Το cluster Μaritime Hellas, που δημιούργησαν η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών, το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος και το Επαγγελματικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά, εργαλείο για την ανάπτυξη της εμπορικής ναυτιλίας και της ακτοπλοΐας
Οι εξελίξεις στη ναυπηγοεπισκευή έφεραν στο προσκήνιο το ναυτιλιακό cluster του Πειραιά. Με την ευκαιρία της επαναλειτουργίας των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά και την προοπτική των εγκαταστάσεων της Ελευσίνας, το ναυτιλιακό cluster Maritime Hellas, που έχουν συνδημιουργήσει η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών, το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος και το Επαγγελματικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά, θα είναι εξαιρετικά χρήσιμο για την εμπορική ναυτιλία, αλλά και την ακτοπλοΐα, η οποία πρέπει να ξεκινήσει μια ρότα ανανέωσης του στόλου της.
Παράλληλα, η διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας των Ναυπηγείων απαιτεί την ανάπτυξη όλων αυτών των μικρομεσαίων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον χώρο του εφοδιασμού των πλοίων, των υπηρεσιών επισκευών, κατασκευών, εμπορίας ανταλλακτικών και γενικά στη θαλάσσια εφοδιαστική αλυσίδα.
Τα ναυτιλιακά clusters είναι στην πραγματικότητα σημαντικά εργαλεία πολιτικής για την προώθηση της Γαλάζιας Οικονομίας σε όλη την Ευρώπη και ιδιαίτερα στις ναυτικές της χώρες. Αυτό που επιτυγχάνουν είναι να προωθήσουν την υιοθέτηση της καινοτομίας, των γνώσεων, των δεξιοτήτων, καθώς και την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, διασφαλίζοντας ότι η παρεχόμενη υποστήριξη είναι αποτελεσματική και τοπική. Μέσω κοινών δράσεων που προωθούν κοινωνικοοικονομικοί και θεσμικοί φορείς σε τοπικό, εθνικό και υποπεριφερειακό επίπεδο αναδεικνύουν και βελτιώνουν το επίπεδο των υπηρεσιών στη ναυτιλία.
Οι ναυτιλιακές συστάδες αναγνωρίζονται ολοένα περισσότερο ως βασικοί παράγοντες ενίσχυσης της καινοτομίας και της διαφοροποίησης της μπλε οικονομίας.
«Το ελληνικό ναυτιλιακό cluster Μartime Hellas έχει ένα τεράστιο πλεονέκτημα και μια ανεκτίμητη προστιθέμενη αξία που του προσφέρει απλόχερα η υπ’ αριθμόν 1 στον κόσμο παντοδύναμη ελληνόκτητη ναυτιλία», επισημαίνει ο πρόεδρος του Επαγγελματικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά, Βασίλης Κορκίδης, σε έκθεση που συνέταξε, σημεία της οποίας δημοσιεύει σήμερα το «business stories».
«Το cluster είναι πηγή ζωής και πρέπει να συνεχιστεί. Μετά την εκκίνηση και των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά θα είναι πολύ χρήσιμο για την εμπορική ναυτιλία και την ακτοπλοΐα», έχει δηλώσει ο πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Θεόδωρος Βενιάμης. Οι δημιουργοί του cluster ανέθεσαν στη NAFS, μια μη κερδοσκοπική θυγατρική, να οργανώσει την πλατφόρμα Maritime Hellas, την πλοήγηση στο ελληνικό cluster.
Η πλατφόρμα παρέχει επαγγελματική υποστήριξη στον ευρύτερο ναυτιλιακό τομέα, καλύπτοντας ολόκληρη την Ελλάδα. Οι υπηρεσίες προσφέρονται σε εταιρείες και ιδιώτες στην ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα, ούτως ώστε να ενισχυθούν η εθνική δημιουργία θέσεων εργασίας και η ανάπτυξη στον τομέα. Ολοι οι τομείς και οι βοηθητικές θαλάσσιες δραστηριότητες που αναφέρονται αναλυτικά στις ενότητες πληροφοριών της πλατφόρμας μπορούν να εγγραφούν σε αυτή. Μέλη της συστάδας Maritime Hellas είναι εταιρείες, επαγγελματίες και νηογνώμονες που εμπλέκονται στην ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα, καθώς και σε συναφείς τομείς.
Σύμφωνα με την έκθεση, εξετάζοντας την ευρύτερη εικόνα της διακυβέρνησης, φαίνεται ότι οι συστάδες (clusters) είναι πολύ αποτελεσματικές όταν ασχολούνται με τη συνεργασία μεταξύ οικονομικών (π.χ. βιομηχανικών ή χρηματοοικονομικών εταιρειών) και ενδιαφερόμενων φορέων.
Οι πιο επιτυχημένες ναυτιλιακές συστάδες στη Μεσόγειο και πέραν αυτής καλύπτουν τη συνεργασία μεταξύ:
¦ Οικονομικά ενδιαφερόμενων μερών που επιδιώκουν να αναπτύξουν συνέργειες εντός της ίδιας αλυσίδας αξίας ή μεταξύ διαφορετικών αλυσίδων αξίας (π.χ. κοινή χρήση του ίδιου τόπου ή υποδομής)
¦ Επιστημονικών οργανισμών που αναζητούν κρίσιμη μάζα, διεπιστημονικότητα, ομαδοποίηση επιστημονικών υποδομών κ.λπ.
¦ Οικονομικών και επιστημονικών οργανισμών που ασχολούνται με την καινοτομία.
