Με 10 νέα μέτρα στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο η Εφορία «κλειδώνει» το ταμείο των επιχειρήσεων, καταγράφει κάθε είσπραξη από κάρτες και POS προτού καν τυπωθεί η απόδειξη, περιορίζει και τιμωρεί τη χρήση μετρητών, αλλά εξαφανίζει από την αγορά και όποιο πρατήριο καυσίμων πιάνεται για νοθεία ή λαθρεμπόριο.

Το 2024 οι δηλώσεις ΦΠΑ και φόρου εισοδήματος θα προσυμπληρώνονται από την ΑΑΔΕ βάσει των myDATA, με αποτέλεσμα οι «αμελείς» επιχειρήσεις και επαγγελματίες να πληρώνουν έξτρα φόρο ή και πρόστιμο 250 ευρώ για κάθε ημέρα που δεν διαβιβάζουν ορθά τα έσοδά τους στην Εφορία!

Από όλα τα φοροελεγκτικά μέτρα του νομοσχεδίου, πάντως, εκείνο που συγκεντρώνει τις περισσότερες αντιδράσεις είναι το τεκμαρτό καθεστώς φορολόγησης των αυτοαπασχολούμενων. Ωστόσο πηγαίνει πακέτο με μείωση 50% στο τέλος επιτηδεύματος και έτσι πολλοί βγαίνουν κερδισμένοι ή έχουν μικρότερη επιβάρυνση.

Τι συμφέρει

Οι ανατροπές αυτές αλλάζουν άρδην το φορολογικό status 750.000 ελεύθερων επαγγελματιών. Φέρνουν έτσι πολλή δουλειά στα λογιστικά γραφεία, τα οποία καλούνται να ενημερώσουν τους πελάτες τους για τις νέες υποχρεώσεις και να τους καθοδηγήσουν τι, πώς και πόσα πρέπει να δηλώνουν, αν συμφέρει να συστήσουν εταιρείες ή και να ζητήσουν να τους ελέγξει η Εφορία προκειμένου να αποφύγουν άδικες επιβαρύνσεις.

Δεν είναι πάντως όλοι οι επαγγελματίες το ίδιο, ούτε ίδιες οι ανάγκες και οι λύσεις για όλους. Παρά τη γενική εντύπωση, το νέο μοντέλο φορολόγησης δεν είναι οριζόντιο, αλλά έχει πολλές ταχύτητες, εξαιρέσεις και «παράθυρα», που διαφοροποιούν σημαντικά τους φορολογικούς σκοπούς κάθε έναρξης, μεταβολής ή διακοπής επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Βασικό κριτήριο στις αποφάσεις τους θα είναι όχι τόσο οι μαζικές αντιδράσεις που έχουν προκληθεί, αλλά μια απλή σύγκριση του φετινού εκκαθαριστικού φόρου εισοδήματος με το τι θα έδειχνε αν δήλωναν κέρδη όσο το ελάχιστο τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα που θα προκύψει το 2024 στη δική τους περίπτωση.

Ποιοι ελαφρύνονται

Στο προοίμιο του νομοσχεδίου, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών τονίζει πως σκοπός του είναι «η μείωση της φορολογίας για τους συνεπείς φορολογουμένους».

Και αυτό γιατί:

¦ Ελάφρυνση άμεσα, από τα εκκαθαριστικά φόρου του 2024, θα έχει 1 στους 5 επαγγελματίες. Γλιτώνει κάποιες εκατοντάδες ευρώ επειδή θα πληρώσει μισό τέλος επιτηδεύματος. Αυτομάτως κερδίζει 325 ευρώ τον χρόνο ή 625, ακόμα και 925 ευρώ, αν έχει 1-2 υποκαταστήματα (γραφεία). Πρόκειται για 150.000 βαριά φορολογουμένους που σήμερα εισφέρουν τα 3 από τα 4 ευρώ των φόρων που καταβάλλουν όλοι μαζί οι 750.000 επαγγελματίες της χώρας.

Κατά βάση είναι φυσικά πρόσωπα με 6 χρόνια και πάνω στην αγορά, κυρίως γιατροί, δικηγόροι, φυσιοθεραπευτές και ασφαλιστές, οι οποίοι συνήθως δηλώνουν κέρδη μεγαλύτερα από το ελάχιστο τεκμαρτό (10.920-14.196 ευρώ αν δεν έχουν υπαλλήλους ή έως 30.000 ευρώ αν απασχολούν προσωπικό).

Παρότι πολλοί προσαρμόζουν ήδη τα κέρδη που δηλώνουν στα υφιστάμενα τεκμήρια εισοδήματος τα οποία ισχύουν από χρόνια στα φυσικά πρόσωπα (για σπίτια, αυτοκίνητα κ.λπ.), στη μεγάλη πλειονότητά τους θα πάρουν ανάσα καθώς γλιτώνουν το τέλος επιτηδεύματος.

