BBC: Μαθήματα από την Ύδρα, το νησί χωρίς αυτοκίνητα
Όλα όσα παρατήρησε ο συντάκτης του BBC κατά την επίσκεψή του στο νησί.
Kαθώς όλο και περισσότερες πόλεις στον πλανήτη προσπαθούν να περιορίσουν την εξάρτηση από τα αυτοκίνητα για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος, εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και βελτίωσης της ποιότητας ζωής, το BBC παρουσιάζει ένα μεγάλο αφιέρωμα για την Ύδρα.
Στόχος του κείμενου είναι να μας μεταδώσει τα μαθήματα μπορούμε να πάρουμε από «ένα μέρος στο οποίο δεν επιτράπηκαν ποτέ τα αυτοκίνητα».
O συντάκτης του BBC που επισκέφτηκε για διακοπές την Ύδρα γράφει: «Οι δημοτικές αρχές σε όλο τον πλανήτη ψάχνουν τρόπο να μειώσουν την εξάρτησή τους από τα ΙΧ αυτοκίνητα. Σε κάποιες περιπτώσεις τα απαγορεύουν τελείως από ορισμένες περιοχές των πόλεων. To δημοτικό διαμέρισμα του Λονδίνου στο οποίο μένω πρόσφατα καθιέρωσε μία “γειτονιά ήπιας κυκλοφορίας”. Το σχέδιο περιλαμβάνει τη χρήση καμερών που μπορούν να αναγνωρίσουν τον αριθμό κυκλοφορίας από τις πινακίδες των αυτοκινήτων, ώστε μόνο κάτοικοι της γειτονιάς μπορούν να διέρχονται με τα αυτοκίνητα τους από τη συγκεκριμένη περιοχή». Το αφιέρωμα του BBC αναφέρεται στο προεδρικό διάταγμα της δεκαετίας του 1950 που θέλησε να διατηρήσει την αρχιτεκτονική και το χαρακτήρα της Ύδρας και για αυτό τον λόγο απαγόρευσε τα αυτοκίνητα και τις μοτοσυκλέτες και το μοναδικό μεταφορικό μέσο είναι τα γαϊδουράκια.
Η πρώτη εντύπωση του Βρετανού δημοσιογράφου από το νησί του Αργοσαρωνικού χωρίς αυτοκίνητα ήταν πολύ θετική. «Σε συνοικίες άλλων ελληνικών νησιών έβρισκα συχνά τον εαυτό μου να στριμώχνεται στον τοίχο σε δρόμους χωρίς πεζοδρόμια προκειμένου να περάσουν τα μηχανάκια. Στην Ύδρα, μπορούσα να περπατήσω χαλαρά και στους δικούς μου ρυθμούς» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο συντάκτης ξεχώρισε το νησί για την ησυχία του. «Τίποτα δεν παρέπεμπε στους ήχους μηχανής και απότομων φρεναρισμάτων που ακούς σε μεγάλες αλλά και μικρές πόλεις. Που και που, η σιωπή διακόπτονταν από το γκάρισμα κάποιου γαϊδάρου ή την καμπάνια μιας εκκλησίας. Επίσης, η πόλη έδινε την αίσθηση της ανθρώπινης ζωής. Περπατώντας στους στενούς δρόμους προκειμένου να απολαύσω τη θέα πάνω από το λιμάνι έβλεπε συχνά ανθρώπους να χαιρετιούνται και να μιλούν μεταξύ τους στη μέση του δρόμου. Ένα βράδυ, μια παρέα από παιδιά πέρασε τρέχοντας δίπλα από το τραπέζι μου καθώς “μάχονταν” μεταξύ τους με μπαλόνια, ενώ οι γονείς τους δεν είχαν λόγο να ανησυχούν για την ασφάλειά τους στο δρόμο. Ακόμα και οι αμέτρητες αδέσποτες γάτες, μία γνώριμη εικόνα στα ελληνικά νησιά, έμοιαζαν ασυνήθιστα χαλαρές, πολλές φορές διέσχιζαν με τεμπέλικη διάθεση τους δρόμους».
Ο συντάκτης του αφιερώματος σημειώνει ότι προφανώς δεν είναι ο πρώτος ξένος επισκέπτης που γοητεύεται από την Ύδρα. Φυσικά αναφέρεται και στον Λέοναρντ Κοέν, ο οποίος τη δεκαετία του 1960, αγόρασε σπίτι στο νησί και έγραψε εκείνη την περίοδο το Bird on a Wire, αλλά και στους μεγάλους ζωγράφους, όπως ο Πάμπλο Πικάσο και ο Μαρκ Σαγκάλ, που επισκέφτηκαν την Ύδρα και εμπνεύστηκαν από αυτήν.
Ο συντάκτης παραδέχεται ότι το γεγονός πως στο νησί δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα το κάνει ένα υπέροχο μέρος να το επισκεφτεί κανείς για τουρισμό. «Τι συμβαίνει όμως με τους περίπου 2.000- 3.000 ανθρώπους που ζουν μόνιμα εκεί; Πώς λειτουργεί ένα μέρος χωρίς τροχοφόρα κυκλοφορία στον σύγχρονο κόσμο», αναρωτιέται.
