Πρόσω ολοταχώς για το θαλάσσιο εμπόριο - Ρεπορτάζ Κώστας Αργυρός
Μετά την κρίση της περασμένης άνοιξης, τα φορτηγά πλοία φορτωμένα με container κυρίως από την Ασία δεν προλαβαίνουν να ανταποκριθούν στην τεράστια ζήτηση για τη μεταφορά εμπορευμάτων και οι μεγάλες εταιρίες του χώρου τρίβουν τα χέρια τους.
Ο χώρος του θαλάσσιου εμπορίου ήταν από αυτούς που χτυπήθηκαν περισσότερο από την παγκόσμια επίθεση του κορωνοϊού στις αρχές του χρόνου. Εκατοντάδες πλοία έμειναν ακινητοποιημένα, με πληρώματα εγκλωβισμένα και άδεια container να περιμένουν στα λιμάνια. Ολοι τότε προφήτευαν ότι το 2020 θα είναι μια «καταραμένη χρονιά» για τον τομέα. Τα πράγματα εξελίχθηκαν όμως διαφορετικά. Οι εταιρίες πήραν βεβαίως τα μέτρα τους, ακυρώνοντας εγκαίρως δρομολόγια σε μια προσπάθεια να περιορίσουν το κόστος.
Υπολογίζεται ότι μέχρι τον Απρίλιο του 2020 είχαν φορτωθεί στα πλοία 7 εκατομμύρια λιγότερα από τα αρχικώς υπολογισμένα container των 20 ποδιών. Είναι μια από τις πιο συνηθισμένες διαστάσεις (6,058 m ? 2,438 m ? 2,591 m εξωτερικά). Ενα τέτοιο «κουτί» μπορεί να μεταφέρει για παράδειγμα 10.000 παντελόνια τζην ή 20.000 ρολόγια με τη συσκευασία τους. Το 90% των εμπορευμάτων παγκοσμίως μεταφέρονται με τέτοια «κουτιά» μέσω των θαλάσσιων οδών.
Μια εξέλιξη ωστόσο, που απορρόφησε τις συνέπειες της κρίσης ήρθε πολύ γρήγορα. Ηταν η κατακόρυφη πτώση των τιμών του πετρελαίου bunker που χρησιμοποιούν τα τάνκερ στο ένα τέταρτο της τιμής που είχε το 2019. Ετσι όσα δρομολόγια δεν ακυρώθηκαν αποδείχτηκαν ιδιαίτερα κερδοφόρα.
Μεγάλες εταιρίες όπως oι Hapag-Lloyd, Maersk και άλλες είχαν πτώση τζίρου, αλλά διατήρηση υψηλών κερδών. Και από το Μάιο παρατηρήθηκε μια αντιστροφή του κλίματος, που από το καλοκαίρι εξελίχθηκε σε εκτόξευση της ζήτησης για τα τεράστια «μεταλλικά κουτιά».
Στο μεγαλύτερο αυτοματοποιημένο εμπορικό λιμάνι της Ευρώπης, στο Αμβούργο οι υπεύθυνοι παραδέχονται ότι η κίνηση είναι τώρα απροσδόκητα έως... ανεξήγητα μεγάλη. Μιλώντας στο περιοδικό «der Spiegel» ο εκπρόσωπος της Hapag-Lloyd παραδεχόταν ότι στην παρούσα φάση σχεδόν δεν τους φτάνουν τα container, αλλά ούτε και τα πλοία για να καλύψουν την τεράστια ζήτηση. Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι ότι τα περισσότερα δρομολόγια είναι από την Ασία προς τη Βόρεια Αμερική (παρά τον πόλεμο του Τραμπ με το Πεκίνο) αλλά και προς την Ευρώπη. Μια εξήγηση είναι ότι οι άνθρωποι καταναλώνουν προϊόντα σε αντιστάθμισμα της αδυναμίας τους να ταξιδέψουν ή και να ξοδέψουν σε εστιατόρια και χώρους αναψυχής.
«Μεταφέρουμε ποδήλατα, όργανα γυμναστικής, έπιπλα, εργαλεία, ηλεκτρονικά είδη και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς» εξηγούσε ο έμπειρος «μεταφορέας». Και επειδή όλοι βλέπουν τη ζήτηση που υπάρχει στην Ασία, μεταφέρουν εκεί τα «κουτιά» με αποτέλεσμα να παρατηρείται έλλειψη στην Ευρώπη.
Το σίγουρο είναι ότι τελικά το παγκόσμιο εμπόριο βγαίνει λιγότερο λαβωμένο από την κρίση, αφού οι συνήθειες μπορεί να άλλαξαν, αλλά όχι και ο καταναλωτισμός που αναβαπτίστηκε ως «ψυχοθεραπεία» απέναντι στα lockdown. Οι αρχικές προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου για μια μείωση της τάξης του 32% του εμπορίου παγκοσμίως μέσα στο 2020, έχουν τώρα αναθεωρηθεί και γίνεται λόγος για μόλις μείον 9,2%, ενώ οι προβλέψεις για το 2021 μιλούν για άνοδο. Aυτό σε συνδυασμό με την πτώση της τιμής των καυσίμων σήμανε αύξηση των κερδών για τις μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες εμπορευματοκιβωτίων.
Το 2019 είχαν όλες μαζί συνολικά περίπου έξι δισεκατομμύρια δολάρια κέρδη. Για το 2020 τη «χρονιά της καραντίνας» υπολογίζουν με τα διπλάσια. Βεβαίως το γεγονός ότι η ροή των προϊόντων μοιάζει συχνά να κινείται σε μονόδρομο, σε μια δηλαδή μόνο κατεύθυνση από την Ασία βάζει πολλούς Ευρωπαίους σε σκέψη. Αλλά προς το παρόν έρχονται Χριστούγεννα και το μόνο που φαίνεται να απασχολεί την πολιτική είναι να υπάρχουν αρκετά δώρα στα μαγαζιά για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των καταναλωτών. Κι ας είναι τα περισσότερα «made in Asia».