Τα «τρύπια» δίχτυα της ιχθυοκαλλιέργειας
Απλήρωτοι προμηθευτές, φορτία με ψάρια που χάνονται, φορτία ακατάλληλα όταν φθάνουν στον προορισμό τους και που αναγκαστικά πωλούνται σε χαμηλότερες τιμές, αλλεπάλληλες διοικητικές αλλαγές και κεφάλαια των οποίων η τύχη… αγνοείται είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που συνθέτουν το σκηνικό σήμερα στην Avramar, τον περίφημο «εθνικό πρωταθλητή» στην ελληνική και ευρύτερα στη μεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια, ο οποίος δημιουργήθηκε πριν από περίπου τέσσερα χρόνια, μετά την εξαγορά από την Andromeda Seafood των «Σελόντα» και «Νηρεύς», με τη συμμετοχή των funds Amerra και Mubadala. «Πρωταθλητής», όμως, που μέχρι τώρα μάλλον μοιάζει περισσότερο με… κουτσό άλογο. Μάλιστα, ενδεχόμενη κατάρρευση της εταιρείας εκτιμάται ότι θα έχει πολύ μεγαλύτερες και πολύ πιο οδυνηρές συνέπειες για το σύνολο του κλάδου της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας και των εμπλεκόμενων κλάδων, από προμηθευτές έως μεταφορικές εταιρείες, από ό,τι εάν αυτό συνέβαινε την προηγούμενη δεκαετία, όταν «Σελόντα» και «Νηρεύς» πέρασαν αναγκαστικά στον έλεγχο των τραπεζών λόγω των χρεών τους (346 εκατ. ευρώ συνολικά), καθώς θα δημιουργούσε φαινόμενο ντόμινο στην αγορά.
Ακριβώς για να αποφευχθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το τελευταίο διάστημα βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις της Avramar με τις τράπεζες με αντικείμενο την αναδιάρθρωση των χρεών της, αλλά και τη λήψη δανείου ως κεφαλαίου κίνησης, διαπραγματεύσεις οι οποίες δεν έχουν ολοκληρωθεί. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες της «Καθημερινής» από παράγοντες με γνώση των διεργασιών, εκτός από την επιμήκυνση της αποπληρωμής των χρεών και την ένεση ρευστότητας που ζητήθηκε –50 εκατ. ευρώ σύμφωνα με τους ίδιους παράγοντες, 3 εκατ. ευρώ σύμφωνα με πηγές κοντά στην εταιρεία–, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τέθηκε ακόμη και το αίτημα για «κούρεμα» των χρεών. Το εν λόγω αίτημα μάλιστα φέρεται να τέθηκε σε σύσκεψη στην οποία πήρε μέρος και ανώτατος ξένος διπλωματικός παράγοντας από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ωστόσο, απορρίφθηκε –τουλάχιστον για την ώρα– από τις πιστώτριες τράπεζες.
Αυτό άλλωστε που υποστηρίζουν οι τράπεζες είναι ότι όταν κλήθηκαν να διαλέξουν αγοραστή για την πώληση των «Σελόντα» και «Νηρεύς» προτίμησαν την πρόταση των funds Amerra και Mubadala έναντι της πρότασης του fund «Διόρασις», κύριου μετόχου της εταιρείας ιχθυοκαλλιεργειών Philosofish, καθώς μεταξύ άλλων δεν περιλάμβανε «κούρεμα» χρεών, σε αντίθεση με την πρόταση του «Διόρασις».
