Ο Παύλος Σάμιος στο SM το 2011 για την Αίγινα: «Ζω ανάμεσα στο Βυζάντιο και την αρχαία Ελλάδα...»
Μια τυχαία επίσκεψη στην Αίγινα, πριν από πολλά χρόνια, έκανε τον γνωστό ζωγράφο Παύλο Σάμιο... δέσμιο του νησιού. Καταλυτικό ρόλο ωστόσο έπαιξαν οι μεγάλοι δάσκαλοι της Τέχνης Νίκος Νικολάου και Γιάννης Μόραλης. «Ήταν ευλογία να μαθητεύσω δίπλα τους...». Η συνάντηση έγινε στο παραδοσιακό καφενείο της Αίγινας, κάτω από το Δημαρχείο. Η επιλογή του χώρου, δική του. Είναι το αγαπημένο του στέκι, και το έχει αποδείξει, απαθανατίζοντάς το σε ένα έργο του.
Πώς πρωτοήρθες στην Αίγινα; «Ήρθα με τον Σπύρο τον Μπέση, Αιγινήτη, που δυστυχώς δεν είναι πια κοντά μας, με τον οποίο κάναμε μαζί φροντιστήριο στον ζωγράφο Σαραφιανό, για να δώσουμε στη Σχολή Καλών Τεχνών. Έμεινα όμως στο σπίτι του φίλου μου Αλέκου Σπανούδη και ακούγαμε όλη τη μέρα ροκ». Έτσι, άρχισε το πηγαινέλα στην Αίγινα, και ασφαλώς πολλαπλασιάστηκαν οι γνωριμίες και άρχισαν οι κουμπαριές. Ο Παύλος Σάμιος παντρεύει την Αναμπέλα και τον Θανάση Μηδημάνα, γνωρίζει τον γιατρό και ποιητή Βασίλη Κουμπενά και συναντάει τον Γιάννη Ποντικάκη, την ώρα που φτιάχνει το μπαρ «Περδικιώτικα». «Αναπαλαίωσα τα μικρά μοτίβα του ταβανιού, που είχαν σβηστεί με τα χρόνια, και ζωγράφισα την ταμπέλα του μαγαζιού με το κεφάλι του Ερμή, που δεν υπάρχει πια, κάποιος την πήρε».
Η σχέση σου με τους μεγάλους δασκάλους, λάτρεις της Αίγινας, πώς ξεκίνησε; «Στη Σχολή Καλών Τεχνών, στο Προκαταρκτικό είχα δάσκαλο τον Νίκο Νικολάου. Τότε ήμουν ήδη αγιογράφος. Ο δάσκαλος –όπως συμβαίνει– δένεται με τον μαθητή και αναπτύσσουν σχέσεις στοργής και φιλίας. Τότε, κι ενώ εγώ ερχόμουν στην Αίγινα, άρχισα να πηγαίνω τακτικά στο σπίτι του Νικολάου. Τον επόμενο χρόνο είχα δάσκαλο τον Γιάννη Μόραλη. Ήταν πραγματικά ευλογία για μένα να μαθητεύω δίπλα τους και να κάνω παρέα μαζί τους». Έφυγες όμως στο Παρίσι... «Ναι, αργότερα που ζούσα στο Παρίσι, όταν ερχόμουν στην Ελλάδα ‘’κατέφευγα” στο σπίτι της Αγγέλας και του Νίκου Νικολάου. Ήταν η όασή μου. Τα βράδια μαζεύονταν όλοι οι φίλοι που προανέφερα και ο Λεωνίδας Κάσσης με την Κατερίνα Γιάννακα, η Καίτη Αλεξίου και άλλοι. Εκεί έζησα υπέροχες στιγμές, με τον Νικολάου να μιλάει για την αρχαία Ελλάδα και τον Μόραλη για τη σύγχρονη». Σπίτι δικό σου τότε απέκτησες; «Ναι, τότε ο Μηδημάνας μού έδωσε ένα σπίτι που είχε στον Μεσαγρό. Κλείστηκα έναν χρόνο μέσα και ζωγράφιζα, και αμέσως μετά έκανα την πρώτη μου έκθεση. Στη συνέχεια, βρήκα ένα παλιό σπίτι στην ίδια περιοχή, σχεδόν γκρεμίδι του 1890, και το στύλωσα πέτρα-πέτρα».
