Ο Γιάννης Σμαραγδής στην Αίγινα: Αποκλειστική συνέντευξη στη Σίλα Αλεξίου
«Αν θέλει ο Θεός και ο Καποδίστριας, που μας βλέπει από εκεί ψηλά, η ταινία θα γίνει…»
Της Σίλας Αλεξίου -
Στην Αίγινα, τον τόπο όπου ο Ιωάννης Καποδίστριας ορκίστηκε ως πρώτος κυβερνήτης της νεώτερης Ελλάδας, βρέθηκε το απόγευμα της Πέμπτης 29/5 ο σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής, στο πλαίσιο της νέας του ταινίας για τον Καποδίστρια.
«Σε ένδειξη σεβασμού προς το νησί», όπως μας είπε, καθώς στην Αίγινα, σε πολύ λίγο χρόνο ο Καποδίστριας έστησε την Ελλάδα από την αρχή. Τον συναντήσαμε στον Μητροπολιτικό Ναό, όπου έλαβε χώρα η ορκωμοσία του Ιωάννη Καποδίστρια. «Ο ίδιος επέμεινε να πραγματοποιηθεί η ορκωμοσία σε εκκλησία,» λέει στο SM ο κ. Σμαραγδής και αναφερόμενος στην προσωπικότητα με την οποία καταπιάνεται αυτή τη φορά, δεν κρύβει τον απόλυτο θαυμασμό του.
Στη Μητρόπολη της Αίγινας ο μεγάλος Έλληνας σκηνοθέτης με το συνεργείο του, έκαναν γυρίσματα για το ντοκιμαντέρ που θα προηγηθεί της ταινίας, η πρεμιέρα του οποίου θα γίνει στην Αθήνα και στη συνέχεια θα προβληθεί στη Γενεύη.
Άλλωστε, όπως μας είπε, η Αίγινα δεν περιλαμβάνεται στους τόπους όπου θα γυριστεί η ταινία, εκτός αν τελικά επικρατήσει ωριμότερη σκέψη (λέμε εμείς…) και τιμηθεί το νησί όπου μεγαλούργησε ο Καποδίστριας, όπως του αξίζει.
Η αλήθεια είναι ότι η εξαίρεση της Αίγινας μας εξέπληξε δυσάρεστα και ο Γιάννης Σμαραγδής το διαπίστωσε αμέσως. «Μου έβγαινε μια ταινία τριών ωρών και όφειλα να την μαζέψω. Σκέπτομαι όμως να βάλω τελικά μια σκηνή στον Ναό της Αφαίας με τον Καποδίστρια να συζητάει με τον Κολοκοτρώνη «γι’ αυτήν ομορφιά» της χώρας μας, τον αρχαίο πολιτισμό καθώς αγναντεύει το απέραντο γαλάζιο. Γι’ αυτή την ομορφιά αγωνιστήκαμε, έλεγε ο Κολοκοτρώνης. Αυτή η ομορφιά με κρατούσε ζωντανό, απαντούσε ο Καποδίστριας».
Όσον αφορά την ταινία, της οποίας το σενάριο γράφτηκε 33 φορές –όπως αποκαλύπτει ο Γιάννης Σμαραγδής- η προεργασία έχει προχωρήσει (σ.σ. ξεκίνησε πριν από την ολοκλήρωση της ταινίας για τον Καζαντζάκη), αλλά τα γυρίσματα δεν έχουν ξεκινήσει. «Έχω καταλήξει στους ηθοποιούς, αλλά οι ίδιοι δεν το ξέρουν ακόμη. Στους ρόλους των Ελλήνων ασφαλώς θα παίξουν Έλληνες. Ο πρωταγωνιστής δεν θα είναι Έλληνας.»
Τα γυρίσματα θα γίνουν σε Ναύπλιο, Κέρκυρα, Ύδρα, Μάνη, Ρωσία, Γενεύη, Βέρνη, Αυστρία και Γαλλία. «Η ταινία θα πει την αλήθεια. Θα διαπνέεται από πνεύμα συμφιλίωσης και αισιοδοξίας. Πιστεύω ότι ο Καποδίστριας ήρθε …κατ’εντολήν (άνωθεν) για να δέσει την Αρχαία Ελλάδα με το ελληνικό έθνος που εξεγέρθηκε. Βρήκε ένα τίποτα και το έβαλε σε τάξη».
