Πολιτική και κορωνοϊός - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού

Πώς επηρεάζει τελικά η πανδημία τις πολιτικές εξελίξεις; Εκλογικές διαδικασίες και συνέδρια κομμάτων αναβάλλονται, κυβερνήσεις παίρνουν τα εύσημα ή δέχονται σκληρή κριτική για τις αποφάσεις τους. Αλλά ο τελικός λογαριασμός θα αργήσει ακόμα.

Αυτές τις μέρες η γερμανική Χριστιανοδημοκρατική Ενωση, το κόμμα της καγκελαρίου Μέρκελ, αποφάσισε τελικά να αναβάλει το συνέδριο του, που ήταν προγραμματισμένο για το Δεκέμβριο, μέχρι τουλάχιστον την άνοιξη του 2021. Ηταν μια απόφαση που πάρθηκε με βαριά καρδιά, κυρίως γιατί δεν αρέσει τουλάχιστον στον έναν από τους τρεις διεκιδικητές της προεδρίας του κόμματος. Ο Φρίντριχ Μερτς εκπρόσωπος της οικονομικής πτέρυγας του κόμματος ήθελε η εκλογή νέου προέδρου, αλλά και ολόκληρης της ηγεσίας να
γίνει όσο γίνεται νωρίτερα, προκειμένου να ξεκαθαρίσει το τοπίο ενόψει των εκλογών του ερχόμενου Σεπτεμβρίου. Ο νέος πρόεδρος θα είναι λογικά και ο υποψήφιος καγκελάριος και ο Μερτς, που αυτή τη στιγμή δεν έχει δημόσιο αξίωμα, φοβάται ότι η καθυστέρηση θα ευνοήσει το βασικό του αντίπαλο και
πρωθυπουργό του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας, Αρμιν Λάσετ, ειδικά αν ο τελευταίος «περάσει» με καλό βαθμό από τους πολίτες την «εξέταση», που αφορά την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Ομως ένα συνέδριο τώρα με την φυσική παρουσία των 1.001 αντιπροσώπων θα ήταν πρακτικά αδύνατο, όπως και η διεξαγωγή πολύπλοκων και διαδοχικών ψηφοφοριών μέσω τηλεδιάσκεψης. Ετσι το συνέδριο θα πρέπει να περιμένει και κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά αν και τους πρώτους μήνες του 2021 η κατάσταση θα είναι τέτοια που να επιτρέπει τη διεξαγωγή του. Στην ουσία δηλαδή ο ιός καθορίζει τις εξελίξεις στο μεγαλύτερο κόμμα της χώρας. Στον αντίποδα του πολιτικού τοπίου η Αριστερά «die Linke» αποφάσισε
τελικά να περιορίσει σε λίγες μόνο ώρες το δικό της συνέδριο της ερχόμενης Παρασκευής στην Ερφούρτη, το οποίο κανονικά θα ολοκληρωνόταν την Κυριακή. Οι αντιπρόσωποι απλώς θα εκλέξουν κάτω από αυστηρές προδιαγραφές υγιεινής την νέα ηγεσία. Οι συνθήκες δεν επιτρέπουν μακροσκελείς ομιλίες και συζητήσεις, οι οποίες μετατίθενται για μια πιο ευνοϊκή συγκυρία.

Τα δύο αυτά παραδείγματα δεν είναι μοναδικά. Σε αρκετές χώρες είδαμε συνέδρια ή ακόμα και εκλογικές διαδικασίες να μετατίθενται ή να γίνονται κάτω από αλλόκοτες συνθήκες, που κατά πολλούς μπορεί και να επηρέασαν την έκβασή τους. Οι διαμαρτυρίες της πολωνικής αντιπολίτευσης στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως και το φιάσκο των δημοτικών εκλογών που ο κ. Μακρόν επέμενε να γίνουν πάση θυσία και με την αποχή να φτάνει τελικά το 60%.

Δεν είναι συνεπώς μόνο ένα πρακτικό πρόβλημα. Σε μια περίοδο που πολλές αποφάσεις παίρνονται στο πλαίσιο ενός καθεστώτος έκτακτης ανάγκης και που δικαστήρια όπως στη Γερμανία ή την Αυστρία αμφισβητούν αργότερα τη συνταγματικότητά τους σε σχέση με τον περιορισμό των δικαιωμάτων των
πολιτών, τα δημοκρατικά πολιτεύματα θα μπορούσαν επίσης να συμπεριληφθούν στα... θύματα της πανδημίας.

Ενας άλλος παράγοντας έχει φυσικά να κάνει και με την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών εξαιτίας της covid-19. Στις περισσότερες χώρες ο αιφνιδιασμός του πρώτου κύματος οδήγησε σε στοίχιση της κοινής γνώμης πίσω από τις αποφάσεις της πολιτικής ηγεσίας, με την αντιπολίτευση να κρατά μια μάλλον μετριοπαθή στάση. Εκεί που εκτιμήθηκε ότι οι κυβερνήσεις «τα πήγαν καλά» οι δημοσκοπήσεις έδειξαν και άνοδο της δημοτικότητάς τους. Τώρα στο δεύτερο κύμα φαίνεται ότι δεν λειτουργεί μόνο το στοιχείο
του σοκ, αλλά και άλλοι παράγοντες και σε αρκετές χώρες έχουν ξεσπάσει αντιπαραθέσεις τόσο μεταξύ των κομμάτων, όσο και μεταξύ κεντρικής και περιφερειακών πολιτικών εξουσιών. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Ισπανίας, αλλά ως ένα βαθμό και της Γερμανίας. Αλλωστε οι οικονομικές συνέπειες του πρώτου κύματος έχουν πανικοβάλει πλέον μεγάλα στρώματα της μεσαίας και των κατώτερων οικονομικά τάξεων, που βλέπουν να πλησιάζει η καταστροφή.

Υπάρχουν βεβαίως και οι κραυγαλέες περιπτώσεις πολιτικών ηγεσιών που προσπάθησαν από την αρχή να αμφισβητήσουν τη σοβαρότητα της κατάστασης και μετέτρεψαν την πανδημία από την πρώτη στιγμή σε πολιτικό ζήτημα. Η περίπτωση του Ντόναλντ Τραμπ είναι η πιο κραυγαλέα, καθώς η πανδημία συνέπεσε και με την τελική ευθεία των αμερικανικών εκλογών. Ο Sars-CoV-2 μπορεί τελικά να βγάλει πρόεδρο, όπως έδειξε και το πρόσφατο τηλεοπτικό ντιμπέιτ, όπου το «θέμα κορωνοϊός» ήταν από τα κυρίαρχα στην αντιπαράθεση των δύο μονομάχων. Ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί στις 3 Νοεμβρίου, μπορείτε από τώρα να είστε σίγουροι ότι θα διαβάσετε αναλύσεις, όπου η πανδημία θα παρουσιάζεται ως καθοριστικός παράγοντας για την ετυμηγορία των Αμερικανών ψηφοφόρων.