Η κ. Φλώρα Αλυφαντή θυμάται εικόνες από τα Χριστούγεννα στην παλιά αγορά της Αίγινας και τη βιτρίνα του καταστήματός της.
Γράφει ο Γιώργος Μπήτρος
Η οδός Αφαίας ξεκινούσε πάντα από τη γωνία της κυρίας Φλώρας. Εκεί, στη διασταύρωση με την οδό Χρήστου Λαδά, υπήρχε το μεγάλο κατάστημα με σχολικά και παιχνίδια. Πολύ πριν τα σημερινά πολυκαταστήματα, η κ. Φλώρα Αλυφαντή, από το 1978, είχε δημιουργήσει έναν ιδιαίτερο χώρο, που ήταν ο παράδεισος για τα παιδιά.
Ένα κατάστημα φορτωμένο με το εμπόρευμά του τόσο στο ισόγειο, όσο και στο υπόγειο και το πατάρι. Εκεί έβρισκες βιβλία, τετράδια, σχολικά, παιχνίδια για όλες τις ηλικίες, δώρα. Και τι δεν είχε η κυρία Φλώρα μέσα σε αυτόν τον μοναδικό χώρο, που οι στενοί του διάδρομοι και τα αναρίθμητα ράφια σού επεφύλασσαν πολλές εκπλήξεις! Εκεί και οι πρώτες φωτοτυπίες.
Ένας μαγικός κόσμος στα μάτια των παιδιών αλλά και των μεγάλων, που έβρισκαν εκεί όσα θα αγόραζαν από τον Πειραιά, μια που τα ταξίδια τότε δεν είχαν την ίδια ευκολία όπως σήμερα.
Αν κάτι όμως θυμόμαστε περισσότερο από το μαγαζί της κυρίας Φλώρας είναι η γιορτινή ατμόσφαιρά του, όταν πλησίαζαν τα Χριστούγεννα. Κόσμος πολύς μπαινόβγαινε για να αγοράσει δώρα, αλλά και τα στολίδια για το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Άλλωστε, ήταν από τα πρώτα καταστήματα που έφεραν χριστουγεννιάτικα στολίδια στην Αίγινα, σε μια εποχή όχι πολύ μακρινή, πριν από μερικές δεκαετίες!
Τότε η Αίγινα ήταν αρκετά διαφορετική και δεν υπήρχε στολισμός στους δρόμους από τον Δήμο, παρά μόνο σε κάποιες βιτρίνες καταστημάτων πρόβαλλε δειλάδειλά κάποιο δεντράκι με παλιά στολίδια, τυλιγμένο με
τεχνητή πάχνη και φωτάκια σε σχήμα μαργαρίτας ή κεριού. Η κυρία Φλώρα θυμάται εκείνες τις εποχές, αλλά φυσικά και το κατάστημά της, εκεί στην αρχή της Αφαίας.
Ποια ήταν η ατμόσφαιρα, η εικόνα στην πόλη της Αίγινας παλαιότερα τα Χριστούγεννα;
Παλιότερα, τη γιορτή των Χριστουγέννων την περιμέναμε με λαχτάρα. Το μεγάλο μας ενδιαφέρον είχαν τα κάλαντα, τα οποία μαθαίναμε από τη μάνα μας. Τα χρήματα που συγκεντρώναμε ήταν λιγοστά. Έφταναν για κάποιο μικρό δώρο, που αγοράζαμε από το Βαπόρι-Καρακατσάνη, κυρίως κάτι σχολικό που μας έλειπε, και τόπι, γιατί ήμαστε ποδοσφαιρόφιλοι και παίζαμε μπάλα στον δρόμο, και μάλιστα στην οδό Αφαίας. Ανήμερα πολύ πρωί, πηγαίναμε όλοι στην εκκλησία και κοινωνούσαμε. Το χριστουγεννιάτικο τραπέζι ήταν επίσημο. Όλοι μαζεμένοι κάναμε την προσευχή μας και χαιρόμαστε τη μεγάλη γιορτή.
Σε ποια μαγαζιά έβρισκε κανείς χριστουγεννιάτικα στολίδια και δώρα;
Στολισμένοι δρόμοι δεν υπήρχαν. Τα μαγαζιά είχαν τη συνηθισμένη, καθημερινή διακόσμηση με περισσότερα φώτα.
Η διακόσμηση άρχισε τη δεκαετία του 1960, και αργότερα, όταν τα καταστήματα του Γιώτη και του Βαπόρη έφεραν χριστουγεννιάτικα στολίδια και παιχνίδια. Παιχνίδια είχε λιγοστά και ο Διονυσάκης.
Πώς ήταν τα Χριστούγεννα στο μαγαζί σου;
Το 1978 άνοιξα το δικό μου μαγαζί με σχολικά και παιχνίδια. Το μαγαζί είχε μία μεγάλη βιτρίνα επί της Αφαίας, την οποία στολίζαμε με παιχνίδια. Είχαμε πολύ δουλειά τότε, γιατί τα οικονομικά των ανθρώπων της Αίγινας ήταν πολύ καλύτερα, λόγω της μεγάλης ανοικοδόμησης που υπήρχε στο νησί. Θυμάμαι τα παιδιά που χάζευαν στη βιτρίνα, κι αφού έλεγαν τα κάλαντα, ερχόντουσαν να αγοράσουν κάτι που είχαν βάλει στο μάτι. Ήταν συγκινητικό που μετρούσαν τα χρήματα αν έφταναν, για να αγοράσουν το πολυπόθητο παιχνίδι. Στη βιτρίνα υπήρχε ένα στολισμένο δέντρο και ένα τρενάκι. Ο Βατζούλιας, που όλοι θα θυμάστε, μου ζήτησε το δέντρο όπως ήταν στολισμένο και δεν αρνήθηκα να του το δώσω, και κάποιος άλλος το τρενάκι. Η βιτρίνα άδειασε και την άλλη μέρα πήγαμε για ανεφοδιασμό στον Πιτυρόπουλο.
