Ισπανία: Ο τουρισμός έπεσε στα επίπεδα της δεκαετίας του '60

Συντριπτικός ήταν ο απολογισμός της χρονιάς που πέρασε για το χώρο του τουρισμού στη χώρα της Ιβηρικής, ο οποίος το 2019 αντιπροσώπευε πάνω από το 12% του ΑΕΠ της

Είναι μάλλον δύσκολο να περιγραφεί με λόγια. Ηταν μια καταστροφική χρονιά για τον τουρισμό στην Ισπανία. Με 17,8 εκατομμύρια αφίξεις τουριστών η χώρα γύρισε ξαφνικά στα επίπεδα του 1967. Ηταν η πρώτη φορά μετά το 1968, που οι αφίξεις έμειναν κάτω από τα 20 εκατομμύρια. Η μείωση δηλαδή σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο ήταν της τάξης του 75%.

Σύμφωνα με το Εθνικού Ινστιτούτο Στατιστικής, το οποίο υπολογίζει όλα τα έσοδα που  φέρνει ο τουρισμός στην οικονομία (δηλαδή άμεσα και έμμεσα) το ύψος τους το 2020 θα είναι τελικά περίπου 46 δισεκατομμύρια ευρώ δηλαδή, περίπου 110 δισεκατομμύρια ευρώ λιγότερα από το 2019 και συγκρίσιμα με το 1995, όταν το συγκεκριμένο Ινστιτούτο άρχισε να διατηρεί τα σχετικά αρχεία. Ακόμα και αυτή η σύγκριση είναι ωστόσο παραπλανητική, καθώς δεν λαμβάνει υπόψη της τον πληθωρισμό. Τα 46 δισεκατομμύρια ευρώ σε πραγματικές τιμές είναι πολύ λιγότερα τώρα από ό, τι πριν από 25 χρόνια. «Ο τουρισμός της χώρας μας αντιμετωπίζει τη χειρότερη κρίση σε ολόκληρη την ιστορία του», δήλωσε ο υπουργός Βιομηχανίας, Εμπορίου και Τουρισμού Ρέγιες Μαρότο στην εφημερίδα EL PAIS.

Στην πραγματικότητα, οι απώλειες της Ισπανίας είναι ανάλογες με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UNWTO) για τις περισσότερες χώρες του πλανήτη. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του UNWTO, «ο τουρισμός έχει μειωθεί στα επίπεδα του 1990 με τις αφίξεις να πέφτουν περισσότερο από 70%». Εάν ο τουρισμός καταφέρει να επιστρέψει γρήγορα σε επίπεδα προ πανδημίας, ο αντίκτυπος από αυτή την κατακόρυφη πτώση μπορεί να είναι βραχύβιος, ελπίζουν οι άνθρωποι του χώρου. Ωστόσο για το 2020 το μερίδιο του ως ποσοστό του ΑΕΠ θα μειωθεί από 12,4% το 2019 σε λίγο πάνω από 4% φέτος. Και η υγειονομική κατάσταση δεν επιτρέπει ακόμα αισιοδοξία.

Εκπρόσωποι του χώρου προειδοποιούν: «Εάν δεν λάβουμε σημαντική οικονομική βοήθεια, χιλιάδες εταιρείες θα χρεωκοπήσουν και εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας θα χαθούν». Η κατάρρευση ξεκίνησε ήδη από το Μάρτιο και οι ελπίδες για μερική «σωτηρία» της χρονιάς κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού γρήγορα εξανεμίστηκαν. Πολλές επιχειρήσεις αναγκάστηκαν να κλείσουν για άλλη μια φορά - αρχικά ως προσωρινό μέτρο το φθινόπωρο, αλλά για όλο και περισσότερες φαίνεται ότι αυτό θα είναι και το οριστικό τέλος αν δεν υπάρξει μια γενναία ένεση από το κράτος.

Σε ολόκληρη την χώρα οι οργανώσεις επαγγελματιών του χώρου ζητούν ενίσχυση από την κεντρική κυβέρνηση. Oπώς λέει ο Οριόλ Ανγκουέρα Τορέλ, καθηγητής και ερευνητής Εφαρμοσμένων Οικονομικών για θέματα Τουρισμού στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης: «Τα μέτρα ενίσχυσης θα πρέπει να είναι άμεσα και στοχευμένα, προσαρμοσμένα από περιοχή σε περιοχή, γιατί ο αντίκτυπος ποικίλλει πολύ σε κάθε μια από αυτές.»

Βραχυπρόθεσμα, το μέλλον φαίνεται ωστόσο ζοφερό. Δεν είναι μόνο η αβεβαιότητα που προκαλείται από την πανδημία. Υπάρχουν και άλλα ζητήματα, όπως το Brexit και οι συνέπειες για τον εισερχόμενο τουρισμό από την Βρετανία, η μείωση της αγοραστικής δύναμης των ίδιων των Ισπανών και η τάση τους για μείωση εξόδων μετά από την πολύμηνη κρίση. Ολα αυτά δείχνουν ότι θα χρειαστούν χρόνια, έτσι ώστε η ζήτηση να επιστρέψει στα επίπεδα των προηγούμενων ετών.

«Θα υπάρξει μειωμένη κινητικότητα στα ταξίδια σε μεγάλες αποστάσεις τα επόμενα δύο χρόνια», εκτιμά ο Χουάν Ιγκνάσιο Πουλίδο, διευθυντής του Εργαστηρίου Ανάλυσης και Καινοτομίας Τουρισμού στο Πανεπιστήμιο του Jaen. Οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μια ανάκαμψη της τάξης του 40% το 2021 και 80% το 2022, σύμφωνα με αυτό που διαφαίνεται και σε άλλες χώρες. Αν υπάρχει κάτι που μπορεί να χαρακτηριστεί ελπιδοφόρο, αυτό είναι ότι η τάση των επόμενων χρόνων θα είναι αυξητική, αφού ο τομέας θεωρεί ότι το 2020 «έπιασε πάτο».

Στο μεταξύ πάντως ο κορωνοϊός συνεχίζει να θερίζει σε μια σειρά από τις πιο δημοφιλείς τουριστικά περιοχές της χώρας, όπως οι Βαλεαρίδες Νήσοι, που στις αρχές του καλοκαιριού είχαν προσπαθήσει να παρουσιάσουν ένα covid-free πρόσωπο. Ειδικά στη Μαγιόρκα τα νούμερα των νέων μολύνσεων είναι τέτοια, που ο τοπικός Τύπος κάνει λόγο για απόλυτη απώλεια του ελέγχου.