Σε όρους απασχόλησης, η συνολική συνεισφορά του κλάδου ανέρχεται σε 332 χιλ. θέσεις εργασίας (ή 8,5% της συνολικής απασχόλησης). Επιπλέον, η συνεισφορά στα δημόσια έσοδα εκτιμάται σε περίπου 3 δισ. ευρώ, ενώ σε περίπου 1,8 δισ. ευρώ υπολογίζονται τα εισοδήματα από μισθούς των εργαζομένων λόγω της ανάπτυξης της επιβατηγού ναυτιλίας στη χώρα.

Η συνολική επίδραση από την εξυπηρέτηση της ζήτησης για ακτοπλοϊκές μεταφορές στις εσωτερικές γραμμές (χωρίς τις ευρύτερες επιδράσεις που συνδέονται με τον τουρισμό, την ανάπτυξη του πρωτογενή και μεταποιητικού τομέα στις νησιωτικές περιφέρειες της χώρας και το εξαγωγικό εμπόριο) εκτιμάται σε περίπου 2 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας, ενώ σε όρους απασχόλησης, η επίδραση της μεταφορικής δραστηριότητας ανέρχεται σε 33,5 χιλ. θέσεις εργασίας στην ελληνική οικονομία.

Κακή χρονιά το 2021

Στην ανάγκη στήριξης της ελληνικής ακτοπλοΐας με κοινοτικούς πόρους αναφέρθηκε στο πλαίσιο της παρουσίασης της διαδικτυακής μελέτης ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) Μιχάλης Σακέλλης. «Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι όλες οι Ευρωπαϊκές Χώρες επιδοτούν με ευρωπαϊκούς πόρους τις μεταφορές τους, κατά κύριο λόγο τις χερσαίες, σε αντίθεση με την Ελλάδα που ένα μεγάλο τμήμα των μεταφορών της, που λαμβάνουν χώρα δια θαλάσσης, μένουν εκτός των ευρωπαϊκών σχεδίων και προγραμμάτων», τόνισε και προσέθεσε: «Το ίδιο συμβαίνει και στο σχέδιο Ανάκαμψης το οποίο συζητούμε αυτή τη στιγμή, αλλά και στο νέο ΕΣΠΑ όπου η έννοια των θαλάσσιων μεταφορών επιβατών και οχημάτων απουσιάζει».

Τόνισε δε ότι σε πρώτη φάση, για την ανανέωση κυρίως του ελληνικού στόλου θα πρέπει να επενδυθούν σε διάστημα 10-15 ετών 4 δισ. ευρώ.

Κάνοντας μία πρώτη εκτίμηση για το 2021, ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ επεσήμανε ότι θα είναι μία αντικειμενικά κακή χρονιά για τον κλάδο, καθώς δεν μπορεί να επέλθει τόσο άμεσα η ανάκαμψη, και στόχο αποτελεί η επαναφορά στα μεγέθη του 2019 μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια. Υπογράμμισε, μάλιστα, ότι η ενίσχυση της τουριστικής κίνησης θα είναι «μία σημαντική βοήθεια για την ακτοπλοΐα».

«Η κατάσταση για το πρώτο πεντάμηνο του 2021 είναι ξεκάθαρη. Δεν θα είναι καλύτερο από το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Τότε είχαμε 2-3 καλούς μήνες, μέχρι να εμφανιστεί η πανδημία. Με τα σημερινά δεδομένα, το καλοκαίρι η κίνηση θα είναι βελτιωμένη. Το 2020 ο τουρισμός υποχώρησε σε ποσοστό 80% συγκριτικά με το 2019. Αν φέτος αυτή η μείωση περιοριστεί στο 40%-50% του 2019, θα είναι μία σημαντική εξέλιξη για την ακτοπλοΐα», είπε χαρακτηριστικά.

