Τελετουργία, τεχνολογία και απομόνωση: Πίσω από τις σφραγισμένες πόρτες της Καπέλα Σιστίνα, η Καθολική Εκκλησία ακολουθεί μια από τις πιο απόρρητες διαδικασίες στον σύγχρονο κόσμο.
Σήμερα 7 Μαΐου οι καρδινάλιοι θα συμμετάσχουν το πρωί σε λειτουργία στη βασιλική του Αγίου Πέτρου και το απόγευμα θα κλειστούν στην Καπέλα Σιξτίνα για τη διεξαγωγή κεκλεισμένων των θυρών της ψηφοφορίας. Περίπου 135 καρδινάλιοι, όλοι κάτω των 80 ετών και από όλο τον κόσμο, έχουν δικαίωμα να λάβουν μέρος στο κονκλάβιο με σκοπό να αποφασίσουν ποιος θα είναι ο επόμενος ηγέτης της Εκκλησίας των 1,4 δισεκατομμυρίων μελών.
Η μυστικότητα στον πυρήνα της εκλογής
Η εκλογή νέου Πάπα αποτελεί κορυφαία στιγμή για την Καθολική Εκκλησία και συγκεντρώνει παγκόσμιο ενδιαφέρον. Παρ’ όλα αυτά, παραμένει μια διαδικασία τυλιγμένη με πέπλο μυστικότητας. Το κονκλάβιο, όπως ονομάζεται, είναι μια τελετουργία αιώνων, με αυστηρούς κανόνες και πλέον με σύγχρονα μέσα που διασφαλίζουν ότι τίποτα δεν διαρρέει στον έξω κόσμο.
Το κονκλάβιο ξεκινά όταν ο θρόνος του Ποντίφικα χηρεύσει – όπως συνέβη τον Απρίλιο του 2025 μετά τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου. Από εκείνη τη στιγμή, ξεκινά μια αυστηρά οριοθετημένη και απομονωμένη διαδικασία για την εκλογή του διαδόχου του. Πριν την έναρξη καρδινάλιοι από όλο τον κόσμο με δικαίωμα ψήφου συγκεντρώθηκαν στο Βατικανό και για μερικές ημέρες συμμετείχαν σε προκαταρκτικές συνεδριάσεις, όπου συζήτησαν τις ανάγκες της Εκκλησίας και τα χαρακτηριστικά που θα έπρεπε να έχει ο διάδοχος.
“Extra omnes”: Όρκοι σιωπής και καθεστώς πλήρους απομόνωσης
Η έναρξη του κονκλαβίου πραγματοποιείται με την είσοδο των καρδιναλίων στην Καπέλα Σιστίνα, όπου τελείται η τελετή “Extra omnes”– μια συμβολική πράξη με την οποία όλοι οι μη εξουσιοδοτημένοι παρευρισκόμενοι αποχωρούν και οι πόρτες σφραγίζονται. Από εκείνη τη στιγμή, επιβάλλεται πλήρης απομόνωση. Οι συμμετέχοντες δεν έχουν πρόσβαση σε κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές, τάμπλετ, smart ρολόγια ή οποιοδήποτε άλλο μέσο επικοινωνίας, ενώ δεν επιτρέπεται καν η χρήση χαρτιού ή στυλό χωρίς άδεια.
“Δεν υπάρχουν τηλεοράσεις, εφημερίδες ή ραδιόφωνο στον ξενώνα για το κονκλάβιο – τίποτα“, εξηγεί ο Monsignor Paolo de Nicolo, ο οποίος ήταν επικεφαλής του παπικού οίκου για τρεις δεκαετίες. “Δεν μπορείς καν να ανοίξεις τα παράθυρα, επειδή πολλά δωμάτια έχουν παράθυρα προς τον εξωτερικό κόσμο”.
Η Καπέλα Σιστίνα μετατρέπεται σε ένα τεχνολογικά αδιαπέραστο περιβάλλον. Παρεμβολείς σημάτων, ανιχνευτές συσκευών και ειδικά υλικά που μπλοκάρουν τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα μετατρέπουν τον χώρο σε έναν «κλωβό Faraday», αδιαπέραστο για κάθε προσπάθεια παρακολούθησης. Θα υπάρχουν μόνο γουόκι-τόκι για κάποιες ειδικές περιστάσεις, πχ όταν κάποιος χρειαστεί γιατρό ή σε περίπτωση που ο Πάπας εκλεγεί, να ενημερώσουν έγκαιρα τους κωδωνοκρουστές στη Βασιλική.
Η ψηφοφορία και το τελετουργικό του καπνού
Πριν από κάθε ψηφοφορία, οι καρδινάλιοι ορκίζονται σιωπή. Ο όρκος αυτός δεσμεύει τους πάντες – από εκλέκτορες έως ιατρικό προσωπικό και φροντιστές – να μην αποκαλύψουν τίποτα από όσα είδαν ή άκουσαν. Η παραβίαση του όρκου οδηγεί αυτομάτως σε αφορισμό, χωρίς δικαίωμα εφέσεως.
Η ίδια η ψηφοφορία είναι αυστηρά τελετουργική. Κάθε καρδινάλιος γράφει το όνομα του υποψηφίου σε ειδικό ψηφοδέλτιο, περπατά μέχρι το βωμό, ορκίζεται για την τιμιότητα της ψήφου του και την τοποθετεί σε ειδική χάλκινη λεκάνη. Μετά την καταμέτρηση, τα ψηφοδέλτια καίγονται, μαζί με οποιοδήποτε σχετικό υλικό. Ο καπνός που βγαίνει από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα είναι το μόνο μήνυμα προς τον κόσμο: μαύρος για αποτυχία εκλογής, λευκός για επιτυχία.
Η διαδικασία συνεχίζεται δύο φορές το πρωί και δύο το απόγευμα κάθε ημέρας, μέχρι ένας καρδινάλιος να συγκεντρώσει πλειοψηφία δύο τρίτων. Τότε, καλείται να αποδεχθεί την εκλογή και να επιλέξει παπικό όνομα. Όταν επιτευχθεί πλειοψηφία δύο τρίτων και ο εκλεγείς αποδεχθεί το αξίωμα, επιλέγει το παπικό του όνομα και μεταβαίνει στο λεγόμενο “Δωμάτιο των Δακρύων” για να ενδυθεί τα παπικά άμφια. Eνδύεται τα άμφια του Ποντίφικα και παρουσιάζεται από το μπαλκόνι του Αγίου Πέτρου, με την ιστορική φράση “Habemus Papam”.
Ειδικότερα σήμερα το απόγευμα αναμένεται να πραγματοποιηθεί η πρώτη ψηφοφορία γύρω στις 7 το απόγευμα. Από την Πέμπτη, θα υπάρχουν δύο πρωινές ψηφοφορίες (περίπου 10:30 και 12:00 π.μ.) και δύο απογευματινές (περίπου 17:30 και 19:00).
ΣΗ ιαδικασία του κονκλαβίου είναι ένα σπάνιο παράδειγμα του πώς μια αρχαία θρησκευτική παράδοση παραμένει απολύτως ανθεκτική στον 21ο αιώνα. Η μυστικότητα που τη διέπει δεν είναι απλώς τελετουργική – είναι ουσιώδης για τη νομιμότητα και το κύρος του νέου Πάπα. Μέσα από ένα μείγμα σιωπής, τεχνολογικής απομόνωσης και πνευματικής ευθύνης, το Βατικανό κατορθώνει να διαφυλάξει ένα από τα λίγα μυστήρια που παραμένουν ανέπαφα στην εποχή της ψηφιακής υπερέκθεσης.