Οι συστάδες γενικά κατάφεραν να διασφαλίσουν τακτικό διάλογο και ανταλλαγές σε μια σειρά από σχετικούς μεταξύ τους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων αρχών (πολιτικές, κανονισμοί), ερευνητικούς φορείς, καθώς και με το ευρύ κοινό, καλύπτοντας έτσι όλο το φάσμα των ενδιαφερομένων στη θαλάσσια διακυβέρνηση. Πρόκειται για πολυεπίπεδο πεδίο το οποίο αλληλεπιδρά με το ευρύτερο πεδίο της θαλάσσιας διακυβέρνησης.
Ναυτιλιακές συστάδες (clusters)
Οι ναυτιλιακές συστάδες είναι αναντικατάστατα εργαλεία για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των επαγγελματιών προς κοινούς στόχους στη Γαλάζια Οικονομία. Πιο συγκεκριμένα, το Maritime Clusters επιτρέπει την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προκλήσεων που σχετίζονται επίσης με την περιοχή:
¦ Συλλογική και προνοητική σκέψη.
¦ Υποστήριξη για κοινό έργο.
¦ Συγκέντρωση ενδιαφερομένων με διαφορετικές θέσεις στην ίδια αλυσίδα αξιών.
¦ Υποστήριξη της ανάπτυξης συνέργειας μεταξύ ενδιαφερομένων σε διαφορετικές αλυσίδες αξίας.
«Ως εκ τούτου, η προτεραιότητα για τη δημιουργία θαλάσσιων ομάδων θα πρέπει να είναι η δράση και όχι η λήψη αποφάσεων, ενώ ο σκοπός και οι υπηρεσίες που θα παρέχονται πρέπει να συμφωνούνται βάσει των ειδικών αναγκών και φιλοδοξιών των εμπλεκόμενων ενδιαφερομένων παρά στη βάση συγκεκριμένων καθολικών συνταγών», δηλώνει ο κ. Κορκίδης.
Ζητήματα και προκλήσεις
Το Maritime Clusters μπορεί να ασχοληθεί με συγκεκριμένες πτυχές για τις θαλάσσιες οικονομικές δραστηριότητες.
Υπάρχει προστιθέμενη αξία των ναυτιλιακών συστάδων όπως:
¦ Η ναυτιλιακή καινοτομία είναι έντασης κεφαλαίου και έντασης γνώσης.
¦ Οι θαλάσσιες υποδομές είναι πολύ δαπανηρές, αλλά συνήθως είναι κοινές.
¦ Οι συνέργειες μπορούν να αναπτυχθούν στις περισσότερες θαλάσσιες δραστηριότητες και τομείς (π.χ. σχεδόν όλες οι θαλάσσιες δραστηριότητες χρησιμοποιούν πλοία και λιμενικές εγκαταστάσεις, μοιράζονται τη χρήση θαλάσσιου χώρου κ.λπ.).
¦ Πολύτιμες θέσεις εργασίας μπορούν να αναπτυχθούν εντός και σε συγκεκριμένες αλυσίδες αξίας σε μεγάλο βαθμό.
«Συγκεντρώνοντας την επιστήμη, την τεχνολογία, τη βιομηχανία και τους χρηματοδότες, καθώς και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς από διαφορετικές αλυσίδες αξίας, που πιθανώς μοιράζονται κοινά ενδιαφέροντα ή ενδέχεται να αναπτύξουν συνέργειες, τα Maritime Clusters μπορεί να υποστηρίξουν αποτελεσματικά ορισμένες στρατηγικές εξελίξεις», εκτιμά ο κ. Κορκίδης.
Συμπεράσματα
¦ Οι θαλάσσιες συστάδες αναπτύσσονται σταθερά, παρόλο που εξακολουθούν να είναι πιο προηγμένες και να αναγνωρίζουν τις δυνατότητές τους στην Ε.Ε. Ειδικά στη Μεσόγειο αναγνωρίζεται η αξία τους περισσότερο στη δυτική παρά στην ανατολική ακτή της λεκάνης.
¦ Οι χώρες της Νότιας Μεσογείου συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο τις δυνατότητες που μπορούν να προσφέρουν οι ναυτιλιακές συστάδες για την ενίσχυση της βιώσιμης καινοτομίας, της ανάπτυξης και της απασχόλησης, ωστόσο δυσκολεύονται σε μεγάλο βαθμό να καταλάβουν πώς να υποστηρίξουν καλύτερα τέτοιες πρωτοβουλίες.
¦ Το Maritime Cluster προσφέρει μια σειρά από πιθανές υπηρεσίες και λειτουργίες για την υποστήριξη της καινοτομίας, της ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας, αλλά δεν υπάρχει συνταγή «one-fits-all» για την επιτυχία του έργου τους. Υπάρχουν διαφορετικοί σκοποί και αναδύονται διαφορετικοί βαθμοί εξειδίκευσης (τομεακή εστίαση, βάση δεξιοτήτων, ερευνητική, δημόσια χρηματοδότηση κ.λπ.).
¦ Η μεγάλη πλειονότητα των θαλάσσιων ομάδων που παρατηρούνται είναι είτε σε αναπτυσσόμενη είτε σε εμβρυική κατάσταση, με περιορισμένο αριθμό πρακτικών, που έχουν δραστηριότητες άνω των πέντε ετών και υποστηρίζουν μεγάλες ομάδες επιχειρήσεων και οργανώσεις άλλων ενδιαφερομένων.
Μηνάς Τσαμόπουλος