Ο Μεσαγρός ήταν επιλογή σου ή έτυχε; «Διάλεξα τον Μεσαγρό, γιατί εκεί έβλεπα μέσα μου και επειδή ήταν κοντά στον ναό της Αφαίας. Πάντα ήθελα να μείνω κοντά σε έναν αρχαίο ναό, γιατί αυτοί που τους έφτιαξαν ήξεραν καλά τις θετικές ενέργειες του χώρου. Και ήθελα ένα σπίτι ζωισμένο, όχι καινούργιο. Δίπλα μου έχω και την Παλιαχώρα, άλλος ιερός τόπος αυτός. Ζω λοιπόν ανάμεσα στο Βυζάντιο και στην αρχαία Ελλάδα. Η ζωγραφική αντλούσε πάντα από αυτά τα δύο στοιχεία, και τώρα στη Σχολή Καλών Τεχνών, που είμαι δάσκαλος, αυτά διδάσκω. Αρχαία και Βυζαντινή Τέχνη».
Το περίφημο φως της Αίγινας δεν έπαιξε ρόλο σ’ εσένα; «Δεν είναι το φως από μόνο του. Είναι η χρωματισμένη σκιά του που δεν είναι σκληρή σαν της Ύδρας. Η Αττική και η Αίγινα έχουν τέτοιο φως, που αναδεικνύει τους μεσαίους τόνους. Ο αρχαίος κλασικισμός είναι η ανάδειξη των μεσαίων τόνων, που δεν τους λιώνει το φως, δεν τους ισοπεδώνει. Στον παλιό ναό της Αφαίας, που ήταν από πωρόλιθο, σοβαντιζόταν και ζωγραφιζόταν με frescο. Υπάρχουν δείγματα στο μικρό Μουσείο της Αφαίας». Η ώρα είχε περάσει. Η πόρτα του καφενείου άνοιξε, και μπήκε η γυναίκα του ζωγράφου, η γνωστή γκαλερίστα Μαρία Ξανθάκου, που ήρθε να τον πάρει να πάνε για φαγητό. Φεύγοντας βιαστικά, ένιωσε πως δεν πρόλαβε να τα πει όλα.
Βιογραφικό Ο Παύλος Σάμιος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Από μικρός ασχολήθηκε με τη ζωγραφική και το σχέδιο, βοηθώντας παράλληλα τον πατέρα του στο εργαστήριο παπουτσιών. Aγάπησε τη θρησκευτική ζωγραφική, που τον κέρδισε από πολύ νωρίς. Παρακολούθησε μαθήματα σχεδίου στο εργαστήρι του Πάνου Σαραφιανού και πέρασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Δάσκαλοί του ήταν ο Νίκος Νικολάου στο Προκαταρκτικό και ο Γιάννης Μόραλης στο Εργαστήριο Ζωγραφικής. Σπουδαίοι δάσκαλοι, στους οποίους οφείλει πολλά, όπως επίσης και στον Γιάννη Τσαρούχη, τον οποίο γνώρισε στο Παρίσι. Την ίδια εποχή ήταν στη μοναδική παρέα του «Μαγεμένου Αυλού», του Μάνου Χατζιδάκι. Από το 2000 είναι καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (εργαστήριο παραδοσιακής ζωγραφικής fresco – βυζαντινές εικόνες – χειρόγραφα). Έχει ζωγραφίσει με την τεχνική του fresco πολλές μικρές εκκλησίες.
Συνέντευξη στην Άβετ Σφακιανάκη
