που υπεγράφη από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Δανία τη Νορβηγία, και τις ΗΠΑ δεν περιλαμβάνει την Τουρκία η οποία ενημερώθηκε σχετικά, μόλις χθες, όπως αναφέρει η τουρκική εφημερίδα Daily Sabah.

Παρά την απομάκρυνση της Τουρκίας από το πρόγραμμα, το Πεντάγωνο δήλωσε προηγουμένως ότι θα συνεχίσει να εξαρτάται από τους Τούρκους κατασκευαστές για βασικά εξαρτήματα F-35.

Πάντως, σημειώνεται ότι προ δύο εβδομάδων το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προχώρησε σε περαιτέρω εξειδίκευση των κυρώσεων CAATSA (νόμος για την αντιμετώπιση των αντιπάλων της Αμερικής μέσω κυρώσεων), που είχαν επιβληθεί τον περασμένο Δεκέμβριο εναντίον της Τουρκίας για την απόκτηση του ρωσικού συστήματος S-400.

H Τουρκία είχε προσλάβει εταιρεία lobbying για να την κρατήσει στο πρόγραμμα

Υπενθυμίζεται πως η Άγκυρα είχε αποβληθεί από το πρόγραμμα από πέρσι σε μία εξέλιξη που είχε προκαλέσει την αντίδραση της Τουρκίας καταγγέλλοντάς την ως παράνομη και μονομερή, γι' αυτό και είχε συνάψει συμφωνία με τη διεθνή δικηγορική εταιρεία Arnold & Porter για να προστατεύσει τα νομικά της δικαιώματα στη συνέχιση του προγράμματος αεροσκαφών F-35 των ΗΠΑ.

Ο πρόεδρος της Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας, Ισμαΐλ Ντεμίρ, είχε τότε θεωρήσει ότι η απομάκρυνση της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35 είναι «μονομερής και παράνομη» και είχε πει ότι η Τουρκία θα ξεκινήσει κάθε ενέργεια για την προστασία του νομικού δικαιώματός της να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα. Μετά την απομάκρυνση της Τουρκίας από το πρόγραμμα, τα μαχητικά αεροσκάφη δεν παραδόθηκαν, αλλά δεν υπήρξε και αποζημίωση.

Ο Ντεμίρ είχε δηλώσει μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο NTV πως υπάρχει «ξεκάθαρη απώλεια δικαιωμάτων» και πως το συμβόλαιο 6 μηνών που έχει συνάψει η Άγκυρα με την Arnold & Porter έχει στόχο την πραγματοποίηση διαβημάτων για να αντισταθμισθούν αυτές οι απώλειες.

«Αυτό που λέμε δεν είναι ότι πρέπει οπωσδήποτε να μπούμε και πάλι στο πρόγραμμα. Λέμε ότι υπάρχει μια αδικία και αυτή η αδικία είναι ανάγκη να διορθωθεί», δήλωσε ο Ντεμίρ, ο οποίος αποτελεί έναν από τους στόχους των αμερικανικών κυρώσεων. «Ο στόχος όλων των προσπαθειών μας δεν είναι απαραιτήτως να επιστρέψουμε στο πρόγραμμα, αλλά μάλλον να αποζημιωθούμε για τις αδικίες και για την απώλεια δικαιωμάτων μας», πρόσθεσε.