Η Ελλάδα, ένας από τους πιο αγαπημένους προορισμούς στον κόσμο, ολοκλήρωσε το 2024 με αισθητή άνοδο στα τουριστικά έσοδα, αλλά και με έντονο προβληματισμό για τη βιωσιμότητα του κλάδου. Ενώ τα έσοδα για τα ελληνικά ξενοδοχεία αυξήθηκαν κατά 10,8% το εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023, σύμφωνα με τα δεδομένα που συγκεντρώνει κάθε μήνα η GBR Consulting σε ένα δείγμα ξενοδοχείων, η μείωση της προσέλευσης διεθνών τουριστών τον Ιούλιο και τον Αύγουστο δημιουργεί ερωτήματα για το μέλλον του ελληνικού τουρισμού και τις στρατηγικές που απαιτούνται για τη διασφάλιση της ανάπτυξής του.
Ο απολογισμός: Οικονομική ανάπτυξη και αντιξοότητες για τον τουρισμό
Τα ελληνικά ξενοδοχεία πέτυχαν σημαντική αύξηση στα έσοδα το 2024, με τα resorts να σημειώνουν άνοδο 11% και τα ξενοδοχεία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη αύξηση 10%?. Ωστόσο, παρατηρήθηκε πτώση των εισπράξεων από διεθνείς τουρίστες τον Ιούλιο και Αύγουστο, που, σύμφωνα με την GBR Consulting, αποδίδεται σε διάφορους παράγοντες. Οι υψηλές θερμοκρασίες, οι πυρκαγιές του καλοκαιριού και το αυξανόμενο κόστος διακοπών απέτρεψαν τους τουρίστες να επισκεφτούν την Ελλάδα στις κορυφαίες καλοκαιρινές περιόδους, επιλέγοντας αντίθετα να ταξιδέψουν νωρίτερα ή αργότερα μέσα στο έτος.
Ο προβληματισμός για τον τουρισμό: Κλιματική κρίση και αλλαγή προφίλ ταξιδιωτών
Η κλιματική κρίση αποτελεί κορυφαία πρόκληση για τον ελληνικό τουρισμό. Το κόστος των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής εκτιμάται από την Τράπεζα της Ελλάδος στα 2,2 δισ. ευρώ ετησίως, περιλαμβάνοντας τις συνέπειες των δασικών πυρκαγιών και την απώλεια επισκεπτών λόγω καύσωνα. Επιπλέον, η Ελλάδα αντιμετωπίζει την πρόκληση της γήρανσης του πληθυσμού και της μείωσης του εργατικού δυναμικού, κάτι που απαιτεί στρατηγικές όπως η αύξηση της συμμετοχής του γυναικείου εργατικού δυναμικού και η στήριξη της μετανάστευσης για την κάλυψη αναγκών του τουριστικού τομέα, σημειώνει η GBR Consulting.
Οι προκλήσεις του 2025
Η βιώσιμη ανάπτυξη, η καινοτομία και η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι κεντρικοί πυλώνες για την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού το 2025. Στον Δείκτη Ταξιδιωτικής και Τουριστικής Ανάπτυξης (TTDI) του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ 2024, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 21η θέση ανάμεσα σε 119 χώρες, σημειώνοντας βελτίωση πέντε θέσεων από το 2019.
Ωστόσο, άλλες ευρωπαϊκές χώρες κατέχουν ισχυρότερες θέσεις: η Ισπανία διατηρεί τη 2η θέση, όπως το 2019, η Γαλλία ανέβηκε δύο θέσεις στην 4η, η Ιταλία είναι τώρα 9η (άνοδος τρεις θέσεις) και η Πορτογαλία είναι 12η (άνοδος μία θέση). Η Τουρκία, εν τω μεταξύ, έχει προχωρήσει οκτώ θέσεις, για να καταταχθεί στην 29η θέση.
Περιβαλλοντική διαχείριση και βιώσιμες πρακτικές
Η ανάγκη για προστασία του περιβάλλοντος επιβάλλει τη μετάβαση σε βιώσιμες τουριστικές πρακτικές. Η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μπορεί να συμβάλει στη μείωση των επιπτώσεων από τις ακραίες καιρικές συνθήκες και την αύξηση της θερμοκρασίας. Αξίζει να αναφερθεί η δημιουργία ενός ειδικού τέλους κλιματικής ανθεκτικότητας, που ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση τον Σεπτέμβριο του 2024.
Υποδομές και χωρική ανάπτυξη
Η αναβάθμιση των μεταφορικών υποδομών, όπως αεροδρόμια και λιμάνια, και η βελτίωση των βασικών υπηρεσιών κοινής ωφελείας είναι κρίσιμες για την προσέλκυση επισκεπτών και την εξυπηρέτηση των τοπικών κοινωνιών. Ένα νέο πλαίσιο χωροταξίας για τον τουρισμό τέθηκε σε διαβούλευση, στοχεύοντας στη βιώσιμη ανάπτυξη των τουριστικών καταλυμάτων?.
Πολιτιστική κληρονομιά και αυθεντικότητα
Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και της τοπικής ταυτότητας είναι ζωτικής σημασίας. Η εφαρμογή του αναγεννητικού τουρισμού, που ενισχύει τη ζωή των τοπικών κοινοτήτων, ενώ διατηρεί την αυθεντικότητα των προορισμών, μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου τουριστικού μοντέλου?.
Ψηφιακός μετασχηματισμός και εκπαίδευση
Ο τουριστικός κλάδος χρειάζεται να προσαρμοστεί στις τεχνολογικές εξελίξεις. Η εφαρμογή έξυπνων τεχνολογιών τουρισμού, όπως η ανάλυση δεδομένων και η τεχνητή νοημοσύνη, μπορεί να βελτιώσει τις εμπειρίες των επισκεπτών και τη διαχείριση των πόρων. Παράλληλα, η αναβάθμιση της τουριστικής εκπαίδευσης είναι αναγκαία για την ευθυγράμμιση των δεξιοτήτων των επαγγελματιών με τις ανάγκες της αγοράς.
Ο ελληνικός τουρισμός έχει να επιδείξει αξιοσημείωτη ανάπτυξη, αλλά οι προκλήσεις του 2025 απαιτούν στρατηγικές προσαρμογής και καινοτομίας. Η προστασία του περιβάλλοντος, η αναβάθμιση των υποδομών, η διατήρηση της αυθεντικότητας και ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της βιώσιμης ανάπτυξης. Με τις σωστές πολιτικές και τη συνεργασία όλων των φορέων, η Ελλάδα μπορεί να διατηρήσει τη θέση της ως ένας από τους πιο ελκυστικούς τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο.