¦ Τουλάχιστον 125.000 φορολογούμενοι δεν ξεβολεύονται τόσο (για 300-500 ευρώ τον χρόνο ίσως) ώστε να αλλάξουν κάτι σε όσα κάνουν, αφού δεν επηρεάζονται καθόλου ή θα έχουν ελάχιστη επιβάρυνση. Είναι κυρίως εκείνοι που δηλώνουν σήμερα εισοδήματα (κέρδη) κοντά στο τεκμαρτό που θα τους πιάσει το 2024.

Επιπλέον, χιλιάδες απαλλάσσονται αυτομάτως (νέοι επαγγελματίες έως 3 χρόνια στο επάγγελμα, αγρότες, μισθωτοί με μπλοκάκι, ΑμΕΑ με αναπηρία 80%), αλλά και κλάδοι ολόκληροι ή επαγγέλματα που «σβήνουν» αν έχουν χαμηλή είσπραξη (τζίρο κάτω από 10.000 τον χρόνο κατά μέσο όρο ανά ΚΑΔ).

¦ Σε αυτούς προστίθενται και 200.000 επαγγελματίες που είναι παράλληλα μισθωτοί, συνταξιούχοι ή αγρότες, καθώς το τεκμήριο «εξουδετερώνεται» από τα μισθωτά ή αγροτικά εισοδήματα που έχουν. Δεν ισχύει το ίδιο όμως για όσους έχουν έσοδα από ενοίκια ή επενδύσεις, ούτε αν ο σύζυγος εργάζεται – αν δε είναι και αυτός επαγγελματίας, τότε πληρώνουν και οι δύο φόρο με το τεκμαρτό σύστημα!

Πολλοί πέφτουν στα μαλακά με ειδικές μειώσεις 50% (πολύτεκνοι ή μονογονείς, ΑΜΕΑ 67%-79% κ.λπ.) ή και νέοι 4-5 χρόνια στην αγορά (έκπτωση 67% και 33% αντιστοίχως). Ακόμη, επαγγελματίες (π.χ. καφενεία) σε μικρά χωριά και νησιά με λίγους κατοίκους έχουν έκπτωση 50% και επηρεάζονται λιγότερο.

Παράδειγμα:

Ιδιοκτήτης καφενείου σε χωριό με λιγότερους από 500 κατοίκους, έχοντας κάνει έναρξη το 2001, χωρίς να απασχολεί υπαλλήλους και με τζίρο 2.595 ευρώ, δήλωνε κέρδη από την επιχειρηματική του δραστηριότητα 172 ευρώ και αγροτικά εισοδήματα 6.736 ευρώ. Δεν πλήρωνε φόρο, ούτε ήταν υπόχρεος τέλους επιτηδεύματος. Με το νέο σύστημα η ελάχιστη αμοιβή του από επιχειρηματική δραστηριότητα θα ανέλθει σε 7.098 ευρώ καθώς προβλέπεται μειωμένο τεκμήριο κατά 50% για χωριά έως 500 κατοίκους. Από αυτό θα αφαιρεθούν τα 6.736 ευρώ (λόγω συμψηφισμού με τα αγροτικά εισοδήματα) και το τελικό φορολογητέο θα ανέλθει σε 362 ευρώ. Θα πληρώσει 33 ευρώ.

 

Κλειδί οι δαπάνες

Αντιθέτως, περίπου 350.000 φορολογούμενοι (1 στους 2) έχουν όντως λόγους να βρίσκονται σε αναστάτωση αν βρεθούν να φορολογούνται για πολύ περισσότερα από όσα δήλωναν.

Το ζήτημα στο οποίο καλούνται να απαντήσουν είναι αν απλά «κλέβουν» φόρο εισοδήματος, ΦΠΑ και επιδόματα φτώχειας ή πραγματικά… δεν βγαίνουν ως επιχείρηση. Αναλόγως θα λάβουν και τις αποφάσεις τους.

Ακόμα κι αν δεν υπήρχαν τα τεκμήρια εισοδήματος, πάντως, θα έρχονταν αντιμέτωποι με όλα τα υπόλοιπα μέτρα του νομοσχεδίου κατά της φοροδιαφυγής, με βάση τα οποία η ΑΑΔΕ θα συλλαμβάνει τις εισπράξεις τους: επέκταση POS, σύνδεσή τους με την ταμειακή και τα ηλεκτρονικά βιβλία myDATA, ηλεκτρονικά δελτία αποστολής (αντί χάρτινα που χάνονται), απαγόρευση και πρόστιμα στη χρήση μετρητών, κίνητρα για πληρωμές μέσω τραπέζης, χρηματική αμοιβή 100-3.000 για καταγγελίες από πολίτες κ.λπ. θα τους ανάγκαζαν ούτως ή άλλως να αντιδράσουν, να ελιχθούν ή να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα της αγοράς.

*Κεντρική φωτογραφία ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης και ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς