Το κόκκινο σπίτι της Κατερίνας Αγγελάκη – Ρουκ (υπέροχες φωτογραφίες..)
Του Γιώργου Μπήτρου.
Το κόκκινο σπίτι, μετά τις παλιές φυλακές είναι σκοτεινό και έρημο. Η κυρά του έφυγε, το αποχαιρέτησε μια μέρα του Γενάρη. Κι όμως οι πόρτες είναι ανοιχτές όπως ανοιχτές και φιλόξενες ήταν πάντα. Τα παράθυρα μισάνοιχτα και οι κουρτίνες ανεμίζουν στο χάϊδεμα του αέρα. Σαν κάποιον να περιμένει. Κι εκείνος δεν έρχεται. Πόσα λόγια, πόσες στροφές και στίχοι γράφτηκαν στις αυλές και τα πεζούλια του! Πόσα ποιήματα στάλαξαν μπάλσαμο στις ψυχές που κούρνιασαν στις σάλες του. Κι όμως είναι εκεί να παραμένει μόνο και να υπομένει του χρόνου τις φθορές.
Ο ανυποψίαστος διαβάτης το αντικρίζει χωρίς να ξέρει την ιστορία του. Θαυμάζει την κομψότητα των γραμμών και τα χρώματα του, τα μεγάλα παράθυρα και την αυλή του. Το μάτι του πίσω από την μάντρα χάνεται σε ένα απέραντο αγρόκτημα από εκείνα τα παλιά της Αίγινας με τη βαριά ιστορία. Το κόκκινο σπίτι βρίσκεται στο τέλος αυτού του κτήματος που το στολίζουν φιστικιές σκίνα, κυπαρίσσια, πεύκα. Μια όαση λίγα μέτρα από το πολύβουο κέντρο της Αίγινας. Κι από την άλλη μεριά του δρόμου (Καποδιστρίου) δυο σχολεία με πολλά παιδιά που διδάσκονται τους στίχους που έγραψε και γι’ αυτά, η νοικοκυρά τούτου του σπιτιού.
Βρισκόμαστε στο κόκκινο σπίτι της Κατερίνας Αγγελάκη - Ρουκ. Εκεί που ο χρόνος σταμάτησε στον περασμένο Γενάρη. Σε ένα σπίτι που δεν περνά απαρατήρητο γιατί στέκει αγέρωχο και περήφανο στο πείσμα του καιρού.
Τούτο το σπίτι γνώρισε πολλές ανάσες. Το 1940 το αγόρασαν οι γονείς της Κατερίνας για να στεγάσουν σε αυτό τους πρόσφυγες – συγγενείς τους από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Βρίσκεται λίγο μετά το Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο, στην οδό Καποδιστρίου «Ωφελήθηκα από μια καταστροφή» έλεγε η Κατερίνα στις συνεντεύξεις της, δείχνοντας το κάπως εγκαταλελειμμένο κτήμα με τις φιστικιές
Αυτό το μεγάλο Αιγινήτικο σπίτι σημάδεψε την ποιήτρια η οποία συνδέθηκε μαζί του με έναν τρόπο θα έλεγε κανείς και μεταφυσικό. Σε αυτό βαπτίστηκε, μεγάλωσε έζησε, δημιούργησε.
Αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Συλλογίζομαι την Αίγινα, το σπίτι στον ήλιο, την μπλάβα θάλασσα και λέω τι τέρας πρέπει να είναι ο άνθρωπος, τι άπληστο θηρίο η ψυχή, για ν’ αφήσει τέτοια ανεκτίμητα αγαθά και να περιπλανιέται μακριά, μέσα στη βροχή και την ομίχλη». Όταν ο Νίκος Καζαντζάκης έγραφε τα λόγια αυτά σε γράμμα που έστειλε από το Λονδίνο (2/7/1939) στον πατέρα μου, Γιάννη Αγγελάκη, εγώ τότε ήμουνα πέντε μηνών. Φαίνεται πως με το λάδι, όταν με βάφτιζε τον Δεκαπενταύγουστο του ’40 (ένα χρόνο μετά τη μέρα που βυθίστηκε το «Έλλη»), φύτεψε μέσα μου και την αγάπη για την Αίγινα, μαζί με την αγάπη για την ποίηση. Λέω πάντα ότι χρωστάω τον παράδεισό μου σε μια καταστροφή, αφού το κτήμα και το σπίτι μας στην Αίγινα ο πατέρας μου τα αγόρασε μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, όταν με την ανταλλαγή των πληθυσμών ήρθε απ’ την πατρίδα του, τα Δαρδανέλια, όλη του η οικογένεια, γονείς κι αδελφές. Τυχαία βρήκε την Αίγινα και τους εγκατέστησε εκεί. Εκείνος βέβαια ζούσε από καιρό στην Αθήνα.»
