Το σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στην Σαλαμίνα και η Αίγινα

Του  Γ. Μπήτρου -

   Όσοι  έχουν επισκεφθεί το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας  της Φανερωμένης στη Σαλαμίνα θα έχουν προσέξει ένα λιτό σπίτι στην ακροθαλασσιά με μπλέ παράθυρα, στην κυριολεξία μια  Αιγαιπελαγίτικη πινελιά μέσα στον κόλπο της Ελευσίνας. Αυτό  το σπίτι ήταν η κατοικία  του μεγάλου ποιητή Άγγελου Σικελιανού και στο οποίο πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του. Όμως ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί ότι αυτή η κατοικία συνδέεται και με  την Αίγινα. Ο Άγγελος Σικελιανός είχε δείξει  την προτίμησή του  να εγκατασταθεί στην Αίγινα ώστε να είναι κοντά  στο φίλο του Νίκο Καζαντζάκη. Όμως οι Γερμανικές αρχές Κατοχής δεν  του δίνουν άδεια παραμονής  στην…. Αίγινα.

Ας  δούμε την ιστορία  του θέματος:

... Το 1933 επισκέπτεται τον όρμο της Φανερωμένης στη Σαλαμίνα. Εκεί, στη θέση ενός παλιού ανεμόμυλου είχε χτιστεί ένα οίκημα το οποίο χρησιμοποιούσε το μοναστήρι. Ο Σικελιανός ζήτησε να του παραχωρηθεί ένας χώρος για να μείνει, πράγμα που έγινε. Σ’ αυτό το σπίτι έζησε για μεγάλα διαστήματα από το 1938 έως το τέλος του 1949 μαζί με την Άννα Καραμάνη, την οποία γνώρισε και παντρεύτηκε το 1938, με τη συγκατάθεση της Εύας καθώς καιτου πρώην συζύγου της Άννας. Το 1942 ξαναέρχεται σε επαφή με τον Καζαντζάκη, με τον οποίο είχαν χαθεί για πάνω από είκοσι χρόνια λόγω διαφοράς πορείας και απόψεων. «Ο δρόμος είναι τώρα ανοιχτός για την περιπόθητη συνάντηση», γράφει ο Παντελής Πρεβελάκης. «Περιπόθητη για τρεις φίλους. Ο Καζαντζάκης κι εγώ έχουμε γενέθλια στις 18 Φεβρουαρίου, και μας αρέσει να τα γιορτάζουμε μαζί.

Το μήνα Ιανουάριο του 1942, τον προσκαλώ να έρθει στην Αθήνα να τον φιλοξενήσω μερικές μέρες. Παρά τις δυσκολίες που συναντά για να λάβει από τους Γερμανούς την άδεια να μετακινηθεί από την Αίγινα, βρίσκεται στο σπίτι μου στις 18 Φεβρουαρίου. Ο Σικελιανός χτυπά την πόρτα μου την άλλη μέρα το πρωί. Οι δυο φίλοι πέφτουν στην αγκάλη ο ένας του άλλου: ο Σικελιανός διαχυτικός, ο Καζαντζάκης συνεσταλμένος. Προτού καλά-καλά συνέλθουν από το ξάφνιασμα, αρχίζουν να κάνουν σχέδια συμβίωσης. Ο Άγγελος παίρνει μεμιάς την απόφαση να πάει να εγκατασταθεί στην Αίγινα μαζί με τη γυναίκα του». Περνούν έξι μήνες στην Αίγινα, στο σπίτι του ζωγράφου Τάκη Καλμούχου, που βρισκόταν πολύ κοντά στου Καζαντζάκη. Στο τέλος του Οκτώβρη του 1942 δυστυχώς οι Γερμανοί δεν θα του ξαναδώσουν άδεια να παραμείνει στο νησί...