Ψίθυροι προσμονής: Ένα αριστούργημα του λιβανέζικου σινεμά από το 1980 στο Netflix
Η ταινία «Whispers» (προσοχή: καμία σχέση με την ομώνυμη σαουδαραβική σειρά παραγωγής 2020 που επίσης βρίσκεται στην πλατφόρμα) είναι ένα υποβλητικό ταξίδι στον Λίβανο του 1980 με ιδανική ξεναγό μια εξέχουσα ποιήτρια. H Λιβανέζα ποιήτρια Νάντια Τουένι αναπολεί την Βηρυτό της νιότης της.
OΠΩΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ ΙΣΩΣ έχουν πάρει χαμπάρι –εξαιτίας της πάγιας τακτικής της πλατφόρμας να κρατά στο σκοτάδι τους συνδρομητές της όσον αφορά στο ευρύτερο περιεχόμενό της– εδώ και λίγο καιρό έχουν εμφανιστεί στο Netflix καμιά εικοσαριά και πλέον ταινίες από την κινηματογραφική ιστορία του κοντινού μας Λιβάνου και της χιλιοτραγουδισμένης και χιλιοβασανισμένης Βηρυτού.
Ταινίες κάθε είδους, σύγχρονες και παλιότερες, ανάμεσά τους και καναδυό (τουλάχιστον) αριστουργήματα που σπανίως πετυχαίνει κανείς σε μη εξειδικευμένη πλατφόρμα, βρέθηκαν μαζεμένες στο θερμοκήπιο του Netflix, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της κινηματογραφικής βιομηχανίας του Λιβάνου (η οποία δοκιμάζεται ιδιαιτέρως, όπως κι η οικονομία της πολύπαθης χώρας) από τον γίγαντα του streaming.
Είναι σα να βρίσκεσαι ξαφνικά αλλού (σε κάποιο παλιότερο φεστιβάλ κινηματογράφου) όταν πετυχαίνεις ανάμεσα στα διεγερτικά και εφήμερα σπαράγματα του Netflix, μια ταινία σαν το Whispers (αφήνω τον αγγλικό τίτλο για πιο εύκολη πλοήγηση, προσοχή όμως: δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την ομώνυμη σαουδαραβική σειρά παραγωγής 2020 που επίσης βρίσκεται στην πλατφόρμα). Πρόκειται για ένα ατμοσφαιρικό, υποβλητικό, ευαίσθητο, διαφωτιστικό ντοκιμαντέρ - ταξίδι στον Λίβανο του 1980, και ενώ είχαν ήδη συμπληρωθεί πέντε χρόνια από την έναρξη του εμφυλίου που ήδη είχε ρημάξει τη χώρα και θα βαστούσε για μια δεκαετία ακόμα.
«Ο πυρετός που συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο το σαββατόβραδο, στην Βηρυτό συμβαίνει κάθε νύχτα. Ο πυρετός όταν νιώθεις ότι γερνάς, όταν φοβάσαι ότι ο χρόνος χάνεται, ο πυρετός του να κυνηγάς την ζωή και να μην την φτάνεις, ούτε για μια στιγμή έστω, ο πυρετός του φόβου για το αύριο...»
Την ταινία είχε σκηνοθετήσει ο γνωστός ανά τα ευρωπαϊκά φεστιβάλ εκείνα τα χρόνια, Μαρούν Μπαγκνταντί, χρησιμοποιώντας ως ιδανική ξεναγό-αφηγήτρια σ' αυτό το ταξίδι ανάμεσα στα συντρίμμια και στις ελπίδες, με στάσεις σε διάφορα σημεία της χώρας, από την Τύρο στα νότια μέχρι τη Βηρυτό, την κοιλάδα Μπεκαά και την Ερμέλ στα βόρεια, τη γαλλοτραφή (μέρος των σπουδών της μάλιστα έγινε στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας) Λιβανέζα ποιήτρια Νάντια Τουένι (σύζυγός της ήταν ο «πρύτανης της λιβανέζικης δημοσιογραφίας» Γκασάν Τουένι).
