Η διαδικασία εξαγοράς του από τον Δήμο και το στοίχημα της αξιοποίησης του εμβληματικού κτιρίου της παραλίας.
Γράφει ο Γιώργος Μπήτρος
Το αρχοντικό του Κωνσταντίνου Βογιατζή στην παραλία της πόλης της Αίγινας έρχεται και πάλι στην επικαιρότητα, μετά την πρόθεση του Δήμου Αίγινας για την αγορά του κτιρίου. Η είδηση χαροποίησε αρκετούς και «άναψε» συζητήσεις για τη μελλοντική αξιοποίησή του, καθώς από πολλούς θεωρείται η πλέον ενδεδειγμένη λύση, διότι τόσο ο όγκος και η θέση του κτιρίου, όσο και η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία και η βαριά ιστορία του, επιβάλλουν και οριοθετούν τη μελλοντική διαχείρισή του, που θα είναι άξια της ιστορίας του.
Η αξιοποίησή του, προκειμένου να στεγάσει υπηρεσίες του Δήμου, σύμφωνα με δήλωση στο Δημοτικό Συμβούλιο του δημάρχου κ. Ι. Ζορμπά, είναι μια πρώτη ασφαλής ένδειξη ότι το συγκεκριμένο κτίριο πρέπει να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε ότι πληροί τους όρους για τη μεταστέγαση υπηρεσιών του Δήμου ή αν μπορεί να μετατραπεί μέρος του κτιρίου ή όλο σε έναν σύγχρονο πολυχώρο εκδηλώσεων ή μουσείο, ωστόσο η θέση του ως κυρίαρχου κτίσματος στο παραλιακό μέτωπο προκαταβάλλει τον μελλοντικό αγοραστή για μια χρήση που να το προβάλλει περαιτέρω και να το αναδεικνύει.
Το νεοκλασικό αρχοντικό του Κωνσταντίνου Βογιατζή είναι σήμερα ένα από τα κορυφαία τοπόσημα της πόλης της Αίγινας. Μαρτυρεί την οικονομική ευρωστία των πρώτων ιδιοκτητών του και την άμεση σχέση με τα χρόνια της ακμής της σπογγαλιείας στο νησί.
Το κτίριο οικοδομήθηκε το 1890 από τον μεγαλέμπορα σφουγγαριών Κωνσταντίνο Βογιατζή από τη Σύμη. Η ανοικοδόμησή του αποτελεί επίτευγμα για την εποχή του, καθώς είναι στην κυριολεξία κτισμένο μέσα στη θάλασσα. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για δύο κτίρια συνολικού εμβαδού 911 τ.μ. Το κεντρικό κτίριο αποτελείται από έναν μεγάλο ισόγειο χώρο, τον ημιώροφο και τον πρώτο όροφο.
Στον ισόγειο χώρο υπήρχαν οι αποθήκες όπου στοιβάζονταν τα σφουγγάρια και υφίσταντο επεξεργασία, ενώ στον ημιώροφο στεγάζονταν τα γραφεία της επιχείρησης.
Στον πρώτο όροφο κατοικούσε η πολυμελής οικογένεια Βογιατζή. Ο Κωνσταντίνος Βογιατζής είχε παντρευτεί δύο φορές. Από τον πρώτο του γάμο απέκτησε πέντε παιδιά και, μετά τον θάνατο της γυναίκας του, παντρεύτηκε την νταντά των παιδιών του. Η καταγωγή του Κ. Βογιατζή ήταν από τη Σύμη, από την οποία έφυγε για να έρθει στην Αίγινα, όπου ασχολήθηκε με τη σπογγαλιεία και κυρίως με το εμπόριο σπόγγων, αναπτύσσοντας μεγάλες οικονομικές σχέσεις με τη Μεγάλη Βρετανία. Το εμπόριο των σφουγγαριών τού απέδωσε τεράστια οικονομικά οφέλη, κάτι που αποτυπώνεται στον εσωτερικό διάκοσμο του κτιρίου, με τις εντυπωσιακές τοιχογραφίες ιταλικής επιρροής και τα ζωγραφιστά ταβάνια (οροφογραφίες).