Στο κείμενο γίνεται αναφορά στο σβήσιμο των πυρκαγιών που σε μεγάλο βαθμό μπορεί να γίνει με τον ερχομό αεροπλάνων από την ενδοχώρα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του νησιού είναι μη προσβάσιμο εξαιτίας της έλλειψης δρόμων. Αλλά και στη δυσκολία που υπάρχει στο να αντιμετωπιστούν επείγοντα περιστατικά υγείας.
Στο κείμενο αναφέρεται ένα περιστατικό που αντιμετώπισε ο σύζυγος της διαχειρίστριας του ξενοδοχείου στο οποίο φιλοξενήθηκε ο Βρετανός δημοσιογράφος. Εργαζόμενος ως ξυλουργός, έκοψε τα δάχτυλά του κατά τη διάρκεια της δουλειάς. Το κέντρο υγείας του νησιού δεν ήταν κατάλληλα εξοπλισμένο να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο περιστατικό και καθώς είχε νυχτώσει, δεν μπορούσε να πετάξει ελικόπτερο για να τον μεταφέρει στην Αθήνα. Έτσι έπρεπε να πάρει θαλάσσιο ταξί για να τον μεταφέρει στην ηπειρωτική Ελλάδα και από εκεί να ταξιδέψει με άλλο ταξί για την Αθήνα.
Εκτός από τις έκτακτες καταστάσεις υπάρχουν και πολλά πράγματα που δυσκολεύουν την καθημερινότητα σε ένα μέρος που δεν επιτρέπονται τα αυτοκίνητα. Στο BBC μίλησε η Kelsey Edwards, μία Αγγλίδα που ζει στην Ύδρα για πάνω από 20 χρόνια. Σημειώνει ότι το να πας τα σκουπίδια στα λίγα σημεία περισυλλογής στα οποία μπορεί να φτάσει το φορτηγό του δήμου είναι ένας μεγάλος μπελάς. Επίσης, το να παραδοθούν διάφορα πράγματα είναι κουραστική διαδικασία, ενώ το κόστος της μεταφοράς ,π.χ. οικοδομικών υλικών, στο νησί μπορεί να είναι εξωφρενικό.
Η Edwards επίσης παρατηρεί ότι οι πλέον ευπαθείς άνθρωποι που μένουν στα πιο ψηλά σημεία της πόλης καταλήγουν απομονωμένοι. Φυσικά δεν χρειάζεται φαντασία για να σκεφθεί κανείς τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν άνθρωποι που κινούνται με αναπηρικό αμαξίδιο.
Παρόλα αυτά, η Edwards αναγνωρίζει πως οι περισσότεροι ντόπιοι θέλουν να διατηρηθεί το status quo. Φέρνει το παράδειγμα των γειτονικών Σπετσών, ένα νησί στο οποίο επίσης δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα, αλλά μόνο δίτροχα οχήματα, όπως μοτοσυκλέτες και scooter. Ακόμα και έτσι, όμως, λέει ότι -συγκριτικά με την Ύδρα- εκεί νιώθεις την ηχορύπανση, την μυρωδιά των καυσίμων και την γενικότερη όχληση για τους πεζούς.
Άλλωστε, το γεγονός ότι στο νησί δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα είναι, κατά το BBC, κινητήριος μοχλός για την οικονομία του νησιού. «Η Ύδρα απέχει μόνο 90 λεπτά από την Αθήνα δια θαλάσσης αλλά μοιάζει να είναι ένας διαφορετικός κόσμος. Οι τουρίστες έρχονται εδώ ακριβώς γιατί είναι τόσο ήσυχη».
Στον δρόμο της «απεξάρτησης» από τα αυτοκίνητα
Το αφιέρωμα του BBC σχολιάζει ότι με το να μην επιτρέψει ποτέ τα τροχοφόρα οχήματα η Ύδρα, απέφυγε πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν άλλα ελληνικά νησιά. To άρθρο φιλοξενεί δηλώσεις του συγκοινωνιολόγου, Κοσμά Αναγνωστόπουλου, ιδρυτή του CIVINET, δικτύου για τη βιώσιμη κινητικότητα και τις μεταφορές. «Έχουμε συχνά σοβαρά τροχαία ατυχήματα στα νησιά, ειδικά στα πολύ τουριστικά, όπως η Μύκονος, η Πάρος, η Σαντορίνη και η Νάξος» σημειώνει. Σε πολλά από αυτά, εμπλέκονται τουρίστες που δεν είναι εξοικειωμένοι με τα τοπικά οδικά δίκτυα.
Φέρνει ως παράδειγμα την Κω με τους ποδηλατοδρόμους αλλά και την συνεργασία της Αστυπάλαιας με την Volkswagen που περιλαμβάνει τη σταδιακή αντικατάσταση των συμβατικών οχημάτων, ιδιωτικής και δημόσιας χρήσης, με ηλεκτρικά καθώς και την καθιέρωση καινοτόμων υπηρεσιών μετακίνησης.
Τέλος, ο κ. Αναγνωστόπουλος επισημαίνει ότι πολλά νησιά απλά δεν έχουν τους απαραίτητους πόρους για να εφαρμόσουν τολμηρά σχέδια που έχουν να κάνουν με τις μεταφορές.