Γοητευμένος από την προσωπικότητα του Καποδίστρια «ανιδιοτελής, συμπονετικός, ωραίος άνθρωπος», ο Γιάννης Σμαραγδής ετοιμάζει μια ταινία που θα μας καταπλήξει, όπως φαίνεται. Από τις αναφορές του προκύπτει ότι έχει κάνει έρευνα σε βάθος προσπαθώντας να αναδείξει πλευρές του κυβερνήτη άγνωστες στο ευρύ κοινό. Περιστατικά και συμπεριφορές της μεγάλης αυτής προσωπικότητας που δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία ως προς τις αρετές και τις ικανότητές του. Τη σημασία που έδινε στη μόρφωση των Ελλήνων ως προϋπόθεση για να σταθεί το έθνος στα πόδια του, τη στάση του απέναντι στις μεγάλες δυνάμεις.
Μας αποκάλυψε μάλιστα και μια είδηση. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξετάζει πρόταση προερχόμενη από το Άγιο Όρος για την αγιοποίηση του Ιωάννη Καποδίστρια, του μεγάλου ηγέτη που ακόμη και στον επίδοξο δολοφόνο του έδειξε συμπόνια λίγη ώρα πριν από τη μοιραία πράξη.
«Στον Τσάρο είχε πει μη νομίζετε ότι θα υψώσω τη ρώσικη σημαία στην Ελλάδα που υποφέρει. Και όταν τον έκανε ο Αλέξανδρος υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας του ξεκαθάρισε πως αν προέκυπτε διένεξη μεταξύ της Ρωσίας και της Ελλάδας ασφαλώς θα πήγαινε με την Ελλάδα…»
Ο Γιάννης Σμαραγδής βρίσκει μάλιστα κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ του Καποδίστρια και του Μεγάλου Αλεξάνδρου. «Ο Μέγας Αλέξανδρος είχε μια κλίση της κεφαλής προς τα αριστερά, που πρόδιδε τη θλίψη του. Ο Καποδίστριας έδειχνε τη μελαγχολία του με το θλιμμένο βήμα του».
Ωστόσο, η ψυχή του, η σκέψη του και το έργο του είχαν ως κινητήριο δύναμη το μέτρο, όπως μας λέει ο μεγάλος σκηνοθέτης, ιδανικός παρατηρητής της λεπτομέρειας. Και ως υπερήφανος Έλληνας, όπως δηλώνει, προσθέτει: «¨Το έργο του Καποδίστρια είχε ως κατεύθυνση την ολοκλήρωση του γνήσιου ελληνισμού, όπου εμπεριέχεται το μέτρο. Στο μέλλον η ανθρωπότητα εκεί θα επιστρέψει. Στους Έλληνες. Όλα με μέτρο…»
Αντλώντας σκέψεις από την πολιτεία του Ιωάννη Καποδίστρια, ο Γιάννης Σμαραγδής έχει πειστεί ότι όταν δίνεις είναι βέβαιο πως σε ανύποπτο χρόνο θα λάβεις ανταπόδοση.
«Όταν το 1815 ο Καποδίστριας βοήθησε ως διπλωμάτης τη Γαλλία να μην διαμελιστεί, τον ρώτησαν οι Γάλλοι τι δώρο ήθελε. Μόνο ένα, τους απάντησε. Ήθελε, όταν ελευθερωθεί η Ελλάδα, να δώσουν στους Έλληνες τα διπλά βιβλία από τις βιβλιοθήκες τους. Δεν του τα έδωσαν. Αλλά αργότερα του έστειλαν 15.000 στρατό και έδιωξε τον Ιμπραήμ από την Πελοπόννησο».
Είναι ευνόητο ότι το φιλόδοξο εγχείρημα του Γιάννη Σμαραγδή –όπως και όλα προηγούμενα άλλωστε- αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες, τις οποίες η πανδημία επιδείνωσε. Ωστόσο δεν χάνει την αισιοδοξία του. «Αν θέλει ο Θεός και ο Καποδίστριας, που μας βλέπει από εκεί ψηλά, η ταινία θα γίνει…»