Ακτοπλοΐα και τουρισμός

Όπως αποτυπώνεται στη μελέτη του ΙΟΒΕ, στα νησιά με αεροδρόμιο, η ακτοπλοϊκή κίνηση επιβατών αυξήθηκε με μεγαλύτερο ρυθμό από τις αεροπορικές αφίξεις την περίοδο 2016-2019. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2019 οι αεροπορικές αφίξεις ήταν αυξημένες κατά 17% σε σχέση με το 2016 (+17,7% οι αφίξεις εξωτερικού και +15,6% οι αντίστοιχες εσωτερικού), όταν στους αποβιβασθέντες με ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες στους ίδιους προορισμούς καταγράφεται αύξηση κατά 30%.

Μάλιστα, σε δημοφιλείς για την ακτοπλοΐα προορισμούς η αύξηση της επιβατικής κίνησης είναι μεγαλύτερη των αεροπορικών αφίξεων εσωτερικού. Για παράδειγμα:

  • Στη Σαντορίνη οι αεροπορικές αφίξεις εσωτερικού αυξήθηκαν κατά 33% μεταξύ 2016 και 2019. Την ίδια περίοδο οι αποβιβασθέντες με ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες εμφανίζουν άνοδο κατά 55%.
  • Στην Πάρο καταγράφεται μεγάλη άνοδος στις αεροπορικές αφίξεις εσωτερικού, αλλά και στους αποβιβασθέντες με ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες.
  • Μόλις σε 6 (Μυτιλήνη, Χίος, Ικαρία, Σάμος, Αστυπάλαια, Καστελόριζο) από τα 27 νησιά της χώρας με αεροδρόμιο (και ακτοπλοϊκή σύνδεση) η κίνηση επιβατών με ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες έχει υποχωρήσει το 2019 συγκριτικά με το 2016.

Ενίσχυση των νησιωτικών περιοχών

Όπως προκύπτει από τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η ανάπτυξη των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών συνεπάγεται σημαντικά οφέλη για την τοπική οικονομία και την κοινωνία των νησιών της χώρας. Η συνεισφορά της ακτοπλοΐας λόγω των ευρύτερων επιδράσεων από την παραγωγή και τον τουρισμό στα νησιά εκτιμάται σε 10,1 δισ. ευρώ (5,5% του ΑΕΠ το 2019).

Σε όρους απασχόλησης ανέρχεται σε περίπου 257.000, στηρίζοντας σχεδόν το ήμισυ της απασχόλησης στις νησιωτικές περιφέρειες. Η μεγαλύτερη συνεισφορά στο ΑΕΠ καταγράφεται στις περιφέρειες Κρήτης και Νοτίου Αιγαίου, όπου εντοπίζονται περισσότερο από τα 4/5 της συνολικής επίδρασης στην οικονομία των νησιωτικών περιοχών.

Ειδικότερα, στην Κρήτη η συνεισφορά της επιβατηγού ναυτιλίας εκτιμάται σε 3,5 δισ. ευρώ το 2019, επίδραση που αντιστοιχεί στο 37% του ακαθάριστου προϊόντος του νησιού. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η συνεισφορά της επιβατηγού ναυτιλίας στην απασχόληση, καθώς η ανάπτυξη του κλάδου υποστηρίζει 103.000 θέσεις εργασίας, μέγεθος το οποίο αντιστοιχεί στο 41% της απασχόλησης του νησιού.

Στο Νότιο Αιγαίο η συνεισφορά της επιβατηγού ναυτιλίας εκτιμάται σε 3,1 δισ. ευρώ το 2019 και περισσότερες από 63.000 θέσεις απασχόλησης. Η επίδραση είναι ισχυρή στα νησιά των Κυκλάδων, καθώς εκτιμάται σε περίπου 2,2 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από τα ? της οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή σε όρους ΑΕΠ.

Αντίστοιχα, στα Δωδεκάνησα, η συνολική επίδραση εκτιμάται σε περίπου 866 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 24% του ακαθάριστου προϊόντος της περιοχής.

Στα νησιά του Βορείου Αιγαίου η επίδραση αντιστοιχεί στο 35% του ακαθάριστου προϊόντος. Η ποσοστιαία επίδραση είναι μεγαλύτερη στα νησιά της Σάμου και της Ικαρίας (40% του ΑΕΠ), ενώ στη Χίο ανέρχεται στο 30% του ΑΕΠ του νησιού. Αυτή η συμβολή είναι ιδιαίτερα σημαντική εάν λάβουμε υπόψη ότι η περιφέρεια Βορείου Αιγαίου χαρακτηρίζεται από υψηλό ποσοστό ανεργίας, ενώ κατέχει το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ των δεκατριών περιφερειών της χώρας.