Στο πλαίσιο των συζητήσεων για την κεφαλαιακή ενίσχυση της Avramar τέθηκε το ενδεχόμενο να εισφέρει 50 εκατ. ευρώ η Mubadala, κίνηση όμως στην οποία το fund από το Αμπου Ντάμπι δεν προχώρησε. Οχι βεβαίως διότι δεν έχει την άνεση να το πράξει, αλλά διότι, μεταξύ άλλων, οι σχέσεις με τον έτερο ιδιοκτήτη, την Amerra, δεν φαίνεται να είναι και οι καλύτερες. Ακόμη, δε, η Mubadala ψάχνει να δει ποια ήταν η τύχη των 150 εκατ. ευρώ που είχε επενδύσει μετά την εξαγορά των «Σελόντα» και «Νηρεύς» και πλέον το τελευταίο διάστημα αποφάσισε να έχει πιο ενεργό ρόλο στη διοίκηση της Avramar, κάτι που δεν είχε πράξει νωρίτερα.
Για ποιο λόγο, όμως, ο πολυσυζητημένος «εθνικός πρωταθλητής», στον οποίο όλος ο κλάδος είχε επαναποθέσει τις ελπίδες του για την έξοδο της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας από τη μεγάλη κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, δεν έχει καταφέρει ακόμη να βρει βηματισμό;
Κατ’ αρχάς ο μετασχηματισμός σε μια μεγάλη εταιρεία που από 10.000 τόνους παραγωγή θα έφτανε σε 70.000 τόνους, στην πραγματικότητα δεν έγινε ποτέ. Εντύπωση εξάλλου προκαλεί το ότι, αν και αρχικά είχε ανακοινωθεί ότι θα συγχωνευθούν η «Ανδρομέδα», την οποία κατείχε ήδη η Amerra, η «Σελόντα» και η «Νηρεύς», τελικά συγχωνεύθηκαν οι δύο τελευταίες και μόλις πριν από λίγες ημέρες ξεκίνησε η συγχώνευση και με την «Ανδρομέδα».
Και μπορεί κάθε συγχώνευση να έχει πολλά προβλήματα και να παίρνει χρόνο για να ολοκληρωθεί, πολλώ δε μάλλον να αποδώσει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, όμως εν προκειμένω τα αρνητικά σημάδια υπήρχαν από πολύ νωρίς. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η απομάκρυνση του κ. Δημήτρη Βαλαχή από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της «Ανδρομέδας», παρά το γεγονός ότι θεωρείτο ο βασικός «αρχιτέκτονας» του σχεδίου για την απόκτηση των «Σελόντα» και «Νηρεύς» και ενώ ο ίδιος είχε εκπονήσει συγκεκριμένο επιχειρηματικό σχέδιο για την εξέλιξη του μεγάλου πλέον ομίλου. Στον κ. Βαλαχή χρεώθηκε το γεγονός ότι η έγκριση της συγκέντρωσης από τις Βρυξέλλες έγινε με «αστερίσκους», κάτι πάντως που από πολλούς χαρακτηρίστηκε πρόφαση εν αμαρτίαις.
Εχει χαθεί η ευκαιρία για τον «εθνικό πρωταθλητή» και για την ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια συνολικότερα; Οχι, τουλάχιστον όχι ακόμη. Η εταιρεία διαθέτει τους πελάτες, διαθέτει και τις υποδομές. Αλλωστε, εάν οι μέτοχοι που είναι funds, και κυρίως η Amerra, θέλουν να αποεπενδύσουν, θα πρέπει να το κάνουν έχοντας προηγουμένως δώσει υπεραξία στην εταιρεία.