Πώς ήταν οι άνθρωποι τότε; Πώς γιόρταζαν στα σπίτια τις γιορτές;
Οι άνθρωποι, την εποχή εκείνη, ήταν πιο κοντά στα πατροπαράδοτα έθιμα. Οι γυναίκες ζύμωναν το χριστουγεννιάτικο ψωμί, έφτιαχναν τους πεντανόστιμους κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα. Οι οικογένειες, μονοιασμένες και αγαπημένες, γιόρταζαν τις Άγιες Ημέρες των εορτών. Δεν είχαν στο μυαλό τους ταξίδια και εκδρομές. Μπορώ να πω ότι οι άνθρωποι νοιάζονταν για τον διπλανό και πρόσφεραν στον
φτωχό γείτονα με αγάπη μερτικό από το χριστουγεννιάτικο φαγητό και τα καλούδια. Πιστεύω ότι ένιωθαν όμορφα.
Πώς ήταν η ατμόσφαιρα στην αγορά τις ημέρες των εορτών; Γίνονταν εκδηλώσεις;
Στολισμοί στους δρόμους δεν υπήρχαν. Το 1982, όταν είχα το μαγαζί, οι νέοι καταστηματάρχες, οι Αδελφοί Μαρινάκη, ο Μανώλης Καμπανάος, ο Στέφανος Κώτσης κι εγώ, αποφασίσαμε να στολίσουμε την Αφαίας με φώτα. Μόνοι μας τα τοποθετήσαμε και δημιουργήσαμε μια διαφορετική, όμορφη, γιορτινή ατμόσφαιρα. Μάλιστα, είχαμε βάλει και ένα στέρεο στον δρόμο με μουσική, και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς διασκεδάζαμε έξω από το μαγαζί του Καμπανάου. Από τον Δήμο δεν γίνονταν εκδηλώσεις, μέχρι την εποχή που ο δήμαρχος Γκότσης, μετά το 1991, αποφάσισε να γίνονται εορταστικές εκδηλώσεις και να
μοιράζονται δώρα στα παιδιά, άλλοτε στα σχολεία κι άλλοτε στο Δημοτικό Θέατρο και στο «Τιτίνα». Τότε άρχισαν δειλάδειλά και οι στολισμοί στους δρόμους και στην παραλία, με τη συμβολή του αντιδημάρχου Βελιώτη.
Ποια έθιμα υπήρχαν τότε;
Τα έθιμά μας ήταν πολλά. Θυμάμαι το μάζεμα των παιδιών γύρω από το μαγκάλι, όταν η γιαγιά μάς έλεγε ιστορίες για τα καλικαντζαράκια κι εμείς την ακούγαμε με κάποιο φόβο, και ονειρευόμαστε τις τηγανίτες στο τζάκι, προσέχοντας μη μας τις φάνε. Ακόμα λαχταράω το ζυμωτό χριστόψωμο, τα γλυκά φτιαγμένα με μεράκι από τα χρυσά χέρια της μάνας. H μάνα σηκωνόταν πολύ πρωί για να ζυμώσει. Κι εγώ την ακολουθούσα, γιατί μου άρεσε να συμμετέχω σε αυτή την ιεροτελεστία. Εκτός από το καθιερωμένο ζύμωμα, σταύρωνε το προζύμι και έβαζε λίγο λάδι, μαστίχα, γλυκάνισο και πάνω σταυρωτά πέντε καρύδια. Αφού φούσκωνε το ψωμί, πριν το πάμε στον φούρνο της γειτονιάς για ψήσιμο, το άλειφε με κρόκο αυγού, τοποθετούσε ασπρισμένες καρδιές αμύγδαλο και μετά έριχνε σουσάμι. Όταν το παίρναμε από τον φούρνο
μοσχομύριζε και περιμέναμε με υπομονή να το φάμε στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Δεν ξεχνώ το χριστουγεννιάτικο τραπέζι και τον εκκλησιασμό.
Περίμενες το στέρνιασμα της Πρωτοχρονιάς;
Για την Πρωτοχρονιά είχαμε το σπάσιμο του ροδιού για γούρι, να πάει καλά η χρονιά, και το ποδαρικό. Κάποιοι πίστευαν ότι ένα τυχερό παιδί, αν πάει ανήμερα την Πρωτοχρονιά στο σπίτι τους να σπάσει το ρόδι, θα είχαν καλή χρονιά. Του έδιναν βέβαια τον μπουναμά του. Αλλά και ο πατέρας το πρωί της Πρωτοχρονιάς μάς στέρνιαζε, μας έδινε χαρτζιλίκι, κι εμείς παίζαμε στριφτό, κορώνα- γράμματα, για να τα πολλαπλασιάσουμε ή να τα χάσουμε. Εκείνο όμως που θυμάμαι, και το τηρώ ακόμα και σήμερα, είναι
το «Πιάτο του Άη Βασίλη», την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, στο τραπέζι του σαλονιού, με γλυκά και ένα ποτήρι νερό, να φάει και να πιει, για να ευλογήσει το σπιτικό μας. Αξέχαστα χρόνια!
Από την έντυπη έκδοση
