Εμείς, εκεί! Aόρατοι! - Άρθρο του Μανώλη Κοττάκη

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ επεισόδιο με τήν μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι…

… μία πρώτης τάξεως ευκαιρία γιά να αξιολογήσουμε τον εαυτό μας και τήν σχέση του με τήν ιστορία μας. Είναι όμως και μεγάλη ευκαιρία, απορώ πώς η Κυβέρνηση δέν το έχει σκεφθεί ακόμη, να δείξουμε πρός όλο τον πολιτισμένο κόσμο τόν τρόπο πού η Ελλάς προσεγγίζει τίς θρησκείες καί τούς πολιτισμούς σέ σύγκριση μέ τήν γειτονική Τουρκία. Τό πως σέβεται τά μνημεία τους. Ως πρός τήν σχέση μας μέ τήν ημετέρα ιστορία, δέν χρειάζεται νά ειπωθούν πολλά. Τά πράγματα είναι απογοητευτικά. Όταν βλέπεις νά λιθοβολείται ένας άνθρωπος πού αφιέρωσε τήν ζωή του στόν Βυζαντινό Πολιτισμό επειδή τόλμησε νά σχολιάσει ότι «δάκρυσαν τά ψηφιδωτά της Αγίας Σοφίας» –στήν Ελένη Αρβελέρ αναφέρομαι– τότε ξέρεις καλά ότι στήν πατρίδα μας, καί ιδιαιτέρως στά αστικά κέντρα (μέ εξαιρέσεις βεβαίως), τό Έθνος δέν έχει σπονδυλική στήλη. Επικρατούν στόν δημόσιο λόγο είτε οι λεγόμενες καί λεγόμενοι influencers των κοινωνικών δικτύων πού κάνουν πολιτική μέ παρόλες 24ωρου από τό σαλόνι τού σπιτιού τους είτε ορισμένοι γραφικοί καί γραφικές πού δέν χάνουν τήν ευκαιρία νά αναμηρυκάσουν τίς προκλητικές ανοησίες τους γιά νά προκαλέσουν τήν προσοχή. Γενικώς δέν έχει μείνει τίποτε όρθιο.

