Τους όρους απενεργοποίησης του ΑΦΜ σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής και άλλων σοβαρών φορολογικών παραβάσεων «ξαναγράφει» η απόφαση του υπουργείου Οικονομικών, μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο έκρινε αντισυνταγματικό το ισχύον πλαίσιο.
Με νομοθετική διάταξη που θα προωθηθεί τις επόμενες ημέρες στη Βουλή, θα διαμορφωθεί ένα νέο αυστηρό και σαφέστατο νομοθετικό πλαίσιο για την απενεργοποίηση ΑΦΜ σε περιπτώσεις λαθρεμπορίου, ψευδών δηλώσεων, παραποίηση στοιχείων και φοροδιαφυγής, ώστε να αποφεύγονται υπερβολές και διασφαλίζεται η προστασία των δικαιωμάτων των φορολογικών.
Παράλληλα εξετάζονται τροποποιήσεις στο καθεστώς παροχής χρηματικών εγγυήσεων για την επανενεργοποίηση του ΑΦΜ σε πρόσωπα που έχουν πτωχεύσει ή καταδικαστεί για σοβαρές παραβάσεις.
- Σε κάθε περίπτωση – υπογραμμίζουν αρμόδιες πηγές – το βασικό όπλο του «παγώματος» του ΑΦΜ δεν πρόκειται να αποσυρθεί καθώς θεωρείται κρίσιμο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της δράσης κατά των εικονικών προϊόντων.
- Από τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) προκύπτει ότι 2019 – 2024 ανεστάλη η χρήση ΑΦΜ σε 796 περιπτώσεις, οι περισσότερες από αυτές αφορούσαν σε «εξαφανισμένους εμπόρους» με εμπλοκή σε ενδοκοινοτικές απάτες ΦΠΑ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η απόφαση του ΣτΕ (2024) έκρινε αντισυνταγματικές τις εξουσίες που παρέχονται στη Διοικητή της ΑΑΔΕ από τον νόμο 4174/2013, τονίζοντας ότι η αναστολή ή απενεργοποίηση ΑΦΜ συνιστά «βαθιά άσκηση στην οικονομική ζωή» των φυσικών ή νομικών προσώπων και ισοδυναμεί με απαγόρευση άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας.
Αναστολή ΑΦΜ
Με βάση τις τελευταίες αλλαγές στο Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών η ΑΑΔΕ μπορεί να αναστέλλει τη χρήση ΑΦΜ ή να προβαίνει σε απενεργοποίησή του:
- Αν ο φορολογούμενος έχει πτωχεύσει.
- Αν ο φορολογούμενος έχει περιέλθει σε κατάσταση αφερεγγυότητας.
- Αν υφίστανται αντικειμενικά στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν ότι ο φορολογούμενος έχει να ασκήσει οικονομική δραστηριότητα.
- Αν υφίστανται στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν ότι ο φορολογούμενος διαπράττει φοροδιαφυγή ή λαθρεμπορία ή νοθεία προϊόντα που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης.
- Αν ο φορολογούμενος παραβιάζει ή παραποιεί ή επεμβαίνει κατά οποιονδήποτε τρόπο στη λειτουργία των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών.
- Αν έχει δηλώσει ψευδή ή ανακριβή στοιχεία για την απόκτηση του ΑΦΜ.
- Αν διαπιστωθεί πως έχει γραφτεί στο φορολογικό μητρώο περισσότερες φορές.
Η αναστολή του ΑΦΜ διαρκεί ανάλογα με την παράβαση από 3 χρόνια για την περίπτωση της φορολογικής δήλωσης σε πτώχευση ή σε άλλη κατάσταση αφερεγγυότητας και μέχρι και 5 χρόνια για τις λοιπές φορολογικές παραβάσεις ενώ αν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για κακούργημα λαθρεμπορίας η αναστολή διαρκεί μέχρι την παραπομπή στο ακροατήριο και, αν ο φορολογούμενος καταδικασθεί, η αναστολή διαρκεί όσο και η έκθεσή της στην ποινή του.
Ο φορολογούμενος έχει το δικαίωμα να αποδείξει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την αφαίρεση του ΑΦΜ του. Όσον αφορά τις χρηματικές εγγυήσεις για την «επιστροφή» του ΑΦΜ σε φορολογικούς με την καταδίκη για φοροδιαφυγή ή λαθρεμπόριο το ύψος τους κυμαίνεται από 3.000 έως 1.000.000 ευρώ και η χρονική διάρκεια της εγγύησης δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 2 ετών και μεγαλύτερη των 6 ετών.
