Κακά μαντάτα για τη φύση της Ευρώπης - Ρεπορτάζ του Κώστα Αργυρού
Mόνο το 15% των οικοτόπων της ΕΕ βρίσκεται σε καλή κατάσταση επισημαίνει η νέα έκθεση της Κομισιόν, προειδοποιώντας για τους μεσοπρόθεσμους κινδύνους για την βιοποικιλότητα αλλά και για την ανθρώπινη υγεία.
Εντατική γεωργία, αστικοποίηση, υπέρμετρες δασοκομικές δραστηριότητες και μόλυνση οικοτόπων γλυκών υδάτων είναι μερικά μόνο από τα όσα καταγράφει η νέα έκθεση της Κομισιόν για το περιβάλλον, η οποία κάνει ξεκάθαρα λόγο για επιδείνωση της κατάστασης των προστατευόμενων οικοτόπων και ειδών. Ουσιαστικά μόνο το 15% των οικοτόπων βρίσκονται σε καλή κατάσταση.
Αλλοι σημαντικοί παράγοντες επιβάρυνσης είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, η κλιματική αλλαγή και η υπερεκμετάλλευση των ζώων μέσω της παράνομης συλλογής και της μη βιώσιμης θήρας και αλιείας. Η επιδείνωση αυτή, εάν δεν αντιμετωπιστεί, θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη συνεχιζόμενη διάβρωση της βιοποικιλότητάς μας και των ζωτικών υπηρεσιών που προσφέρει, θέτοντας σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία και ευημερία.
Η αξιολόγηση —η οποία βασίζεται σε λεπτομερή τεχνική έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ)— δείχνει ότι, ενώ υπάρχουν προστατευόμενα είδη και οικότοποι που καταφέρνουν να παραμένουν σε σταθερά επίπεδα, παρά τις σημαντικές πιέσεις που δέχονται, η πλειονότητα βρίσκεται σε μια ανεπαρκή ή κακή κατάσταση.
Ουσιαστικά η έκθεση αποτελεί το πληρέστερο «τσεκ απ», τον πιο ολοκληρωμένο έλεγχο της «υγείας» των ευρωπαϊκών οικοσυστημάτων, όπως εξήγησε και ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσους.
Η έκθεση προειδοποιεί ότι δε μπορούμε να μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια εάν επιθυμούμε να έχουμε σοβαρές πιθανότητες να εισέλθει η βιοποικιλότητα της Ευρώπης σε πορεία ανάκαμψης έως το 2030, όπως προβλέπεται στη νέα σχετική στρατηγική της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, η πλήρης εφαρμογή των γενικών και ειδικών στόχων που προτείνονται στην εν λόγω στρατηγική, καθώς και στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», θα είναι ουσιαστικής σημασίας.
Δηλωτικά της κατάστασης είναι τα λόγια του κ. Σινκέβιτσους: «Η κατάσταση του 81% των προστατευόμενων οικοτόπων στην ΕΕ χαρακτηρίζεται ανεπαρκής. Πρέπει επειγόντως να υλοποιήσουμε τις δεσμεύσεις που περιλαμβάνονται στη νέα στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα, ώστε να αντιστραφεί αυτή η πτωτική πορεία προς όφελος της φύσης, των ανθρώπων, του κλίματος και της οικονομίας.»
Μεταξύ των ειδών, τα πτηνά που συνδέονται στενά με τη γεωργία εξακολουθούν να μειώνονται, ενώ τα ψάρια γλυκού νερού παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό κακής κατάστασης διατήρησης (38%) κυρίως λόγω αλλαγών στα υδατικά συστήματα και στις εγκαταστάσεις ροής νερού και υδροηλεκτρικής ενέργειας. Η αποκατάσταση των τυρφώνων και άλλων υγροβιοτόπων μπορεί να ωφελήσει τη φύση, αλλά και να συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, δημιουργώντας ευκαιρίες απασχόλησης σε αγροτικές και περιφερειακές περιοχές.
Η έκθεση δείχνει ότι τα στοχευμένα μέτρα διατήρησης αποφέρουν αποτελέσματα. Ο ιβηρικός λύγκας, ο τάρανδος δασών και η ενυδρίδα, όλα στοχευόμενα είδη μεγάλων προγραμμάτων διατήρησης, βρίσκονται πλέον σε φάση ανάκαμψης. Οι πρωτοβουλίες στο πλαίσιο του προγράμματος «LIFE» της ΕΕ, τα ειδικά γεωργοπεριβαλλοντικά καθεστώτα στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής και το δίκτυο «Natura 2000» με τους 27.000 τόπους του εξακολουθούν να έχουν θετική επίδραση, η οποία όμως θα πρέπει να
ενισχυθεί ακόμα περισσότερο.
Κάθε έξι χρόνια τα κράτη μέλη της ΕΕ υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με την κατάσταση διατήρησης και τις τάσεις των ειδών και των τύπων οικοτόπων που προστατεύονται βάσει των οδηγιών της ΕΕ. Ο παρών κύκλος υποβολής εκθέσεων αποτελεί τη μεγαλύτερη και πλέον εκτεταμένη διαδικασία συλλογής δεδομένων που έχει επιχειρηθεί ποτέ σχετικά με την κατάσταση της φύσης στην Ευρώπη. Η έκθεση παρέχει ανάλυση των δεδομένων σχετικά με την κατάσταση και τις τάσεις όσον αφορά όλα τα είδη άγριων πτηνών που
απαντούν στην ΕΕ (460 είδη), 233 τύπους οικοτόπων και σχεδόν 1.400 άλλα άγρια φυτά και ζώα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.