300 εκατ. οι απώλειες το 2020

H ζήτηση ακτοπλοϊκών υπηρεσιών ακολούθησε σταθερά ανοδική πορεία την τετραετία 2016-2019. Η ακτοπλοϊκή επιβατική κίνηση το 2019 διαμορφώθηκε σχεδόν στα 19 εκατ., εξέλιξη που είχε ως αποτέλεσμα να επανέλθει στο επίπεδο του 2009.

Ωστόσο, η πανδημία του κορωνοϊού ανέτρεψε τη λειτουργία και τις προοπτικές του κλάδου, με αποτέλεσμα η απώλεια εσόδων και τα ζημιογόνα αποτελέσματα ξεπερνούν για το 2020 τα 300 εκατ. και τα 120 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.

Αναλυτικά, η επιβατική κίνηση στις γραμμές εσωτερικού για το 2020 είναι μειωμένη κατά 55% σε σχέση με το 2019, ενώ στα οχήματα (ΙΧ και φορτηγά) η μείωση φτάνει το 36%.

Αντίστοιχα στην αγορά της Αδριατικής, η αρνητική επίδραση είναι πιο έντονη στην επιβατική κίνηση, καθώς είναι χαμηλότερη κατά 69%, σε αντίθεση με την κίνηση φορτηγών οχημάτων που περιορίστηκε κατά 8%. Η πτώση στην κίνηση επιβατών και οχημάτων επηρεάζει τον κύκλο εργασιών όπου η μείωση διαμορφώνεται στο 45% στις γραμμές εσωτερικού και στο 30% στην Αδριατική θάλασσα.

Μέτρα για τη στήριξη του κλάδου

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, είναι επιβεβλημένη η λήψη μέτρων για τη στήριξη του κλάδου λόγω των αρνητικών συνεπειών της πανδημίας, δεδομένης της ιδιαίτερης σημασίας του για την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας. Συγκεκριμένα το Ίδρυμα προτείνει:

  • Εφαρμογή του μέτρου για ΦΠΑ στο επίπεδο του 13% για το σύνολο του 2021 στους επιβάτες και επέκτασή του στα ΙΧ οχήματα.
  • Ανασχεδιασμός των υποχρεωτικών δρομολογίων και αποζημίωση πλοίων με βάση τα πραγματικά έξοδα για τα υποχρεωτικά δρομολόγια που εκτέλεσαν ή εκτελούν.
  • Αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες.

-Ηλεκτρονικό εισιτήριο και άλλες εφαρμογές μέσω κινητού τηλεφώνου.

  • Βελτίωση των λιμενικών υποδομών.

-Έργα για την καλύτερη εξυπηρέτηση επιβατών-οχημάτων στα λιμάνια της χώρας με μεγάλη κίνηση που θα συμβάλλουν στη μείωση καθυστερήσεων.

-Παροχή ενέργειας στα λιμάνια από ανανεώσιμες πηγές και εναλλακτικά καύσιμα (όπως LNG), δημιουργία σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.

  • Ανάπτυξη εθνικής στρατηγικής και υιοθέτηση μέτρων για την ομαλή προσαρμογή της επιβατηγού ναυτιλίας στους μακροπρόθεσμους περιβαλλοντικούς στόχους, στο πλαίσιο της μετάβασης της ΕΕ προς μια οικονομία μηδενικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (net-zero emissions) έως το 2050.

-Οικονομικές ενισχύσεις για πλοία νέας τεχνολογίας.

-Οικονομικά κίνητρα για τη χρήση βιοκαυσίμων.

-Οικονομικές ενισχύσεις για επενδύσεις σε εναλλακτικά καύσιμα (υποδομές, αναβάθμιση στόλου, χρήση εναλλακτικών καυσίμων).

ΠΗΓΗ: tourismtoday.gr