Το κτίριο πριν από χρόνια κρίθηκε διατηρητέο από το Υπουργείο Πολιτισμού και, παρά τις φθορές που έχει προξενήσει ο χρόνος, κατοικείται. Το Κτίριο Βογιατζή στέκει επιβλητικό και περήφανο στο παραλιακό μέτωπο της Αίγινας, αποτελώντας την πρώτη εικόνα που αντικρίζει ο ταξιδιώτης πριν ακόμη αποβιβαστεί από το καράβι. Είναι έργο τέχνης, κόσμημα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, του οποίου η εσωτερική διακόσμηση διατηρεί σήμερα την αρχική της ζωντάνια. Χρήζει όμως επισκευής, και οι ιδιοκτήτες του δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος. Σύμφωνα με παλαιότερη δημοσίευση του «SM», η κ. Μαργαρίτα Μωραΐτη-Βογιατζή, εκ μέρους της οικογένειάς της, στην ιδιοκτησία της οποίας έχει περιέλθει το κτίριο, ανέφερε με απογοήτευση: «Η άδεια επισκευής θεμελίων είχε εγκριθεί, η μελέτη, που κόστισε 300.000 ευρώ, ολοκληρώθηκε, το δάνειο των 2.500.000 ευρώ ήταν έτοιμο να εκταμιευτεί, μόνο που μία ημέρα πριν, η χώρα εισήλθε επισήμως στην οικονομική κρίση».
Έτσι, η οικογένεια, προς μεγάλη της λύπη, έχει επισπεύσει τις διαδικασίες πώλησης. «Το πρόβλημα είναι οικονομικό· πού να βρεθούν τόσα χρήματα; Είναι έργο τέχνης, δεν είναι ένα απλό παλιό σπίτι. Εμείς δεν τα καταφέραμε. Να κληρονομήσουν και οι επόμενοι τέτοιο βάρος;» προσθέτει η κ. Μωραΐτη-Βογιατζή. Στο μεταξύ, έχει τοποθετηθεί ένα κιγκλίδωμα γύρω από το κτίριο, για την προστασία των περαστικών από τους σοβάδες, που έχουν αρχίσει να πέφτουν. «Είναι χρέος τουλάχιστον δικό μας να παραδώσουμε αυτόν τον πλούτο ακέραιο στις επόμενες γενιές» τόνισε στο ίδιο δημοσίευμά του «SM» o κ. Γιώργος Κουλικούρδης, πολιτικός μηχανικός και πρώην αντιδήμαρχος. «Τα θεμέλιά του βρίσκονται μέσα στη θάλασσα και, σε σχέση με την εποχή του, ο τρόπος δόμησης θεωρείται επίτευγμα, ενώ προδίδει την οικονομική ευχέρεια τον ιδιοκτητών του. Το κτιριακό συγκρότημα που κοσμεί την αρχή της πρόσοψης της παραλίας της Αίγινας θεωρείται μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται, γιατί είναι το πιο αντιπροσωπευτικό» πρόσθεσε ο κ. Κουλικούρδης. Σημειώνεται ότι το 1978 η Αίγινα κηρύχθηκε Παραδοσιακός Οικισμός, με αποτέλεσμα να τεθούν όροι και περιορισμοί στη δόμηση. Ωστόσο, το ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης της Αίγινας χρονολογείται από το 1898!
Λένε πως το παραλιακό μέτωπο μιας νησιώτικης πολιτείας είναι ο καθρέφτης του νησιού, η πρώτη εντύπωση για τον επισκέπτη ή τον παραθεριστή που θα διαλέξει τον τόπο αυτόν για διακοπές ή για μονοήμερη επίσκεψη.
Η Αίγινα έχει κατορθώσει να συγκαταλέγεται στα νησιά εκείνα που η πρώτη εικόνα του παραλιακού τους μετώπου μαγεύει τον επισκέπτη. Μεγάλα και όμορφα σπίτια, επαύλεις και πύργοι, εκκλησίες, ακόμα και μουσεία, που ξεχωρίζουν ανάμεσα στις πολλές παραθεριστικές κατοικίες, συνθέτουν ένα αλλοτινό σκηνικό, κοσμημένο από περίτεχνες, προσεγμένες και καλόγουστες αρχιτεκτονικές γραμμές. Μία σειρά από σημαντικά σπίτια και κτίρια, που η ανοικοδόμηση και η παρουσία τους είναι συνδεδεμένες με ξεχωριστά πρόσωπα της διανόησης, της λογοτεχνίας και των εικαστικών.
Η οικία Βογιατζή, στη γωνία του λιμανιού, δεσπόζει στην ιστορική διαδρομή της Αίγινας και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Ένα σπάνιο αρχιτεκτονικό στολίδι, που καθημερινά διαλέγεται με τον επισκέπτη και τον διαβάτη της παραλίας.
Η είδηση της ενδεχόμενης αγοράς του από τον Δήμο καλλιεργεί ελπίδες για το μέλλον του, αλλά αφήνει και προοπτικές και για πολλά άλλα ιστορικά κτίρια της Αίγινας, όπως το γειτονικό του Κωνσταντίνου Κανάρη.
Οφείλουμε να τους αποδώσουμε την πρέπουσα αξιοποίηση και την επόμενη ημέρα που τους ταιριάζει.
Από την έντυπη έκδοση