Η φερόμενη «ελίτ» των Αθηνών κάνει τά πάντα γιά νά ριζώσει τήν ήττα μέσα μας. Ενώ τό διακύβευμα είναι νά ξερριζώσουμε τήν ήττα από μέσα μας. Εδώ πού φθάσαμε, γιά νά αναπνεύσεις καί νά ξεφύγεις μέσα από τήν πνιγηρή ατμόσφαιρα μιας «ελίτ» πού γιά όλα (τίς μαζικές παραβιάσεις του εναερίου χώρου, τήν αθρόα είσοδο μεταναστών από τά βόρεια σύνορά μας, τίς τουρκικές θεωρίες περί απομονωμένου Καστελλόριζου, τίς βόλτες του Όρούτς Ρέις στήν υφαλοκρηπίδα μας, τήν άγκυρα πού έρριξαν τουρκικά αλιευτικά εξω από τήν Σύρο καί τήν Μύκονο, τίς απαιτήσεις περί συνεκμετάλλευσης στό Αιγαίο –τήν Αγία Σοφία τώρα) εχει στό τσεπάκι ως απάντηση ένα καθησυχαστικό «ε, καί τί έγινε;», έχεις μία λύση μόνο: Πρέπει νά περάσεις τά διόδια Αφιδνών. Διότι παραμένοντας εδώ μπορεί νά ακούσεις καί άλλα «ε, καί τί έγινε;». Καί τί έγινε «αν χάσουμε ένα νησάκι», καί τί έγινε «αν εξαιρεθεί τό Καστελλόριζο», καί τί έγινε «αν δεχθούμε συνεκμετάλλευση», «έχουν καί οι Τούρκοι δικαιώματα». Η παράδοση της ελίτ πού έχει σήμα κατατεθέν τό ντεκαπάζ είναι ολοκληρωτική. Γιά νά βρείς Έλληνα μέ σπονδυλική στήλη πού νά θεωρεί τήν Αγία Σοφία «εκκλησία» καί όχι σκέτο «μνημείο», πρέπει νά διατρέξεις τήν ηπειρωτική, τήν βαθειά Έλλάδα καί νά καταλήξεις στόν Έβρο: Εκεί πού ευτυχώς οι κάτοικοι ξέρουν καλά τί υπερασπίζονται καί δέν ενοχλούνται ότι κάποιος τούς χαλάει τήν βολή όταν τούς καλεί νά απαντήσουν στίς προκλήσεις. Εκεί η έννοια «ακρίτας» τιμάται. Άλλά όπως επισημάναμε στήν είσαγωγή γι’ αυτό τό αλλόκοτο καί παράδοξο φαινόμενο νά κάνουμε αποποίηση κληρονομιας όταν πρόκειται γιά τήν ιστορία μας, ειδικώς όταν πρόκειται γιά τήν ακτινοβολία της πέρας των συνόρων μας, πέραν διακοσίων λέξεων δέν μπορούν νά ειπωθούν καί πολλά. Ούτε νά αλλάξουν. Συμβαίνει. Μπορούμε νά κάνουμε όμως κάτι άλλο. Νά δείξουμε εμεις στήν διεθνή κοινότητα πως φερόμαστε στίς θρησκείες, στούς λατρευτικούς τους χώρους, στά μνημεία πού κατέλειπαν. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά της Δύσης καί της Όρθοδοξίας: Η ανοχή. Η Ελλάς δέν φοβήθηκε ποτέ τό πνεύμα του Ισλάμ στό έδαφός της.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έδωσε τήν δυνατότητα στούς μουσουλμάνους της Θράκης νά ρυθμίζουν τίς αστικές υποθέσεις τους –ακόμη τήν εχουν– μέ βάση όσα ορίζει ο ιερός νόμος του Κορανίου, η Σαρία. Η Ελλάς επιτρέπει, σεβόμενη απολύτως τίς διεθνείς συνθήκες, τήν καθημερινή λειτουργία σέ τριακόσια τεμένη στήν Θράκη, έναν αιώνα τώρα –ούτε μισός τζιχαντιστής δέν ξεπήδησε μέσα από αυτά. Η Έλλάς εισήγαγε θετική διάκριση μέ βάση τό θρήσκευμα καί ενθαρρύνει τήν κατ’ εξαίρεσην εισαγωγή μουσουλμάνων από τήν Θράκη στά ΑΕΙ της. Η Ελλάς ίδρυσε τμήμα ισλαμικών σπουδών στό Αριστοτέλειο. Η Ελλάς διά του Υπουργείου Πολιτισμού συντηρεί δαπάναις της όλα τά τζαμιά της Οθωμανικής περιόδου πού απέμειναν ως μνημεία ανά τήν επικράτεια. Δέν αποκρίθηκε ποτέ ότι αυτή η ιστορική περίοδός της δέν υπήρξε ποτέ γι’ αυτήν καί ότι δέν τήν έζησε. Καί όταν προβοκάτορες επιχειρουν νά τά κάψουν, όπως τό τέμενος Βαγιαζήτ στόν Εβρο, δέν τσιγκουνεύεται τά χρήματα γιά νά τά αποκαταστήσει στήν πρότερα μορφή. Αυτή είναι η Ελλάς. Καί από τήν καλή καί από τήν ανάποδη. Έθνος πού δέν πιστεύει στήν ιστορία του αλλά προστατεύει τήν ιστορία των άλλων! Καί τί κάνει η Τουρκία κατ’ αντιδιαστολή, τήν ώρα πού εμείς σώζουμε καί δέν καταστρέφουμε ο,τι αξίζει από τό πέρασμά τους από τά μέρη μας; Μά προσπαθει 563 χρόνια νά αλώσει τήν Πόλη καί νά ξερριζώσει τό ελληνικό πνεύμα από όπου πέρασε. Δέν της έφθασε οτι αντέγραψε τήν βυζαντινή αρχιτεκτονική της Αγίας Σοφίας καί τήν περικύκλωσε μέ τζαμιά του α?το? ρυθμου γιά νά μειώσει τήν ακτινοβολία της! Δέν της εφθασε η προσευχή στούς γύρω μιναρέδες! Τώρα θέλει νά ιδρύσει μιναρέ μέ τρούλο καί ψηφιδωτά της Παναγίας καί του Χριστού εντός του οποίου νά δοξάζεται ο Αλλάχ! Πόσο απελπισμένος καί πόσο ηττημένος πρέπει νά νοιώθει κανείς γιά νά κάνει κάτι τέτοιο; Γιά νά προσεύχεται στήν ισλαμική θρησκεία πίσω από κρυμμένες ελληνικές επιγραφές καί χριστιανικά ψηφιδωτά; Πόσο κομπλεξικός; Η αλήθεια λοιπόν, γιά νά καταλήγουμε, είναι ότι οι Τουρκοι νοιώθουν ακόμη τήν ηττα καί πασχίζουν νά ξερριζώσουν τό ελληνικό πνευμα από τήν Πόλη, από τήν Σμύρνη, από τήν Τραπεζούντα. Μόνο πού τό ελληνικό πνεύμα δέν ξερριζώνεται μέ τήν αλλαγή της χρήσης ενός κτιρίου. Είναι εκεί. Στήν πίστη, στήν γλώσσα, ακόμη καί στό ηχόχρωμα της τουρκικης. Στήν Σμύρνη τά τουρκικά δέν προφέρονται θυμωμένα αλλά χαρούμενα, τραγουδιστά όπως η γλώσσα μας. Δέν «πά’» νά εκαψαν τίς εκκλησίες μας, τούς ναούς μας, τίς μνήμες μας. Δέν «πά’» νά μας έδιωξαν. Εμεις εκεί. Αόρατοι. Ας κάνουμε τήν σύγκριση λοιπόν: Εμείς ανεχόμαστε τήν κληρονομιά των άλλων, άλλά δέν αλλοιωνόμαστε από τήν παρουσία της. Άλλα μας «πειράζουν» καί μας «αλλοιώνουν». Αυτοί μιά ζωή παλεύουν νά απαλλαγούν από τήν παρουσία μας, καί στό τέλος καταλήγουν πάλι νά προσεύχονται ηττημένοι κατά βάση κάτω από τήν εικόνα της Παναγίας. Ποιός υπερέχει; η Αγία Σοφία ειναι εν τέλει ελληνοτουρκικό θέμα. Ειναι τό βλέμμα ενός εκάστου πρός τόν κόσμο. Τό βλέμμα του δυνατου απέναντι στόν φανατικό.