Οι Ελληνες και όχι οι Τούρκοι ρίχνουν πλέον τις τιμές στην αγορά
Δώδεκα χρόνια έχουν περάσει από την περίφημη μελέτη της McKinsey για το νέο μοντέλο ανάπτυξης της Ελλάδας, μελέτη στην οποία, μεταξύ άλλων, αναλυόταν ο κλάδος των ιχθυοκαλλιεργειών, που είχε προσδιορισθεί ως ένας από τους «αναδυόμενους αστέρες» της ελληνικής οικονομίας. Την εποχή εκείνη, βεβαίως, ήδη συσσωρεύονταν τα χρέη στις δύο μεγαλύτερες εταιρείες ιχθυοκαλλιέργειας, τη «Σελόντα» και τη «Νηρεύς», οι οποίες το 2014 πέρασαν στον έλεγχο των τραπεζών μέσω της μετοχοποίησης των δανείων. Την ίδια χρονιά μια άλλη εταιρεία, η «Δίας Ιχθυοκαλλιέργειες», είχε ήδη καταθέσει αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 του πτωχευτικού κώδικα. Επρόκειτο για την εταιρεία στην οποία είχε επενδύσει ο Γεωργιανός Κάκχα Μπεντουκίτζε, που είχε κάνει ξαφνικά την εμφάνισή του στην ελληνική αγορά με το fund Linnaeus Capital Partners. Ο ίδιος, μάλιστα, προ του 2014 είχε ανακοινώσει το όραμά του για τη μεγάλη συγχώνευση στην ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια. Τελικά η εταιρεία οδηγήθηκε στην πτώχευση.
Ποιο είναι το τοπίο περίπου δέκα χρόνια μετά; Οι άλλοι βασικοί «παίκτες», με μεγάλη απόσταση όμως από την Avramar, είναι η Philosοfish, η «Γαλαξίδι» και τα Ιχθυοτροφεία Κεφαλονιάς. Ανθρωποι με βαθιά γνώση τής εν λόγω αγοράς, ωστόσο, επισημαίνουν ότι η κατάσταση συνολικά δεν είναι καλή για τον κλάδο. Η Philosofish, για παράδειγμα, παρουσιάζει αδυναμία όσον αφορά τις πωλήσεις, εν μέρει λόγω και της ισχυρής θέσης που έχει στην αγορά η Avramar.
Σε πολύ καλύτερη θέση βρίσκονται τα Ιχθυοτροφεία Κεφαλονιάς, κάτι που αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην απόφαση της οικογένειας Γερουλάνου να πωλήσει πέρυσι το 60% της εταιρείας στον ισπανικό όμιλο Profand, ο οποίος έχει πολύ ισχυρή παρουσία παγκοσμίως και ειδικά στην Αμερική στην ελεύθερη αλιεία, στη μεταποίηση και στη διανομή, ελέγχοντας στην ουσία τα δίκτυα πώλησης.
Συνολικά, πάντως, η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια, παρά την αναδιάρθρωση του κλάδου και ενώ κατάφερε να πωλήσει την παραγωγή της ακόμη και στην πολύ δύσκολη φάση της πανδημίας, το 2020, εξακολουθεί να μην έχει καταφέρει να επανακτήσει τα ηνία της μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας που απώλεσε την προηγούμενη δεκαετία και τα απέκτησε η Τουρκία. «Το επιχείρημα ότι οι Τούρκοι ρίχνουν τις τιμές είναι πλέον αβάσιμο. Είναι πλέον ελληνικές εταιρείες αυτές που ρίχνουν τις τιμές στις διεθνείς αγορές. Επίσης, μέσω Ελλήνων συνεργατών εξάγονται ως ελληνικά ψάρια που έρχονται από την Τουρκία», αναφέρει στην «Καθημερινή» πολύπειρο στέλεχος της αγοράς.
Τι φταίει τότε; Οι ελληνικές εταιρείες δεν έχουν εκσυγχρονισθεί από απόψεως καλλιεργητικών πρακτικών και εξοπλισμού, ενώ την ίδια ώρα δεν επενδύουν όσο ίσως θα έπρεπε και σε είδη πιο οικονομικά ή σε είδη που θα είχαν μεγαλύτερη απόδοση λόγω των χαρακτηριστικών τους, όπως είναι για παράδειγμα το μαγιάτικο. Ετσι, αντί να μειώνεται ο ανταγωνισμός, οι ελληνικές εταιρείες έχουν πλέον να αντιμετωπίσουν και άλλους «παίκτες» εκτός από την Τουρκία, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα την Αίγυπτο και την Τυνησία.
moneyreview.gr
