Κορέα, Βιετνάμ, Ουκρανία - Άρθρο του Μιχάλη Ψύλου

Κορέα 1953, Βιετνάμ 1973, Ουκρανία 2023 : Εφέτος κλείνουν 70 χρόνια από τον τερματισμό του Πολέμου της Κορέας και μισός αιώνας από την υπογραφή της συμφωνίας για το τέλος του πολέμου στο Βιετνάμ. Ενός πολέμου που χρειάστηκε βέβαια να περάσουν δυο χρόνια από τη συμφωνία, μέχρι να τελειώσουν οι εχθροπραξίες στις αρχές του 1975. Με την τελική επίθεση των Βιετκόγκ και την κατάληψη της πρωτεύουσας Σαϊγκόν, του τότε Νότιου Βιετνάμ.

Ο ρόλος της Κίνας

Το δρόμο για την επίτευξη της συμφωνίας για το Βιετνάμ είχε ανοίξει όμως ο πρώην Πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον τον Φεβρουάριο του 1972, με την ιστορική του  επίσκεψη στο Πεκίνο.  Μια επίσκεψη που είχε προετοιμαστεί με μεγάλη μυστικότητα από τον Χένρι Κίσινγκερ. Μετά τις συναντήσεις του Νίξον  με τον Κινέζο ηγέτη  Μάο Τσε Τουνγκ και την βελτίωση των σινο-αμερικανικών σχέσεων, για την Ουάσιγκτον ο πόλεμος του Βιετνάμ είχε υποβιβαστεί σε ένα δευτερεύον στοιχείο αναταραχής. Συνεπώς έπρεπε να σταματήσει στο πλαίσιο μιας ευρύτερης αμερικανικής διπλωματικής πρωτοβουλίας, που είχε στόχο να προσελκύσει την Κίνα και να την αποτραβήξει πλήρως από τη Μόσχα. Η προσέγγιση μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου ακολούθησε το διαζύγιο που είχε προκύψει ανάμεσα στους τότε δυο κομμουνιστικούς γίγαντες -Σοβιετική Ένωση και Κίνα.

Μαθήματα ιστορίας

Κορέα και Βιετνάμ είναι πάντως δύο ιστορικά γεγονότα που μπορεί να φωτίσουν τις εξελίξεις στον σημερινό ρωσικό πόλεμο στην Ουκρανία. Κυρίως στο πώς θα μπορούσε να τερματιστεί .

Ο πόλεμος της Κορέας (1950-53) έληξε πριν 70 χρόνια  με την ανακωχή που υπεγράφη στο μεθοριακό χωριό Πανμουντζόμ,στις 27 Ιουλίου 1953. επιβάλλοντας τη διαίρεση Βορρά-Νότου στον 38ο παράλληλο.

Στην Κορέα, ο πόλεμος έληξε γιατί οι Αμερικανοί κατάλαβαν ότι οι Νοτιοκορεάτες δεν ήταν έτοιμοι να καταλάβουν ολόκληρη την Κορεατική χερσόνησο και σταμάτησαν αφού έφτασαν στην πρωτεύουσα Σεούλ. Η Ουάσιγκτον πρότεινε τότε στους Σοβιετικούς -που το αποδέχτηκαν- τη διαίρεση της Κορέας κατά μήκος του 38ου παραλλήλου.  Μέσα σε λίγους μήνες, λοιπόν, σχηματίστηκαν δύο κορεατικά κράτη: ένα κομμουνιστικό στο Βορρά και ένα φιλοδυτικό στο Νότο.

Η συμφωνία ανακωχής εξακολουθεί να ισχύει σήμερα. Δίχως να υπάρχει ακόμη συνθήκη ειρήνης, αλλά η κατάσταση παραμένει παγωμένη, παρά τις απειλές του Βόρειο-Κορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ-ουν. Την παραμονή του νέου χρόνου, στις  31 Δεκεμβρίου, ο Κιμ εκτόξευσε τρεις πύραυλους μικρού βεληνεκούς, οι οποίοι συνετρίβησαν στη Θάλασσα της Ιαπωνίας .

Πριν 50 χρόνια, έγινε η συμφωνία του Παρισιού για το Βιετνάμ, που επιβεβαίωσε  τα σύνορα μεταξύ του κομμουνιστικού και του φιλοδυτικού Βιετνάμ στον 17ο παράλληλο. Από το 1968, είχαν πραγματοποιηθεί τουλάχιστον 175 συναντήσεις μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Βιετνάμ για να φτάσουν οι δύο εμπόλεμοι στην επίτευξη συμφωνίας. Κάτι που  επετεύχθη από τον τότε Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Χένρι Κίσινγκερ και  τον εκπρόσωπο του Βορείου Βιετνάμ Λε Ντουκ Το. Η συμφωνία που υπεγράφη στις 27 Ιανουαρίου 1973 στο ξενοδοχείο Majestic στο Παρίσι, πρόεβλεπε  τη διακοπή των μαχών, την απόσυρση όλων των αμερικανικών στρατευμάτων και την ανταλλαγή των αιχμαλώτων. Για την ιστορία πάντως, ο Νίξον αναγκάστηκε  σε παραίτηση το 1974 υπό το βάρος του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ.

Αναλογίες με την Ουκρανία

Ξετυλίγοντας τον κύλινδρο της ιστορίας, το ερώτημα είναι αν υπάρχουν πιθανές αναλογίες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Ενός πολέμου, που σύμφωνα με τους «Financial Times», με τρία χαρακτηριστικά : «ούτε η Ρωσία ούτε η Ουκρανία μπορούν να επιτύχουν συνολική νίκη. Οι πολιτικές θέσεις των δύο πλευρών παραμένουν αγεφύρωτες για να επιτευχθεί και να υπογραφεί μια ειρηνευτική συμφωνία. Και οι δύο χώρες υφίστανται τεράστιες απώλειες ζωών ».

Το πρόβλημα είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν ή δεν θέλουν να κάνουν συμφωνία με τη Μόσχα-όπως στον πόλεμο της Κορέας -γιατί η Ρωσία είναι η ίδια ο εισβολέας και όχι κάποιος αντιπρόσωπός της. Πέρα από το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον πιστεύει πλέον ότι μπορεί να αποδυναμώσει τη Ρωσία.

Όσον αφορά το ιστορικό προηγούμενο του Βιετνάμ, η Αμερική δεν μπορεί να προσεγγίσει πλέον την Κίνα, που αναδεικνύεται όλο και περισσότερο σε δεύτερη υπερδύναμη και αμφισβητεί την αμερικανική ηγεμονία . Το Πεκίνο βλέπει  άλλωστε ότι η παντοκρατορία των Ηνωμένων Πολιτειών έχει πλέον ημερομηνία λήξης.Με αυτά και μ’αυτά μένει λοιπόν να δούμε πότε και πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. ‘Η αν θα παραμείνει τελικά μια σύγκρουση φθοράς, μέχρι νεωτέρας…

Πηγή: Ναυτεμπορική