Μέσα από τους στίχους και τους μελαγχολικούς αναστοχασμούς της, που όμως δεν αντηχούν πεσιμισμό αλλά μια κρυστάλλινη καθαρότητα, η ποιήτρια αναπολεί τη Βηρυτό της νιότης της («Ο Λίβανος ήταν σαν μια γροθιά, μέσα σ' ένα μερόνυχτο τον είχαμε γυρίσει, ήταν το σπίτι μας») και συνομιλεί με μια σειρά από συμπατριώτες της που εκπροσωπούν ένα ευρύτατο κοινωνικό και πολιτισμικό φάσμα: καλλιτέχνες, αγρότες, δημοσιογράφους, πολιτευτές, αρχιτέκτονες, ψαράδες, μουσικούς. Όλων αυτών τα μουρμουρητά, οι ψίθυροι και οι προσδοκίες σκεπάζουν έστω και προσωρινά, τον θόρυβο και την ανείπωτη αγριότητα του πολέμου. Φοιτητές του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Βηρυτού που παρευρέθηκαν σε μια συναυλία στο Green
Field του AUB, 1980. Από το «Whispers» του Μαρούν Μπαγκνταντί.
«Μου λείπουν οι μέρες που μαλώναμε και μετά τα ξαναβρίσκαμε» ακούγεται να λέει κάποια στιγμή. «Ακόμα και τα μαλώματα ήταν όμορφα επειδή είχαμε την ελευθερία να φιλιώσουμε ξανά». «Κάθε φορά που αντικρίζουμε το φως, κάποιος έρχεται και το σβήνει» λέει αλλού στην ταινία, επιτρέποντας να ξεχυθεί το παράπονο πριν αντλήσει ξανά αυτοπεποίθηση από την παροιμιώδη ικανότητα των συμπατριωτών της να αντέχουν τα χτυπήματα, ξανά και ξανά. 14.2.2021 Malcolm & Marie: Συμφορά από το πολύ πρεστίζ
Σε μια άλλη σκηνή, την ώρα που η κάμερα δείχνει σκηνές από την νυχτερινή ζωή της Βηρυτού, που δεν σταματά ακόμα κι όταν πέφτουν οι βόμβες, εκφράζει την αγωνία που κρύβει η λαχτάρα και η προσμονή: «Ο πυρετός που συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο το σαββατόβραδο, στη Βηρυτό συμβαίνει κάθε νύχτα. Ο πυρετός όταν νιώθεις ότι γερνάς, όταν φοβάσαι ότι ο χρόνος χάνεται, ο πυρετός τού να κυνηγάς τη ζωή και να μην τη φτάνεις, ούτε για μια στιγμή έστω, ο πυρετός του φόβου για το αύριο...».
Η Νάντια Τουένι δεν πρόλαβε να δει το τέλος του πολέμου. Τρία χρόνια αργότερα, το 1983, υπέκυψε τελικά σε ηλικία 47 ετών, στον καρκίνο που την ταλαιπωρούσε πολλά χρόνια.
Ο σκηνοθέτης των «Ψιθύρων» πέθανε το 1993, στα 43 του μόλις. Εκτός από το «Whispers», το Netflix φιλοξενεί άλλες δύο πολύ αξιόλογες ταινίες του, μυθοπλασίας αμφότερες, το Beirut Oh Beirut με το οποίο έκανε το ντεμπούτο του το 1975, λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, τον οποίον η ταινία μοιάζει απόκοσμα να προβλέπει με κάθε λεπτομέρεια, και το The Little Wars, μια δραματική περιπέτεια που γυρίστηκε το 1982, η υπόθεση όμως εκτυλίσσεται στις αρχές της εμφύλιας σύρραξης.
Πηγή: www.lifo.gr