Πηγή : Andro.gr [ https://www.andro.gr/empneusi/katerina-aggelaki-rooke-aegina/ ]
Αλλά και στην Αθήνα που ξεχειμώνιαζε η εικόνα αυτού του σπιτιού ήταν διαρκώς στη σκέψη της και ονειρευόταν τη σύντομη επιστροφή της σε αυτό και στην αγαπημένη της Αίγινα.
«Θυμάμαι, μικρή στο σχολείο, να κοιτάω έξω απ’ το παράθυρο κι όταν έβλεπα τον ήλιο να λάμπει να λέω μέσα μου: «Πλησιάζουν οι μέρες, έρχονται οι διακοπές, όπου να ’ναι θα ’μαι στην Αίγινα». Άλλη γεύση βέβαια το Πάσχα κι άλλη το καλοκαίρι. Μεγάλη Παρασκευή στην Παναγίτσα με τη μαμά μου, να με συνεπαίρνει η θλιβερή γοητεία των κεριών που μεταμόρφωναν τα πρόσωπα των ανθρώπων. Θρήσκα δεν ήμουνα ποτέ, αλλά με την Ανάσταση ανέβαινε η ψυχή μου. Κι έπειτα ερχόταν το καλοκαίρι. Η θάλασσα, μπάνιο στον Φάρο ή στην Αύρα, κολύμπι και μετά, όταν μεγάλωσα, μεζέδες και κρασάκι στην ταβέρνα, εκεί δίπλα στην άμμο. Φίλοι έρχονταν και ξανάρχονταν, μερικοί κάθε χρόνο. Έτσι έφτανε κι ο Σεπτέμβρης. «Άγιος σαν τον Σεπτέμβρη», λέω κάπου. Η συγκομιδή, τα φιστίκια… Αγαλλίαση, αλλά και αγωνία μη βρέξει, έτσι όπως ήσαν απλωμένα στις λινάτσες».
Πηγή : Andro.gr [ https://www.andro.gr/empneusi/katerina-aggelaki-rooke-aegina/ ]
Ποιο να ’ναι άραγε το μυστικό της γοητείας της Αίγινας; Είναι το φως της, όλη η ατμόσφαιρά της, που συνδυάζει την ιδιαιτερότητα της Αττικής με αυτή του νησιού. «Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη» και μαζί αισθάνεσαι το μάρμαρο του ναού της Αφαίας, του Παρθενώνα, να στεφανώνει τον ορίζοντά σου.
Πηγή : Andro.gr [ https://www.andro.gr/empneusi/katerina-aggelaki-rooke-aegina/ ]
Η Κατερίνα Αγγελάκη – Ρουκ που ταύτισε τη ζωή της με την Αίγινα είχε εκφράσει την επιθυμία να δώσει ένα μεγάλο κομμάτι του κτήματος στο Δήμο για την ανέγερση κτιρίου για το 1ο Γυμνάσιο. Το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε. Το όνειρό της ήταν να αφήσει το σπίτι στο Δήμο και εκεί να γίνει σημείο συνάντησης των ανθρώπων του πολιτισμού και της τέχνης.
Το κόκκινο σπίτι που το κατώφλι του δρασκέλισε ο Νίκος Καζαντζάκης και αναρίθμητοι ποιητές, συγγραφείς και άνθρωποι της τέχνης μέλλει να αξιοποιηθεί όπως του αξίζει. Όπως ταιριάζει στην ιστορία του. Όπως οφείλει η Αίγινα στην μεγάλη ποιήτρια που ερωτεύτηκε το φως του νησιού και ύμνησε μέσα από τους στίχους της την Αιγινήτικη γη.